Archiwum - numer 12/2002

Thorsten Götzmann
Silniki synchroniczne lub asynchroniczne - dla falownika to żadna różnica
Technika falownikowa zlikwidowała podział między obszarami zastosowania silników synchronicznych i asynchronicznych. W wyniku niezgodności interfejsów mamy jednak jak na razie do czynienia z różnymi urządzeniami dla obydwu koncepcji napędowych. Nowy falownik firmy SEW-Eurodrive potrafi rozwiązać tego rodzaju problemy w zakresie projektowania, logistyki i magazynowania. Spełnia on bowiem zarówno wymogi aplikacji standardowych, jak również serwoaplikacji o dużej dynamice.

***
Wacław Kollek, Tadusz Mikulczyński, Daniel Nowak
Optymalizacja osiągów szybkobieżnego napędu pneumatycznego z samoczynnym zaworem impulsowym
Zaprezentowano wyniki badań dynamiki nowego, szybkobieżnego napędu pneumatycznego (SNP) z samoczynnym zaworem impulsowym. Do opisu dynamiki SNP przyjęto model matematyczny sformułowany przez E. W. Gerc. Analiza uzyskanych wyników badań pozwoliła na stwierdzenie, że jednym z podstawowych czynników decydujących o osiągach szybkobieżnego napędu pneumatycznego - o określonych parametrach konstrukcyjnych - jest średnica zaworu szybkiego upustu, który łączy podczas ruchu roboczego SNP komorę powrotną z atmosferą. Stwierdzono, że opracowany SNP z samoczynnym zaworem impulsowym powinien być wyposażony w trzy zawory szybkiego spustu G3/4 każdy. Taka liczba zaworów umożliwia bowiem uzyskanie optymalnej (maksymalnej) wartości prędkości ruchu tłoka, wynoszącej v ? 12 m/s dla zadanej drogi ruchu tłoka x = 0,2 m, przy ciśnieniu początkowym w zbiorniku akumulacyjnym SNP wynoszącym p = 0,40 MPa.

***
Jacek Lasowy, Stanisław Strzelecki
Hydrauliczne układy napędowe Bonfiglioli z przekładniami planetarnymi
Bonfiglioli Group jest producentem napędów hydraulicznych stosowanych w maszynach roboczych ciężkich, minikoparkach oraz pojazdach specjalnych. Podstawową zaletą napędów hydraulicznych maszyn samojezdnych lub pojazdów specjalnych jest możliwość uzyskiwania bardzo dużej gęstości strumienia przekazywanej mocy w układzie napędowym. Elementy układu napędowego mają nieosiągalną dla innych rodzajów napędów zwartość konstrukcji, tzn. małą masę na jednostkę generowanej lub przekazywanej mocy. Mała bezwładność elementów układu napędowego umożliwia rozwijanie dużych prędkości w bardzo krótkim czasie.

***
Zbigniew Kiełbus, Tadeusz Minksztym
Przetwornice częstotliwości VLT poprawiają wydajność oczyszczalni ścieków
W poniższym artykule opisano przykładową oczyszczalnię ścieków, która od 1987 roku oczyszcza połączone ścieki komunalne i przemysłowe. Proces oczyszczania obejmuje rozdrabnianie, usuwanie drobnych zanieczyszczeń mechanicznych, system utleniania Rex Orbal, wtórne klarowanie, zbiorniki gromadzenia osadu, zagęszczanie osadu i system chlorowania (patrz rys. 1). Ten system został zaprojektowany do oczyszczania przepływających ścieków w ilości 6,5 MLD (milion litrów na dzień) i średnią wartość BZT5 (Biologiczne Zapotrzebowanie Tlenu) 2400 kg/dzień. W chwili obecnej urządzenia oczyszczają ścieki w ilości 3,8 MLD ze średnią wartością BZT5 w zakresie od 1350 do 3150 kg/dzień.

***
Grzegorz Czeszyk
Komunikacja poprzez uniwersalne złącze HIPERFACEŽ
Złącze HIPERFACEŽ zostało opracowane i opatentowane przez firmę STEGMANN i jest obecnie stosowane przez czołowych producentów silników i regulatorów. W zależności od zastosowania i zaprojektowania systemu regulacji silnikiem, regulator prędkości potrzebuje od przetwornika, znajdującego się w pętli sprzężenia zwrotnego, informacje odnośnie: komutacji, prędkości obrotowej, zmiany pozycji oraz pozycji absolutnej po kilku obrotach. Wszystkie te informacje mogą być dostarczone poprzez złącze HIPERFACEŽ.

***
Jerzy Przybylski, Zbigniew Szulc
Trudne i niestandardowe zastosowania przemienników częstotliwości w odpowiedzialnych układach dużych mocy - Część I
Przemienniki częstotliwości średniego napięcia (p.cz.) od ok. 8 lat są stosowane w przemysłowych układach napędowych z silnikami prądu przemiennego (asynchronicznymi i synchronicznymi). Początkowo konstrukcja ich obwodów głównych opierała się na przemiennikach częstotliwości niskiego napięcia i transformacji do poziomu napięcia średniego. W drugiej połowie lat 90. wartości napięć wyjściowych powiększono do napięć od 2,4 kV do 6 kV (obecnie nawet do 7,2 kV). Głównymi zastosowaniami przemienników częstotliwości średniego napięcia są napędy pomp i wentylatorów, gdzie możliwe są duże oszczędności energii elektrycznej. Tego typu maszyny robocze, o obciążeniu zmieniającym się w przybliżeniu z kwadratem prędkości wirowania, wymagają w procesach technologicznych w przeważającej większości zmian prędkości w zakresie od ok. 50% do 100% wartości znamionowej.

***
Marek Narewski
Graficzny sterownik logiczny serii LogiTouch firmy Pro-face - ekonomiczne rozwiązanie dla systemów automatyki
Zdecydowana większość systemów sterowania w urządzeniach produkcyjnych zbudowana jest z wielu komponentów, które zajmują sporo cennej przestrzeni i stanowią o dużym koszcie urządzeń. Nowatorskim podejściem jest połączenie funkcji sterowniczych, operatorskich i wizualizacyjnych w jednym urządzeniu wyposażonym w czytelny ekran do prezentacji informacji graficznych.

***
Andrzej Banaszek
Napęd hydrauliczny steru strumieniowego na produktowcu "AMARANT"
"Amarant" jest produktowcem należącym do PORTY-ŻEGLUGI, spółki wchodzącej w skład dawnego holdingu PORTA HOLDING Stocznia Szczecińska SA w Szczecinie. Statek został zakupiony na zachodzie na wolnym rynku i dostosowany do przewozu materiałów ropopochodnych na polskim wybrzeżu. Ze względu na wielkość i funkcję trampingową jednostki, produktowiec często był zmuszany do zmiany miejsca postoju w porcie, zaopatrując przy tym wielu drobnych odbiorców w materiały ropopochodne. Przy każdym manewrze jednostce towarzyszył holownik, pobierając za to duże opłaty. Chcąc zapobiec temu stanowi rzeczy, armator w uzgodnieniu z Urzędem Morskim w Szczecinie i Gdańsku zdecydował się na montaż steru strumieniowego, pozwalającego na samodzielne poruszanie się statku w obrębie portu bez potrzeby asysty holowników. Ze względu na brak wystarczającej mocy generatorów prądowych zdecydowano się na montaż steru strumieniowego typu FP215 firmy PROMAC BV z napędem hydraulicznym

***
Andrzej Just
Zintegrowany system sterowania PCS7 w Browarze OKOCIM
Jedną z wielu aplikacji automatyki przemysłowej zrealizowanych przez firmę MAWOS jest układ sterowania stacji fermentacji w Browarze Okocim. Aplikacja ta została wdrożona we współpracy z firmą Alfa Laval - wiodącym w świecie dostawcą rozwiązań technologicznych w branży przemysłu spożywczego. Stacja fermentacji składa się z 17 zbiorników fermentacyjnych, 4 zbiorników drożdżowych oraz stacji CIP (centralna stacja mycia instalacji - "cleaning in place"). System sterowania układu został zbudowany w oparciu o zintegrowany system SIMATIC PCS7 (SIEMENS). SIMATIC PCS7 jest systemem sterowania procesami o unikalnej otwartej platformie, która zapewnia nowoczesne, ekonomiczne i przyszłościowe rozwiązania dla przemysłu.

***
MOELLER wspiera politechniki
Firma Moeller Electric Sp. z o.o., chcąc wyjść naprzeciw potrzebom wyższych uczelni, postanowiła wyposażyć 5 politechnik w Polsce w najbardziej nowoczesne urządzenia z zakresu automatyki. Zakresy produktów, w jakie zostały wyposażone laboratoria, były ustalane z Dziekanami Wydziałów Elektrycznych każdej z uczelni. Należą do nich: sterowniki serii PS, przekaźniki programowalne EASY, przetwornice częstotliwości DF/DV, panele operatorskie MI4, rozproszone systemy wejść/wyjść XI/ON, startery silnikowe XS itd. Przekazana przez firmę aparatura pozwoli studentom zapoznać się ze sprzętem stosowanym w systemach sterowania oraz różnymi procesami przemysłowymi.

***
Mirosław Górny
PSN-M - Elektroniczne zabezpieczenie silników trójfazowych
Układ PSN-M produkowany przez firmę Apator Control stanowi zabezpieczenie trójfazowych silników nn. Oprócz swojej podstawowej funkcji ochrony silnika układ PSN- -M zapewnia również przekaz informacji o stanie pracy silnika do nadrzędnych układów sterowania i monitoringu poprzez integralnie zabudowane łącze transmisji szeregowej. Najczęściej używanymi w przemyśle odbiornikami energii elektrycznej są silniki prądu przemiennego. Silniki pracujące w układach napędowych są bardzo często narażone na zakłócenia w pracy i awarie powodowane nieodpowiednią jakością energii elektrycznej zasilającej oraz równie często nieodpowiednio dobranym układem napędowym pod względem mechanicznym, co zwykle prowadzi do termicznego uszkodzenia silnika.

***
Michał Hennig, Krzysztof Bodył
Automatyzacja przemysłu według koncepcji firmy Moeller
W technice łączeniowej stosowanej dotychczas każdy styk elementu automatyki musiał być połączony przez wielożyłowy przewód, system zacisków, wtyków itp. Powstawała plątanina przewodów zależna od wielkości szafy rozdzielczej. AS-Interface zastępuje tradycyjne instalacje specjalnie w tym celu opracowanym przewodem. Profilowany, żółty, płaski przewód AS-i jest znakiem firmowym AS-Interface. Wszystkie elementy połączone są 2-żyłowym przewodem z systemem sterowania poprzez magistralę AS-i. Przewód AS-i przekazuje dane i zasilanie podłączonym elementom (stacjom Slave).

***
Paweł Łoś
CNC + PLC + Wizualizacja = B&R. 1 + 1 + 1 = 1
To, na co od dawna czekali klienci B&R, jest nareszcie dostępne: CNC, PLC oraz wizualizacja zintegrowane w jednym systemie. Wszystko stabilne, w czasie rzeczywistym, w formie przyjaznej dla użytkownika, czyli tak, jak się oczekuje od B&R. Technologia PC stała się już stałym elementem świata sterowania. Co prawda system operacyjny Windows ciągle zbiera bardzo krytyczne opinie, jednak jest uznawanym za standard liderem na rynku. Niezawodność, stabilność, moc obliczeniowa wzrastają nieustannie. Dlatego właśnie B&R oferuje obecnie sterowanie soft CNC na platformie PC.

***
Adam Sontag
IDR BLOK - programowanie złożonych pętli regulacji automatycznej w PLC
Wykonanie każdego programu sterującego procesem regulacji automatycznej nie należy do zadań łatwych; szczególnie, gdy muszą być zastosowane sterowniki PLC, a proces jest skomplikowany. Chcąc uprościć i znacznie ułatwić programowanie złożonych pętli regulacji, użytkownicy sterowników modułowych MITSUBISHI ELECTRIC mogą skorzystać z ciekawej platformy programistycznej - IDR BLOK. W sposób prawie tak prosty, jak programowanie mikrosterowników serii ALPHA, IDR BLOK pozwala poszerzyć krąg użytkowników sterowników modułowych PLC. Czym jest IDR BLOK? IDR BLOK jest graficznym środowiskiem przeznaczonym do projektowania, uruchamiania i monitorowania złożonych pętli regulacji automatycznej oraz do akwizycji danych.

***
Bogdan Partyka
Z Eltronem w świat automatyki. Osprzęt sygnalizacyjno-meldunkowy firmy EAO
Szwajcarska firma EAO to jeden z bardziej znanych producentów osprzętu sygna- li-zacyjno-meldunkowego w świecie. Przyciski, przełączniki, stacyjki i lampki kontrolne tej firmy znaleźć można w najnowocześniejszych pojazdach szynowych taboru kolejowego i komunikacji miejskiej, na pulpitach rozdzielczych zakładów energetycznych, w szafach sterowniczych i przyrządach pomiarowych, a także w wielu maszynach i obrabiarkach najnowszych generacji.

***
Moshe Maor, Dariusz Koteras, Leszek Jasiński, Mirosław Machnik, Mirosław Łuk
Transformatory z rdzeniami amorficznymi produkcji Elhand Transformatory
Historię magnetyków amorficznych datuje się na lata pięćdziesiąte ubiegłego stulecia. Jednak zasadniczy przełom w opanowaniu technologii tych materiałów nastąpił dopiero w początku lat siedemdziesiątych, gdy w USA opracowano metodę wytwarzania magnetyków amorficznych w cyklu ciągłym [1]. Pomimo powszechnie znanych zalet tych materiałów i dość dobrze opanowanej technologii ich wytwarzania nie są one stosowane w sposób powszechny. Zalety magnetyków amorficznych pozwalają na zastosowanie ich z powodzeniem zarówno do budowy transformatorów rozdzielczych pracujących przy częstotliwościach sieciowych, jak również do budowy transformatorów wysokiej częstotliwości.

***
Jacek Turski
Indukcyjne czujniki zbliżeniowe dwuprzewodowe
W automatyce i sterowaniu do kontroli położenia, przemieszczeń i ruchu mechanizmów związanych ze sterowanymi urządzeniami powszechnie stosuje się indukcyjne czujniki zbliżeniowe. Indukcyjne czujniki zbliżeniowe reagują na wprowadzanie metalu w strefę czułości, charakteryzując się dużą pewnością działania i niezawodnością. W układach automatyki i sterowania zastępują m.in. wyłączniki krańcowe stykowe itp. Dwustanowy sygnał wyjściowy czujników zapewnia współpracę z programowalnymi sterownikami PLC lub bezpośrednie sterowanie pracą przekaźników, elektrozaworów i innych elementów wykonawczych. Bezstykowe wyjścia czujników po zbliżeniu metalu włączają Z (NO normalnie otwarty) lub wyłączają R (NC normalnie zamknięty) prąd w obciążeniu dołączonym do wyjścia. Stan wysterowania wyjścia czujników jest sygnalizowany diodą LED.

***
Rynek branży hydraulicznej i pneumatycznej - wywiad z Włodzimierzem Bramowiczem

***
Łańcuchowe prowadniki przewodów - nowa seria E6
- Konstruktorzy urządzeń i maszyn stają przed coraz wyższymi wymaganiami: minimalizacja przestrzeni konstrukcyjnej, hałasu, kosztów i czasu przy jednoczesnym zwiększeniu prędkości taktowania. W związku z tym poszukuje się rozwiązań technicznych w formie produktów lub podzespołów, które będą w stanie sprostać kombinacji tych wymagań. Przykładem takiego rozwiązania jest seria łańcuchowych prowadników przewodów - system E6.

***
Janusz Mleczko
Implementacja modelu w praktyce produkcyjnej - cz. II
Ideą przewijającą się przez całość projektowanej aplikacji jest wykorzystanie danych gromadzonych dotychczas w systemach informatycznych i co najwyżej uzupełnienie ich o nowe elementy pod kątem budowanego systemu zarządzania produkcją. Zakłada się daleko idącą integrację systemów CAD-CAP-CAM i wykorzystanie gromadzonego zasobu wiedzy w innym przekroju. Powszechność stosowania metod komputerowych w obszarze projektowania konstrukcji i technologii w przedsiębiorstwach małych i średnich jest w dzisiejszych czasach nieodłącznie związana z wymogami współczesnego rynku.

***
Katarzyna Kajstura
Międzynarodowe Targi Ekologiczne POLEKO 2002
Międzynarodowe Targi Ekologiczne POLEKO 2002 odbyły się w dniach od 19 do 22 listopada br. na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich. POLEKO są największą imprezą ekologiczną w Europie Środkowej. Podczas tegorocznej edycji Targów zaprezentowana została oferta ponad 600 wystawców z 17 państw na powierzchni przekraczającej 12 tys. m2. Rozwiązanie problemów ekologicznych wymaga współpracy instytucji finansowych, inwestorów i wykonawców. Do realizacji inwestycji służących ochronie środowiska niezbędne są technologie i rozwiązania. Bez społecznej edukacji ekologicznej nie można liczyć na pełny sukces w tej dziedzinie. Targi POLEKO stanowią platformę, na której spotykają się zarówno organizacje i instytucje wyspecjalizowane w różnorodnych działaniach na rzecz środowiska, jak i firmy oferujące nowoczesne technologie i urządzenia oraz ich odbiorcy.

***
Anna Nozdryn-Płotnicka
Elektrycy w Pałacu Kultury
IX Międzynarodowe Targi ELEKTRO EXPO, które odbyły się w dniach 5-8 listo- pada 2002 roku w Warszawie, zgromadziły na powierzchni 5 500 m2 około 130 wystawców krajowych i zagranicznych. Targi te miały podtytuł Elektroinstalacje, Elektronika i Oświetlenie, a zakres tematyczny organizatorzy zawarli w haśle: "O no-woczesne, funkcjonalne, bezpieczne, estetyczne i energooszczędne instalacje elektryczne i oświetleniowe".