Konferencja naukowo-Techniczna: INNOWACYJNE MASZYNY I TECHNOLOGIE:
NOWE TRENDY W BUDOWIE MASZYN – 2009

Kolejna, V Konferencja „Innowacyjne maszyny i technologie” umożliwiła prezentację innowacyjnych rozwiązań, opracowanych przez czołowych producentów maszyn górniczych w Polsce, we współpracy z jednostkami naukowymi. Hasło przewodnie tegorocznej Konferencji – „Nowe trendy w budowie maszyn” – wskazywało kierunki rozwoju czołowych grup produkujących maszyny górnicze.
 
Patronat nad Konferencją objęły Katowicki Holding Węglowy SA, Kompania Węglowa SA, KGHM POLSKA MIEDŹ SA, GRUPA FAMUR, ZZM-KOPEX, SANDVIK, ZANAM-LEGMET.

Przewodniczący Konferencji prof. dr hab. inż. Marek Jaszczuk podkreślił, że zostały zaprezentowane nowatorskie rozwiązania techniczne maszyn, nowa generacja kombajnów ścianowych, chodnikowych oraz maszyn stosowanych do drążenia wyrobisk chodnikowych.

Andrzej Meder – prezes Zarządu Zabrzańskich Zakładów Mechanicznych SA – zwrócił uwagę, że wskutek dynamicznej restrukturyzacji polskiego sektora górniczego, jak również wymagań światowego górnictwa powstały nowe wyzwania przed producentami maszyn i urządzeń górniczych. Trend w kierunku optymalizacji całego procesu wydobycia węgla, a w konsekwencji zwiększania jego wydajności, wymusza wysoką sprawność i niezawodność sprzętu wchodzącego w skład kompleksu ścianowego. Kombajny to podstawowe maszyny kompleksów ścianowych, w związku z tym to od ich sprawności i wydajności zależą podstawowe parametry wydobywcze. Główny nacisk w konstrukcjach nowoczesnych kombajnów ścianowych kładzie się na ich niezawodność i bezpieczeństwo.

Tadeusz Jankowski – dyrektor Departamentu Maszyn Dołowych KGHM POLSKA MIEDŹ SA – powiedział: – Technologia wybierania w Zakładach Górniczych KGHM Polska Miedź SA bazuje na wypracowanych w trakcie dotychczasowej działalności produkcyjnej rozwiązaniach własnych oraz światowych osiągnięciach technicznych, łącząc zaawansowane technicznie podstawowe aspekty produkcji górniczej, tj. urabianie i transport, oraz utrzymanie stateczności wyrobisk. Maszyny będące na stanie Oddziałów Górniczych zapewniają realizację zaplanowanego wydobycia, jednak zwiększone zakupy nowych maszyn o wyższej niezawodności i wydajności dadzą możliwość wymiany najbardziej wyeksploatowanych. Spowoduje to również wzrost dyspozycyjności maszyn oraz zmniejszenie kosztów utrzymania w sprawności technicznej parku maszynowego.
Mówiąc o kierunkach rozwoju, zwrócił uwagę na oczekiwania użytkowników maszyn górniczych, wiążąc je z wprowadzeniem maszyn z napędami alternatywnymi, w tym hybrydowymi.

Przedstawiono również szeroko pojętą problematykę ścianowej obudowy zmechanizowanej. Obok prezentacji nowych rozwiązań konstrukcyjnych przedstawiono elementy i systemy sterowania sekcjami, jak również analizę natężenia przepływu medium roboczego w hydraulicznym układzie zasilania sekcji, a także metody i system pomiarowy obciążenia statycznego i dynamicznego sekcji obudowy. Jest to szczególnie istotne, gdyż prawidłowe zaprojektowanie sekcji obudowy zmechanizowanej i układu sterowania decyduje zarówno o bezpieczeństwie, jak i o efektywności pozyskiwania węgla systemem ścianowym.

Dr inż. Andrzej Pytlik z GIG Katowice zaprezentował system pomiarowy RECS opracowany we współpracy z EMAG Katowice i ZMG GLINIK Sp. z o.o. do rejestracji wartości statycznego i dynamicznego obciążenia sekcji zmechanizowanej obudowy ścianowej, który pozwala na pracę w trybie offline i online. Przewiduje się, że dzięki danym pomiarowym zebranym w przyszłości w różnych wyrobiskach ścianowych możliwe będzie podjęcie próby zbudowania systemu służącego do prognozowania możliwości wystąpienia wstrząsu w wyrobisku ścianowym. Przyczyni się to do wzrostu bezpieczeństwa podczas pozyskiwania węgla systemem ścianowym.

Główny temat Konferencji związany był z problematyką sterowania i to zarówno pojedynczymi maszynami, jak i całymi zespołami maszyn lub procesem technologicznym w odniesieniu do górnictwa podziemnego – węgla kamiennego i rud miedzi – a także dla górnictwa odkrywkowego.

Ryszard Bednarz – wiceprezes Grupy FAMUR – powiedział, że cieszy się, iż może uczestniczyć w tej Konferencji, została bowiem stworzona możliwość do zaprezentowania najnowszych rozwiązań w dziedzinie sterowań maszyn górniczych. Zwrócił uwagę, że zwiększanie wydajności maszyn górniczych, oprócz udoskonalenia ich podzespołów, wiąże się z podnoszeniem ich dyspozycyjności poprzez wyposażanie w zaawansowane systemy sterowania i diagnostyki. Dlatego też w przypadku tego typu systemów wymogi odnośnie monitorowania coraz większej liczby sygnałów, w tym zwłaszcza wartości analogowych, stale rosną. W konsekwencji odpowiednie przetworzenie danych, ich analiza i zbadanie zależności między nimi, po to, by przybrały one postać konkretnych informacji dla obsługi, są niezwykle istotne. Doceniając wagę tych wymogów, wskazał, że Polskie Centrum Techniki Górniczej Sp. z o.o., ośrodek badawczo-rozwojowy Grupy FAMUR, opracowało nowoczesny system sterowania FAMAC OPTI 5000, dedykowany do maszyn górniczych.

Dr inż. Jerzy Alenowicz, reprezentujący Poltegor-Instytut Górnictwa Odkrywkowego, Wrocław, przedstawił zarys obecnego stanu sterowania i automatyzacji procesów technologicznych w kopalniach odkrywkowych węgla brunatnego. Zaprezentował nadzór dyspozytorski, system łączności i wizualizację układów KTZ. Na przykładzie zwałowarki ZGOT 15400.120 i przenoś-
nika taśmowego przedstawił układy sterowania maszyn górnictwa odkrywkowego, w tym monitoring, układy sterowania i układy wykonawcze głównych mechanizmów. Wskazał na zalety wynikające z zastosowania sterowników swobodnie programowalnych PLC.

Andrzej Rewak – prezes Zarządu DFM ZANAM-LEGMET – powiedział, że ZANAM-LEGMET jest polskim liderem w zakresie produkcji podziemnych maszyn górniczych dla kopalni niemetanowych. Obecnie plasuje się na piątym miejscu w świecie wśród producentów podziemnych maszyn górniczych. W firmie pracuje ponad 1000 pracowników. Ponad 200 inżynierów zatrudnionych jest w działach: konstrukcyjnym, rozwoju oraz serwisu. Mówiąc o rozwoju maszyn dla górnictwa rud miedzi zauważył, że aktualny stan techniki i technologii eksploatacji jest adekwatny do poziomu światowego. Sprzyjają temu zaawansowane technicznie rozwiązania własnych konstrukcji maszyn górniczych oraz następuje ciągła wymiana myśli technicznej z jednostkami naukowo-badawczymi. Wysoko wykwalifikowana kadra inżynieryjna i techniczna stymuluje oraz zapewnia dalszy rozwój techniczny oparty w głównej mierze na rozwiązaniach własnych. Artur Mazur, prezentując koncepcje wdrożenia HMI (Humain Machine Interface) w kołowych maszynach górniczych produkowanych przez ZANAM-LEGMET, zauważył, że jest to rozwiązanie na poziomie światowym. Mówiąc o najnowszej ładowarce na przykładzie wyświetlacza operatora pokazał, że urządzenie to umożliwia „dialog” pomiędzy człowiekiem a maszyną zgodnie z algorytmem sterującym interfejsem.

Uzyskanie nowoczesnych rozwiązań technicznych wymaga dysponowania odpowiednimi narzędziami w procesie projektowania i wytwarzania. Artur Hanc – prezes Zarządu EC Elektronics – zwrócił uwagę na coraz ostrzejsze wymagania stawiane produktom przez rynek i użytkowników, co powoduje, że wymagają wdrażania technik i technologii mechatronicznych na szerszą skalę. Szczególną rolę odgrywa współpraca części mechanicznej i elektronicznej (szeroko pojętej). Wynikiem integracji dziedziny mechaniki i elektroniki w procesie projektowania są najlepsze efekty synergii. Dodatkowym faktem, który zmusza do stosowania w praktyce technik mechatronicznych, jest silna konkurencja na rynku, która powoduje, że producenci muszą coraz bardziej skracać cykl powstawania nowego produktu.

Jakość i funkcjonalność produktu ma bezpośredni wpływ na eksploatację i nadzór nad eksploatacją maszyn czy systemów maszynowych, co determinuje w znacznym stopniu ogólne koszty produkcji. Stąd problematyka ta znalazła się także w programie konferencji.

Rozwój nowoczesnego przemysłu związany jest także z odpowiednim przygotowaniem kadr w odniesieniu do wszystkich faz życia produktu, a także rozwijaniem wiedzy dotyczącej użytkowania maszyn i urządzeń, w tym prowadzenia obsługi technicznej. Henryk Chrostowski – wiceprezes Zarządu Korporacji Napędów i Sterowań – zwrócił uwagę na opracowany i wdrażany w 16 krajach członkowskich CETOP – system kształcenia kadr dla gospodarki w obszarze napędów i sterowań hydraulicznych i pneumatycznych. Ten bazujący na kompetencjach sposób kształcenia umożliwia zdobywanie kwalifikacji na trzech poziomach w obszarach: hydrauliki przemysłowej, hydrauliki maszyn mobilnych oraz pneumatyki.

Prof. Marek Jaszczuk, podsumowując Konferencję, powiedział, że zagadnienia dotyczące budowy maszyn zaprezentowane w trakcie konferencji zwróciły uwagę, że jest to rozwój w kierunkach priorytetowych, obejmujących technologie z zakresu info, techno i mechatroniki. Dzięki temu produkowane w Polsce maszyny stają się konkurencyjne na rynku światowym.

Zakres tematyczny konferencji umożliwił przedstawienie nowych rozwiązań i koncepcji oraz wymianę doświadczeń dotyczących projektowania, badania i wytwarzania maszyn i ich komponentów. Godny uwagi jest fakt, że autorzy nowoczesnych rozwiązań przedstawiali najważniejsze aspekty tych opracowań i z uznaniem wypowiadali się o osiągnięciach konkurencji.

Zapraszamy na VI Konferencję Naukowo-Techniczną w cyklu „Innowacyjne maszyny i technologie”, która odbędzie się w dniach 4–5 marca 2010 r. w Szczyrku.