Asix Energy – monitorowanie mediów energetycznych

Coraz szybciej zmieniają się realia naszego życia. Skończył się czas beztroskiego dysponowania nieograniczonymi, jak się wydawało, zasobami naturalnymi. Klimat się ociepla, zasoby kurczą – czas zacisnąć pasa. Zmuszają nas do tego nie tylko troska o przyszłość naszej planety, ale przede wszystkim gwałtownie rosnące ceny surowców i energii.

Współpracując na co dzień z zakładami przemysłowymi różnych branż, dostrzegliśmy rosnącą troskę głównych energetyków i innych pracowników odpowiedzialnych za gospodarkę energią i mediami w zakładach o racjonalne ich zużycie, optymalizację procesów produkcyjnych – generalnie oszczędzanie gdzie jest to tylko możliwe. Wychodząc naprzeciw tym potrzebom przygotowaliśmy, na bazie naszego autorskiego systemu SCADA Asix, pakiet programowy Asix Energy, który wspiera użytkowników w tych działaniach. 



Jest to narzędzie do budowania aplikacji klasy EMS – Energy Management System, ułatwiającej zapanowanie nad mediami wszelkiej maści: od energii elektrycznej, przez gaz, wodę, ścieki, sprężone powietrze i inne, które mogą wynikać ze specyfiki konkretnego zakładu i jego profilu produkcji. Przy tworzeniu Asix Energy szliśmy własną drogą, nie powielając pomysłów konkurencji, przy ścisłej współpracy z naszymi klientami bezpośrednio zainteresowanymi jego stosowaniem. Mamy więc pewność, że odpowiada on wymaganiom tych, którym jest dedykowany. Aplikacja EMS jest budowana prawie w całości w sposób automatyczny: na podstawie odpowiednio przygotowanej listy sygnałów pomiarowych, oznaczonych co do ich natury (moc, przepływ, energia, przepływ skumulowany), przygotowane przez nas skrypty budują aplikację, nie zamykając drogi do tworzenia własnych diagramów (ekranów), na przykład w celu scalenia z aplikacją „technologiczną”. Taka konstrukcja aplikacji przekłada się na jej łatwą konserwację i rozbudowę: dodawanie nowych pomiarów oznacza jedynie rozszerzenie listy urządzeń w skoroszycie Excela i zbudowanie nowej listy zmiennych. Po przeładowaniu aplikacji nowe pomiary są od razu widoczne na ekranie i dostępne we wszystkich narzędziach. Takie podejście sprawia, że Użytkownik, po krótkim przeszkoleniu, jest w stanie samodzielnie rozwijać aplikację bez konieczności wzywania firmy integratorskiej.



Nawigacja po aplikacji odbywa się za pomocą „drzewka” odwzorowującego przynależność pomiarów do określonych grup, wydzielonych w aspekcie technologicznym (wydziały, linie produkcyjne, maszyny), organizacyjnym (np. budynki) czy kompetencyjnym (każdy użytkownik może sobie grupować pomiary, za które odpowiada). Na etapie tworzenia listy zmiennych pomiarowych są one przez projektanta dzielone na maksymalnie pięć warstw, co przekłada się na rozdrobnienie drzewka. To pomaga w poszukiwaniu żądanych pomiarów. Może jednak się zdarzyć, że użytkownik ma inne podejście do tego tematu i chciałby mieć inny podział na gałęzie drzewka. Dajemy mu taką możliwość, dzięki czemu gałęzie mogą być niestandardowe i skupiać pomiary według innych reguł. Można też dostosować do indywidualnych wymagań listy pomiarów widoczne w tabelach, pokazując na nich dowolnie wybrane zestawy pomiarów. Takie podejście do problemu grupowania i prezentacji pomiarów przekłada się na wysoką ergonomię naszej aplikacji. Ergonomię, o której często się zapomina w odniesieniu do oprogramowania.



Gdy już lista zmiennych jest gotowa i aplikacja zbudowana, użytkownik może korzystać z wielu narzędzi analitycznych, zaczynając od najprostszego zestawienia tabelarycznego pomiarów i liczników w postaci tzw. wizytówek, zawierających bieżącą wartość pomiarową i uproszczony miniwykres. Stąd też łatwo można uzyskać dostęp do szczegółowych informacji o pomiarze, pełnowymiarowego wykresu lub otworzyć go w programie AsTrend, który pozwala operatorowi na tworzenie swobodnie definiowanych list wyświetlanych krzywych. Skonfigurowana lista krzywych może być zapisana jako szablon do późniejszego użycia.
 Takie zestawienie wizytówek jest przydatne do przeglądania bieżących wartości pomiarów, ale nie o to w EMS chodzi! 
Asix Energy udostępnia osobom odpowiedzialnym za gospodarkę mediami narzędzia przydatne do precyzyjniejszej analizy. Tu trzeba wymienić kilka.

Ranking zużycia daje natychmiastowy podgląd listy największych odbiorców energii (przepływów skumulowanych) w wybranej gałązce drzewa listy zmiennych. To świetne narzędzie do poszukiwania energożernych punktów w nadzorowanej technologii – od razu widać, gdzie potencjalne oszczędności są największe.
 
Inną możliwością kontroli zachowania się odbiorów energii jest porównanie konsumpcji energii w dwóch różnych odcinkach czasu. Daje to natychmiastową odpowiedź na pytanie o wpływ na pobór energii różnych czynników: stanu maszyn, skuteczności modernizacji, kompetencji personelu obsługującego.

W bieżącej praktyce produkcyjnej kluczowa może być informacja o porównaniu energochłonności podobnych urządzeń, linii produkcyjnych przy podobnym obciążeniu. Pozwala to optymalizować lokowanie produkcji na poszczególnych maszynach i liniach. To cenna wiedza do planowania produkcji tak w trybie ręcznym, jak i z użyciem systemów APS.

W wielu zakładach teren i urządzenia są podnajmowane przez inne podmioty gospodarcze, którym energię sprzedaje właściciel zakładu. Konieczne jest więc rozliczanie najemców z poborów energii. Asix Energy dostarcza również dla takiego przypadku odpowiednie narzędzia w postaci taryfowania odbiorów według dowolnie zdefiniowanej taryfy. Możliwe jest stworzenie raportów zużycia mediów dla poszczególnych kontrahentów, które stanowią podstawę do wystawiania faktur. Narzędzie to pozwala również na estymacje własnych opłat za energię przy symulowaniu różnych taryf, dzięki czemu pomaga podjąć decyzję o doborze najodpowiedniejszej taryfy.

Dla określania jednostkowego zużycia energii lub mediów na jednostkę produktu należy powiązać dane z monitoringu z informacjami o produkcji. Najlepiej czerpać te dane automatycznie ze sterownika lub systemu MES, ale można je również wprowadzać ręcznie. Pozwala to wyliczać on-line wskaźniki jednostkowych kosztów energetycznych wytworzenia produktu i wyznaczenie jego śladu węglowego, którego podawanie, jak się wydaje, już niedługo będzie powszechnym obowiązkiem.

Nie wszystkie odbiory energii da się opomiarować, może to być też nieopłacalne przy założeniu pewnej dokładności pomiaru. Pomocą mogą tu być wirtualne liczniki, które można zdefiniować na podstawie fizycznych pomiarów dostarczanych do aplikacji. Można więc zadeklarować w zasadzie dowolną formułę wyliczania wartości wirtualnego miernika, uzyskując żądane dane pomiarowe, traktowane odtąd na równi z tymi zmierzonymi na obiekcie.

Nie zapomnieliśmy o możliwości udokumentowania stanu obiektu. W aplikację wbudowane jest narzędzie raportowania z kilkudziesięcioma wzorcami raportów, dla których operator definiuje listę użytych zmiennych i zakres czasu raportu. 
Po wygenerowaniu raport jest dostępny w przeglądarce WWW z możliwością eksportu do plików w różnych formatach 
(np. PTPiREE, CSV), wydrukowania na drukarce czy rozesłania do listy subskrybentów. Daje to rzetelny wgląd w dane, nieskalany błędami ludzkimi i chęcią poprawienia wizerunku operatora w oczach kontrolującego go zwierzchnika.

Trudno wymienić wszystkie możliwości aplikacji. Wspomnieć należy również o implementacji strażnika mocy, możliwości definiowania celów energetycznych, module kontrahenckim porządkującym w jednej bazie wszystkie dane odbiorców, umów i taryf z nimi powiązanych. Aplikację Asix Energy
można też połączyć z aplikacją „technologiczną”, służącą do bieżącego nadzoru technologii, sterowania nią i wykonywania typowych funkcji systemu SCADA. Upraszcza się w ten sposób przepływ danych, zmniejsza się liczba systemów użytkowanych w zakładzie, a co za tym idzie koszty ich konserwacji – same plusy.

Aplikacje EMS to również narzędzia ułatwiające przeprowadzanie obowiązkowych audytów energetycznych oraz wsparcie przy ubieganiu się o tzw. białe certyfikaty, które dają się przeliczyć na konkretne pieniądze. Warto więc zainwestować w tego typu oprogramowanie, ostatecznie przełoży się to na oszczędności w zużyciu energii. To inwestycja o jednym z najlepszych wskaźników rentowności ROI – zwraca się ona zwykle w okresie od kilku do kilkunastu miesięcy.

Pokrótce przedstawiliśmy tu narzędzie, które jest „must have” dla głównych energetyków i innego personelu, korzystającego z informacji o zużyciu energii, rozliczającego produkcję i wyznaczającego ślad węglowy. To polski produkt, z polskim wsparciem technicznym. Zapraszamy też na naszą stronę o systemie Asix www.asix.com.pl, gdzie można znaleźć dodatkowe informacje i dane kontaktowe – specjaliści ASKOMu udzielą odpowiedzi na wszystkie nurtujące Państwa pytania. Można też odwiedzić stronę samej firmy ASKOM, by sprawdzić, że nie wypadliśmy sroce spod ogona www.askom.pl.