Rewolucja we flagowym programie dotacyjnym ŚCIEŻKA SMART wpłynie na atrakcyjność warunków

Program SMART to główny program przygotowany do wspierania firmy. Jego budżet to 4,4 mld EUR do podziału w okresie 2021 – 2027. Wyniki pierwszych naborów, gdzie zaakceptowano tylko 13% w przypadku sektora MSP – prawdopodobnie wpłynęły na wprowadzenie zmian do warunków w nowo ogłaszanych naborach. Jak to będzie aktualnie wyglądać?

Specyfiką nowych naborów jest ocena zero-jedynkowa – zamiast oceny jakościowej z wieloma punktami mamy ocenę: TAK / NIE; zgodne / niezgodne. Rodzi to konkretne skutki dla projektów, tj. nie można spełniać kryterium „prawie dobrze”, prawie dobrze czyli „ŹLE”, a chociaż jedna ocena negatywna eliminuje projekt z możliwości uzyskania wsparcia. Jak wskazano w analizie „Przyczyny negatywnej oceny wniosków złożonych w 1. naborze do Ścieżki SMART dla MŚP” opracowanej przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, aż 90% wniosków ocenionych negatywnie nie spełniło co najmniej 25% wymaganych kryteriów.

Dwuetapowa ocena zamiast wielomiesięcznego czekania na wyniki
SMART to program modułowy, tzn. wnioskodawca może ująć w jednym wniosku całą strategię rozwoju – od prowadzenia projektu B+R poprzez zakupy maszyn, cyfryzację, szkolenia pracowników, zakup paneli fotowoltaicznych pod warunkiem wyboru obligatoryjnych modułów. Aż 86% nie spełniło warunków modułu obligatoryjnego, czyli w uproszczeniu:

• albo projekt badawczy nie był wcale de facto „badawczy”,
• albo projekt wdrożeniowy nie dotyczył wdrożenia innowacji w skali kraju.

Taki duży odsetek negatywnych ocen oznacza, że konstrukcja projektu nie wpisywała się w ramy naboru. Zgodnie z zasadami naboru– taki projekt był procedowany przez wszystkie etapy oceny – ocena z ekspertami w ramach panelu, korekty – chociaż projekt nie miał szans na wsparcie. Ocena takiej ogromnej liczby wniosków (ponad 2 700 w drugim naborze) powoduje, że ocena całego naboru wydłużała się na wiele miesięcy.

Najważniejszą zmianą obowiązującą w nowych naborach jest wprowadzenie dwuetapowej oceny projektów. Taki model oceny ma na celu odsianie na wstępie słabych, nierokujących projektów – a skupienie się ekspertów na wnikliwej ocenie rokujących tematów, co zapewni szybsze wyniki.

Ocena w etapie pierwszym dokonywana będzie tylko na podstawie treści wniosku bez żadnego dopytywania. Ocena prowadzona będzie na bazie weryfikacji kryteriów obligatoryjnych:

• w zakresie modułu B+R oceniany będzie charakter badawczo-rozwojowy modułu oraz innowacyjność rezultatu prac B+R;
• w zakresie modułu Wdrożenie innowacji oceniana będzie innowacyjność przedmiotu wdrożenia oraz weryfikowane będą wyniki prac B+R stanowiące przedmiot wdrożenia.

Projekty, które zostaną ocenione pozytywnie w ramach etapu pierwszego, zostaną skierowane do pełnej oceny merytorycznej w etapie drugim. Celem zmiany jest wyeliminowanie na początku oceny słabych projektów.
Ocena w drugim etapie dokonywana będzie na podstawie treści wniosku o dofinansowanie, uzupełnień oraz informacji udzielonych podczas posiedzenia Panelu Ekspertów.

Minimum 3 mln PLN na moduł obligatoryjny
Wprowadzono minimalny próg wydatków dla modułu obligatoryjnego w projekcie – 3 mln PLN dla kosztów kwalifikowanych. Obowiązkowym modułem dla podmiotów z sektora MSP jest moduł B+R lub wdrożeniowy (dotyczący zakupów maszyn, urządzeń, budowy związanych z wprowadzeniem innowacji), natomiast duże przedsiębiorstwa (inne niż Masp) muszą obligatoryjnie prowadzić moduł B+R.
Mniejszej wartości projekty powinny szukać teraz wsparcia w ramach programów regionalnych. W wielu regionach stworzone są odpowiedniki programu SMART, np. w województwie wielkopolskim czy śląskim.

Zrównoważony rozwój – niższe wymagania w projektach
Zmianie uległ również sposób weryfikacji kryterium zrównoważonego rozwoju, czyli jednej z polityk horyzontalnych UE, które było przyczyną negatywnej oceny aż 57% projektów w SMART 1 w PARP. Wymóg wykazania zgodności z zasadami 6R zredukowano z dwóch do jednej zasady. Zasady 6R oznaczają – w jaki sposób konkretnie – wpłynie na

1. refuse,
2. reduce,
3. reuse,
4. recover,
5. recycle,
6. rethink.

Na podstawie własnych doświadczeń potwierdzam trudność w wykazaniu zgodności z dwoma zasadami 6R, więc będzie to ułatwienie w aplikacji.
Program SMART jest ciekawy, cieszy się ogromną popularnością. Zmiany powinny wpłynąć na usprawnienie z punktu widzenia szybkości oceny wniosków. Najbliższy nabór kończy się w październiku, a w listopadzie ogłoszony zostanie kolejny dla konsorcjów, zatem szans na pozyskanie środków jest jeszcze wiele, ale projekty muszą być dobrze przygotowane merytorycznie.

Szczegóły programu: https://www.nowoczesnagospodarka.gov.pl/ 



MS-Consulting
Anna Szymczak
ul. Warszawska 149/6
61-047 Poznań
a.szymczak@ms-consulting.pl