Stefan Gierlotka

Chile rozciąga się wzdłuż wybrzeży południowego Pacyfiku na długości 4300 km. Szerokość kraju w najszerszym miejscu ma prawie 470 km, a w najwęższym 90 km. Jest krajem pod względem geograficznym bardzo zróżnicowanym – od bardzo suchej pustyni Atacama na północy, po wietrzny i wilgotny klimat na Przylądku Horn. Na terenie pustyni Atacama występują liczne trzęsienia ziemi.

Chile jest najlepiej rozwiniętym państwem Ameryki Południowej. Podstawą gospodarki jest przemysł z dużym udziałem górnictwa oraz rolnictwo. W kraju wydobywa się rudy miedzi, cynku, molibdenu, żelaza, boraks, złoto, srebro. Górnictwo miedzi stanowi 30% światowego wydobycia. Dla energetyki duże znaczenie posiada wydobycie węgla oraz ropy naftowej i gazu ziemnego. Słynne chilijskie wina są eksportowane do wszystkich krajów świata.

W 2010 roku odbyła się bezprecedensowa akcja ratunkowa w kopalni miedzi Copiapó, w której przez wywiercony z powierzchni otwór wydobyto 33 górników, po 69 dniach spędzonych ponad 600 metrów pod ziemią.

W Chile 42% wytwarzanej energii elektrycznej pochodzi z elektrowni wodnych, reszta wytwarzana jest z węgla (27%), oleju napędowego (24%) oraz gazu (6%). Część energii elektrycznej jest importowana z elektrowni Salta w Argentynie. Energetyka odnawialna jest obecnie na etapie rozwoju.

Dystrybucją energii zajmują się w Chile prywatne spółki. Państwo ogranicza się do nadzoru sektora energetycznego oraz planowania inwestycji wytwarzania i przesyłu. Chilijski urząd CNE (Comisión Nacional de Energía) jest odpowiednikiem polskiego URE i nadzoruje rynek i ceny elektryczności.

W Chile działają cztery niezależne systemy elektroenergetyczne: północny SING (Sistema Interconectado Central del Norte Grande) dysponujący mocą wytwórczą ponad 3600 MW, środkowy SIC (Sistema Interconectado Central) dysponujący mocą wytwórczą prawie 9400 MW oraz dwa niewielkie systemy na południu: Sistema Eléctrico de Magallanes (SEM) dysponujący mocą wytwórczą około 100 MW i Sistema Eléctrico de Aysén (SEA) z mocą jedynie 50 MW. Systemy północny i środkowy są największe z powodu potrzeb rozwiniętego tam przemysłu i górnictwa. Na obszarach południowych żyje ok. ćwierć miliona ludzi rozrzuconych na dużym obszarze. Z tego względu dostawy elektryczności zapewniają niewielkie, rozproszone instalacje i generatory zasilane olejem napędowym.

Przesył energii odbywa się liniami napowietrznymi o napięciach 6 kV, 33 kV, 66 kV, 110 kV, 220 kV oraz 500 kV. Właścicielami sieci są zarówno wytwórcy, jak i firmy zajmujące się wyłącznie przesyłem.

Układ przesyłowy energetyki w Chile stanowią trójfazowe sieci izolowane w układzie IT. Przesyłanie energii elektrycznej niskiego i średniego napięcia prowadzone jest liniami napowietrznymi zawieszonymi na słupach betonowych. Większość stosowanych transformatorów do zasilania instalacji domowych pracuje w układzie dwufazowym. W Ameryce Południowej, w instalacjach domowych stosuje się w większości krajów napięcie 220 V o częstotliwości 50 Hz. Napięcie 110 V stosowane jest jedynie w Boliwii, Brazylii, Kolumbii, Wenezueli i Ekwadorze. Transformatory budowane są na betonowych słupach energetycznych ustawianych w chodnikach ulic. Uliczne instalacje przyłączeniowe są bardzo chaotyczne i tak pogmatwane, że można przyrównać je tylko do mitologicznego węzła gordyjskiego.

Najsłynniejszym Polakiem w Chile jest, wszystkim tam znany, Ignacy Domeyko. Jako geolog odkrył w Chile cenne kopaliny i jest ojcem chilijskiego górnictwa. Za swe naukowe zasługi był w latach 1867–1883 rektorem uniwersytetu w Santiago de Chile. Dziś uniwersytet techniczny nosi jego imię. W każdym większym mieście Chile spotka się ulicę Ignacego Domeyki.

Stefan Gierlotka