Archiwum - numer 07-08/2013

Michał Bereza
Narzędzia projektowe dla paneli obsługi operatorskiej SIMATIC HMI wczoraj, dziś i jutro
Panele obsługi operatorskiej SIMATIC HMI służą do zadawania parametrów, analizy ilościowej i jakościowej oraz do wykrywania stanów awaryjnych w pracy maszyny.

***
Elektrohydraulika dla przemysłu rafineryjnego oraz wydobywczego Oil & Gas. Rozwiązania EX-proof dla środowisk zagrożonych wybuchem
Elektrohydraulika jest najbardziej rozpowszechnioną technologią kontroli ruchu/pracy w przemyśle rafineryjnym. Kontroluje pracę takich elementów, jak: wciągarki łańcuchowe, windy kotwiczne czy układy/systemy wiercenia i wydobycia.

***
Niezawodność w elektronice
Czego oczekują odbiorcy elektroniki? Jedną z najbardziej pożądanych cech urządzeń elektronicznych jest ich niezawodność. Szczególną wartość stanowi ona w dynamicznie rozwijającym się sektorze automatyki przemysłowej, zwłaszcza tej do zastosowań w trudnych warunkach. Bezpośrednio od niej zależy zachowanie ciągłości pracy, a przede wszystkim bezpieczeństwo. Niezawodność buduje się zarówno w fazie projektu, jak i poprzez każdy etap produkcji, dlatego obok wysokiej jakości podzespołów elektronicznych pożądaną cechą dostawcy jest indywidualne podejście do klienta i dobra komunikacja. Bezawaryjność jest wspólnym celem pracy konstruktora i producenta. Aby uzyskać głębsze rozumienie niezawodności elektroniki, zapoznamy się w tym artykule ze średnim czasem bezawaryjnej pracy oraz czynnikami wpływającymi na niezawodność.

***
Mariusz Snowacki
Nowe silniki marki HF Polska
Celem automatyzacji procesów technologicznych jest podnoszenie wydajności oraz obniżanie kosztów, dlatego producenci maszyn tworzą coraz bardziej złożone układy automatyki – działające podobnie do systemu nerwowego człowieka – wspomagające systemy nadzorowania ruchu mechanizmów dodatkową funkcją konserwacji i wczesnym ostrzeganiem przed awarią. Nowoczesne maszyny zawierają więcej zdecentralizowanej inteligencji, która w działaniu przypomina autonomiczny układ nerwowy człowieka. Jednak taki układ nerwowy sam nie może istnieć bez elementów wykonawczych; w automatyce przemysłowej najczęściej są to napędy elektryczne – przemienniki częstotliwości, silniki i przekładnie.

***
Przemienniki PowerFlex® 755. Ekonomiczne rozwiązanie opracowane z myślą o łatwości użytkowania 0,37 kW ... 1500 kW, 400 V AC ... 690 V AC
Budowa blokowa dla dużych mocy:
Wbudowany Ethernet/IP oraz 5 gniazd dla kart rozszerzeń.
Wysuwany blok mocy ułatwia obsługę przemiennika.
Ruchome przyłącza ułatwiają wybór preferowanego miejsca wprowadzenia kabli (od góry, od dołu).
Zintegrowane bezpieczniki toru zasilania.
Zintegrowany ochronnik przeciwprzepięciowy.
Zintegrowany dławik DC (5%) i filtr RFI.
Separowane (IP66) kanały chłodzenia sterowania i mocy.
Modułowa konstrukcja umożliwia łatwą wymianę elementów (np. wentylator główny).

***
Moduł MVK Metal z gniazdami 7/8˝ i funkcją Fast Startup
Wytrzymałe moduły sieciowe MVK Metal z gniazdami 7/8˝ są teraz wyposażone w funkcję Fast Startup oraz separację galwaniczną. Nowa funkcja umożliwia uzyskanie najkrótszego możliwego czasu uruchomienia modułu. Jest to bardzo ważne w przypadku aplikacji w lakierniach oraz z zakresu obróbki materiałów w przemyśle samochodowym.

***
Wczesne wykrywanie zanieczyszczeń
Miernik cząstek umożliwia monitorowanie warunków panujących w układzie bezpośrednio na maszynie lub z miejsca pracy w czasie rzeczywistym.

***
Wojciech Mazik
Uzupełnienie oferty softstartów ABB o nową serię PSRC. Softstarty nastawione fabrycznie do sprężarek
W ofercie rynkowej ABB znajdują się nowe softstarty typu PSE, PSR i PSRC dla silników 3-fazowych asynchronicznych. PSE to seria wyrobów zaawansowanych technologicznie, wyposażonych w wiele użytecznych funkcji, o uniwersalnym przeznaczeniu. Podobne zastosowanie przewidziano dla wyrobów należących do rodziny PSR, choć ich konstrukcja jest znacznie prostsza. Natomiast aparaty z grupy PSRC przeznaczone są dla sprężarek. Opisane poniżej urządzenia ze względów praktycznych wyposażono w regulację 2 fazową. Zakres mocy silników współpracujących z softstartami PSE to 7,5–200 kW / 400 V AC i 1,5–55 kW / 400 V AC dla PSR i PSRC.

***
Technologie pneumatyczne podnoszą rentowność operatorów kolejowych
Operatorzy kolejowi działają pod rosnącą presją rynku, spowodowaną narastającą konkurencją i aktualną sytuacją gospodarczą. W rezultacie wielu z nich poszukuje sposobów zwiększenia niezawodności, wydłużenia okresu eksploatacji oraz poprawy rentowności taboru, aby w największym możliwym stopniu zredukować przestoje. Jednocześnie operatorzy koncentrują się na zmniejszeniu zużycia energii poprzez np. redukcję gabarytów i ciężaru systemów pokładowych.

***
Centrum Techniczno-Szkoleniowe SEW-EURODRIVE w Tychach. Rozwijamy Specjalistów
Dobre szkolenie to skuteczne szkolenie. Pozwól, abyśmy podzielili się z Tobą naszą wiedzą. Prowadzimy skuteczne szkolenia z zakresu techniki napędowej SEW-Eurodrive. Wieloletnie doświadczenie w projektowaniu i budowaniu systemów napędowych oraz wiele doborów przygotowanych dla różnych zastosowań przez inżynierów firmy SEW gwarantują Państwu wysoką jakość i kompleksowość przekazywanej wiedzy. Nasza wiedza to nie tylko informacje o cechach produktów, z którymi można zapoznać się w katalogach i broszurach – to wiedza o ich funkcjach w systemach napędowych oraz wzajemnych oddziaływaniach pomiędzy urządzeniami. Każdy z trenerów SEW jest praktykiem. Na co dzień wykorzystuje swoją wiedzę jako inżynier aplikacyjny – doradza optymalne rozwiązania dla różnych aplikacji. Uczestnicy szkolenia mają możliwość skorzystania z tej wiedzy, a praktyczne przykłady motywują ich do zrozumienia zagadnień napędowych.

***
Świat dydaktyki Bosch Rexroth – hydraulika i nie tylko
Firma Bosch Rexroth jest postrzegana na rynku nie tylko jako producent wysokiej jakości wyrobów i systemów z zakresu napędów i sterowań, ale również jako kompetentny partner w przekazywaniu wiedzy.

***
ASTE Sp. z o.o. Kable specjalistyczne, ochrona i rozprowadzanie w automatyce, robotyce i przemyśle o szczególnych wymaganiach
Kiedy mamy do czynienia z rynkami wymagającymi, niezwykle ważny jest właściwy dobór sprawdzonych elementów, które zapewnią bezawaryjną pracę maszyny czy urządzenia. ASTE proponuje produkty międzynarodowych producentów, które są szeroko stosowane w Polsce oraz na świecie.

***
Michał Kurek
Projektowanie GS-Hydro
W odpowiedzi na szybki rozwój komputerowego wspomagania w projektowaniu lądowym, morskim oraz offshore GS-Hydro wprowadziło na rynek lokalny oraz globalny usługę związaną z komplekso¬wym modelowaniem przebiegów instalacji hydraulicznych oraz usługę kompleksowego zarządzania projektami z wykorzystaniem modelowania 3D.

***
Duże zainteresowanie wystawców tegoroczną edycją Targów ENERGETAB
Tegoroczne Międzynarodowe Targi Energetyczne ENERGETAB 2013 odbędą się w dniach od 17 do 19 września. Targi w Bielsku-Białej są od wielu już lat największą prezentacją urządzeń dla branży elektroenergetycznej w Polsce. W ubiegłorocznej, jubileuszowej 25-tej edycji Targów wzięło udział 720 wystawców z kilkunastu krajów europejskich oraz Chin.

***
Cezary Ziółkowski
Icron – oferta extenderów USB i KVM przez sieć LAN
Firma Icron to globalny lider w projektowaniu i produkcji extenderów USB i KVM. Urządzenia pozwalają na rozszerzenie dystansu transmisji interfejsu USB lub sygnału wideo. W zależności od modelu jako medium transmisyjne wykorzystywana jest skrętka kategorii 5 lub wyższej lub światłowód. W ofercie dostępne są również modele pracujące w sieci LAN, które będą tematem niniejszego artykułu.

***
Zasilacze z regulacją prądu wyjściowego i interfejsem DALI
Firma Mean Well, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom użytkowników systemów oświetleniowych, wprowadziła do oferty zasilacze z interfejsem DALI (Digital Addressable Light Interface). Takie rozwiązanie zwiększa możliwość współpracy zasilaczy LED z innymi systemami sterowania oświetleniem (np. automatyki budynkowej) oraz ułatwia rekonfigurację systemu.

***
Moduły MLA jako podstawa konstrukcji mechatronicznych
W automatyce przemysłowej, pakowaniu, ale również w innych dziedzinach, jak np. fotografia, często wykorzystywany jest ruch liniowy. Różnego rodzaju napędy, prowadnice czy śruby pozwalają na uzyskiwanie dynamicznych, a przy tym bardzo precyzyjnych przemieszczeń. Kompleksową propozycją firmy WObit jest moduł MLA, stanowiący kompletne rozwiązanie do realizacji przemieszczeń liniowych.

***
Jak zwiększyć żywotność maszyn i uniknąć nagłych przestojów?
Działania rozwojowe ze strony inżynierów mechaników skutkują stałym zwiększaniem wydajności oraz funkcjonalności maszyn produkcyjnych. Oznacza to, że potrzeba mniej maszyn do wyprodukowania produktów o tej samej ilości i złożoności, co obniża koszty produkcji i zwiększa konkurencyjność maszyn wytwórczych. Z drugiej jednak strony wzrost wydajności czyni producentów bardziej zależnymi od pojedynczych maszyn. Zwiększona zdolność produkcyjna powoduje, że każda godzina przestoju staje się coraz droższa. Każdy, kto kiedykolwiek obsługiwał maszynę, wie, że nie ma możliwości całkowitego uniknięcia przestoju.

***
Anna Szymczak
Dotacyjna czkawka
Wielu przedsiębiorców marzy o uzyskaniu dotacji dla swoich inwestycji. Wizja uzyskania 70% dopłaty jest bardzo atrakcyjna, tym bardziej, że dotacja jest wypłacana transzami w miarę dokonywania płatności na rzecz dostawców.

***
Ezi-SERVO-PR. Napędy sterowane przez sieć
Ezi-SERVO Plus-R to koreańskie napędy serwokrokowe pracujące w zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego, która zapewnia doskonałą powtarzalność pozycjonowania. Daje ona jednocześnie gwarancję niezgubienia kroku przez silnik nawet przy nagłych zmianach obciążenia. Algorytm programowego tłumienia wibracji gwarantuje natomiast bardzo wysoką kulturę pracy silnika.

***
Jerzy Sobczak
Softstart serii SJR2-5000 firmy Sanyu
Softstarty serii SJR2-5000 są uzupełnieniem oferty firmy Sanyu Electronics Equipment Co., kierowanej do producentów maszyn i użytkowników systemów napędowych. Softstarty te są produkowane od mocy 7,5 kW do 900 kW w wersji jedno- i trójfazowej. Mogą pracować w trybie pracy softstop.

***
Nowoczesne układy zasilania, sterowania i diagnostyki
Stosowanie nowoczesnych układów zasilania, sterowania i diagnostyki to w obecnym świecie norma, która rozpowszechnia się w coraz większej liczbie dziedzin związanych z produkcją i wytwarzaniem. Trudno sobie wyobrazić linię produkcyjną bez systemów sterowania i diagnostyki. Wdrażanie tych systemów można zaobserwować w dużych zakładach produkcyjnych, ale także w średnich, a nawet małych (przy produkcji mało- lub średnioseryjnej) oraz w przemyśle ciężkim. Prawidłowo zaprojektowany system automatyki może w wymierny sposób poprawić jakość oraz wydajność pracy.

***
Napędowe rozwiązania NORD dla procesów produkcji metali
Dzisiejszy przemysł metalowy to gigantyczny, złożony segment, zaspokajający światowe zapotrzebowanie na pojazdy, statki, budowle, konstrukcj, itp. Huty wymagają działania przez 24 godziny na dobę z najwyższym możliwym poziomem niezawodności i wydajności przy braku przestojów związanych z konserwacją. Dzięki bogatemu doświadczeniu w rozwiązaniach napędowych NORD jest dobrze znany w branży metalowej.

***
Przedsiębiorstwo Pomiarów i Automatyki PiA-ZAP
Przedsiębiorstwo Pomiarów i Automatyki PiA-ZAP Sp. z o.o. w Puławach jest wiodącym na rynku polskim Integratorem Systemów Automatyki, realizującym usługi dla przemysłu od 1993 roku. Specjalizujemy się we wdrażaniu rozwiązań w zakresie automatyzacji procesów technologicznych i produkcyjnych. Dostarczamy systemy sterowania i automatyki oraz urządzenia i rozwiązania do pomiarów fizykochemicznych. Zapewniamy usługi z zakresu modernizacji i konserwacji instalacji elektrycznych, utrzymania ruchu oraz remontów, w tym w trybie 24/7. Stawiając na profesjonalizm, zyskaliśmy wizerunek przedsiębiorstwa rzetelnie i terminowo wykonującego powierzone nam zadania.  

***
Fabryka Elementów Napędowych „FENA” Sp. z o.o. – producent części maszyn, w szczególności sprzęgieł i hamulców do zastosowań w przemyśle
Małe i średnie przedsiębiorstwa są elementem współczesnego krajobrazu gospodarczego po transformacji gospodarczo-politycznej, która dokonała się pod koniec lat 80. i na początku lat 90. ub.w. w Polsce. Powstało w tym czasie wiele firm, których prężność gospodarcza do dnia dzisiejszego ma wpływ na rozwój gospodarczy naszego kraju. Jednym z takich przedsiębiorstw jest Fabryka Elementów Napędowych „FENA”, która od początku swego istnienia nastawiona była na działalność usługowo-produkcyjną. Obecnie przedsiębiorstwo jest czołowym producentem zespołów napędów maszynowych.

***
KOMTECH 2013. 14. Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Techniczna. Innowacyjne Techniki i Technologie dla Górnictwa. Bezpieczeństwo – Efektywność – Niezawodność
Instytut Techniki Górniczej KOMAG zaprasza na 14. Międzynarodową Konferencję Naukowo-Techniczną z cyklu KOMTECH, „Innowacyjne Techniki i Technologie dla Górnictwa. Bezpieczeństwo – Efektywność – Niezawodność”, która odbędzie się w listopadzie br. Celem konferencji jest przedstawienie najnowszych osiągnięć naukowych, badawczych i technicznych w dziedzinie górnictwa podziemnego, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia, wymiana wiedzy i doświadczeń w zakresie wykorzystania innowacyjnych technik i technologii, jak również prezentacja oferty producentów maszyn i urządzeń.

***
Nowa siedziba ABUS Polska
Sprzedaż urządzeń dźwignicowych ABUS obejmuje swoim zasięgiem wszystkie kontynenty. Suwnice, żurawie warsztatowe oraz systemy lekkich dźwignic halowych niemieckiego producenta ABUS Kransysteme GmbH (r. zał. 1963) cieszą się uznaniem wśród klientów na całym świecie. Konsekwentne i znaczące inwestycje ABUS w różnych częściach naszego globu mogą wskazywać, że zapotrzebowanie na niskoawaryjne urządzenia w przemyśle jest niezależne od koniunktury panującej w danym kraju.

***
Janusz Matuszek, Adam Musioł, Zbigniew Czubak, Marian Rosa, Marek Achtelik, Kry
System identyfikacji i lokalizacji środków transportu materiałów na powierzchni i w podziemnych wyrobiskach Zakładu Górniczego – ATUT-RFID firmy PPHU ATUT ASp. Az Ao.o.
Artykuł prezentuje nowoczesne podejście do zagadnień identyfikacji i lokalizacji środków transportu w podziemnych wyrobiskach górniczych jako narzędzia wspomagającego prowadzenie efektywnego zarządzania posiadanymi zasobami transportowymi, pozwalając także na optymalizację prowadzonej gospodarki materiałowej. Przedstawiono platformę sprzętową i oprogramowanie systemu ATUT-RFID, opracowane w celu wparcia logistyki transportu podziemnego. Nakreślono perspektywy dalszego rozwoju systemu, a w podsumowaniu wskazano korzyści płynące z zastosowania systemu ATUT-RFID.

***
Adam Maj
Separator elektromagnetyczny budowy przeciwwybuchowej typu SEM-4Ex
Zwiększanie masy wydobywanego urobku oraz wydłużania się odległości pracujących urządzeń w ścianach od szybu wydobywczego coraz częściej generują u użytkowników potrzebę ochrony taśm przenośników przed uszkodzeniami mechanicznymi. Uszkodzenie taśmy przez jej wzdłużne rozcięcie lub rozerwanie powoduje nawet wielodniowy postój ścian wydobywczych i w wielu przypadkach konieczność wymiany całej taśmy.

***
Innowacje i nowoczesne technologie w schładzaniu wyrobisk górniczych
IMKiUS – Inżynieria Maszyn Klimatycznych i Urządzeń Specjalnych Sp. z o.o. działa na rynku od 8 lat. Podstawowym profilem działalności spółki jest projektowanie, produkcja, sprzedaż i montaż przemysłowych urządzeń chłodniczych. Spółka oferuje kompleksową obsługę, obejmującą doradztwo techniczne, projektowanie, dostawę urządzeń wraz z montażem, serwis i remonty. Kadra inżynierska jest gotowa zaprojektować urządzenia zapewniające najbardziej optymalne rozwiązanie, stosując się do wskazanych przez klienta wytycznych i norm, ściśle regulujących zasady dopuszczeń urządzeń do pracy w wyrobiskach kopalnianych i strefach zagrożonych wybuchem. Obecnie w wyrobiskach górniczych pracują urządzenia chłodnicze o łącznej mocy 70 MW produkcji IMKiUS, co zapewnia spółce pozycję lidera na rynku klimatyzacji lokalnej.

***
Nowoczesne rozwiązania dla przemysłu
Spółka DEMETRIX jest młodą, nowoczesną i prężnie rozwijającą się firmą produkcyjną. Naszą specjalnością są maszyny wibracyjne i rury preizolowane. Wysoki poziom jakości oraz zastosowane innowacyjne rozwiązania technologiczne odpowiadają rygorystycznym wymogom rynkowym, a zaawansowane metody projektowania oraz najwyższej klasy oprogramowanie pozwala na zoptymalizowanie parametrów produkowanych przez firmę maszyn.

***
Marek Kostka, Daniel Kwieciński, Bogdan Iwiński
Praktyczne aspekty weryfikacji konstrukcji napędów maszyn dla sterowania cyklem życia produktu
KOPEX, realizując projekt „System Automatycznego Sterowania Kompleksem Ścianowym”, zbudował halę, w której zlokalizowano kilka stanowisk badawczych, stanowiących autonomiczne laboratoria. Kubatura i wyposażenie hali umożliwiają przeprowadzenie badań maszyn o masie do 25 ton. Również zasilanie w energię elektryczną maszyn będzie pozwalało na swobodny dobór napięć w zakresie 1 kV, 3,3 kV i 6 kV dla mocy łącznej docelowo 3000 kVA.

***
Odpowiedzialny biznes w Kopeksie
30 lipca w siedzibie spółki Kopex odbyło się seminarium poświęcone nowym trendom w raportowaniu odpowiedzialnego biznesu. Arkadiusz Śnieżko, członek zarządu Kopex SA, zaznaczył, że biznes jest źródłem postępu społecznego i CSR powinien realizować cele biznesowe i społeczne.

***
Jan Moszumański, Artur Butryn, Remigiusz Pomykała
RATRA – system bezprzewodowej łączności ratowniczej
Praca ratownika górniczego jest trudna i niebezpieczna. Nasilenie niekorzystnych warunków środowiskowych jest znacznie większe niż podczas normalnej pracy w kopalni. Oprócz zagrożeń naturalnych, takich jak groźba zawału, tąpnięcia lub atmosfera niezdatna do oddychania, dochodzą czynniki typowo ludzkie, takie jak stres, strach i zmęczenie. W tak niesprzyjających warunkach zastęp ratowniczy musi działać sprawnie, ratując życie i zdrowie swoich kolegów, starając się samemu nie zostać ofiarą wypadku. W podanych wyżej warunkach bardzo istotne jest zapewnienie skutecznej łączności pomiędzy zastępem ratowniczym a kierującymi akcją ratowniczą.

***
ELGOR 2013. Decydenci branży dzielą się doświadczeniami i prognozują trendy w górnictwie odkrywkowym
W dniach 9–11 października br. w Busku Zdroju odbędzie się Konferencja Naukowo-Techniczna ELGOR, która od ośmiu lat łączy świat przemysłu, nauki i biznesu. Do udziału zaproszeni są dyrektorzy techniczni, główni inżynierowie, główni automatycy, główni elektrycy kopalni odkrywkowych.

***
Joanna Ochałek, Aleksander Koreń, Sebastian Józefowicz
PROTOS – Modułowy System Sterowania
Nowoczesne systemy automatyki instalowane w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych potrzebują coraz to bardziej rozbudowanych systemów sterowania i monitoringu. Głównym celem jest osiągnięcie niezawodności działania tego systemu oraz rozbudowana diagnostyka, umożliwiająca szybkie usunięcie awarii. Kierunkiem rozwoju obserwowanym obecnie jest coraz większa autonomiczność działania systemów. Powinny one zagwarantować możliwość wyprowadzenia człowieka z najbardziej niebezpiecznych rejonów i złych warunków pracy, przy jednoczesnym zagwarantowaniu bezpieczeństwa jego użytkowania.

***
FAMUR. Kontrakty z KHW na kwotę 73,6 mln zł
FAMUR – wiodący producent maszyn i urządzeń dla górnictwa – zawarł w okresie od 28 września do 10 czerwca 2013 roku szereg umów jednostkowych z Katowickim Holdingiem Węglowym na łączną kwotę ponad 73,6 mln zł. Wartość największej z nich – podpisanej 7 czerwca – wynosi 19,3 mln zł i dotyczy dostawy 122 sekcji zawałowej obudowy ścianowej FRS-16/37 do kopalni „Wujek”.

***
Zygmunt Szymański
Nowoczesne metody badań diagnostycznych maszyn górniczych z wykorzystaniem programu DIAGNOPRZEM
Streszczenie: W artykule przedstawiono modele matematyczno-fizyczne maszyny górniczej jako obiektu badań diagnostycznych. Przedstawiono nowoczesne czujniki i przetworniki pomiarowe oraz komputerowe metody analizy danych. Opisano program komputerowy Diagnoprzem oraz przykłady jego zastosowania w badaniach diagnostycznych górniczych maszyn. Wyniki badań zweryfikowano w warunkach przemysłowych. Słowa kluczowe: badania diagnostyczne, czujniki pomiarowe, modele komputerowe.

ENG MODERN DIAGNOSTIC METHOD OF MINE MACHINE WITH APPLICATION OF DIAGNOPRZEM PROGRAM
Abstract: In the report paper presented mathematically-physical models machines mining as the object of diagnostic research were presented. Introduced Modern sensors and measuring transducers, and computer methods of the data analysis were introduced. In the report paper described the computer program Diagnoprzem and examples of their applications in research of diagnostic mining-machines were described. Results of computer simulations were verified in industrial conditions. Key words: diagnostic research, measuring transducers, computer models.

***
Zygmunt Szymański
Nowoczesne, inteligentne systemy sterowania i diagnostyki kopalnianych stacji wentylatorowych
Streszczenie: W artykule przedstawiono modele matematyczne stacji wentylatorowych napędzanych silnikami indukcyjnymi: pierścieniowym, klatkowym lub synchronicznym. Do sterowania i diagnostyki układu napędowego stacji wentylatorowej zastosowano komputer przemysłowy oraz sterowniki programowalne PLC. W artykule przedstawiono wybrane algorytmy sterowania stacji wentylatorowej z wykorzystaniem procedur programu Matlab-Simulink, Opracowane przez Autora algorytmy sterowania i programy komputerowe zapewniają bieżącą kontrolę parametrów stacji wentylatorowych, sygnalizację stanów awaryjnych oraz prognozowanie stanów awaryjnych przy wykorzystaniu modułów inteligentnych. Proponowana metodyka sterowania została zweryfikowana w warunkach przemysłowych i może być stosowana w układach stacji wentylatorowych na głównych szybach wentylacyjnych KWK.

***
Rafał Konsek, Krzysztof Kaczmarczyk, Zdzisław Budzyński, Bartosz Polnik
Podwieszony ciągnik akumulatorowy PCA-1
W artykule zaprezentowano podwieszony ciągnik akumulatorowy PCA-1 przeznaczony do prac transportowych w chodnikowych wyrobiskach górniczych, poruszający się po trasach podwieszonych. Zaprezentowano budowę ciągnika oraz zakres jego zastosowania. Omówiono wpływ rozwiązania na poprawę warunków pracy załóg górniczych w aspekcie bezpieczeństwa pracy i ergonomii.

ENG Abstract: The paper presents PCA-1 suspended battery drivetrain, designed for transportation operations in mine roadways, which travels along the suspended routes. Design of the drivetrain and its possible use are given. Impact of the design solution on improvement of work safety and ergonomics is discussed.

***
Jan Marianowski, Wojciech Teper
Gaz łupkowy? Hydraulika, hydraulika i jeszcze raz hydraulika
Streszczenie: W artykule przedstawiono energetyczne oraz ekologiczne aspekty spalania paliw kopalnych. Opisano genezę powstawania paliw kopalnych ciekłych i gazowych, w tym gazu łupkowego (shale gas). Sprecyzowano różnice, jakimi charakteryzują się konwencjonalne i niekonwencjonalne złoża gazu ziemnego. Opisano techniki i technologie wykonywania odwiertów kierunkowych. Szczegółowo opisano procedury szczelinowania (fracturing) związane z pozyskiwaniem gazu zalegającego w łupkach. Wyjaśniono, na czym mogą polegać potencjalne zagrożenia związane z udostępnianiem i wydobyciem gazu łupkowego.

ENG SHALE GAS? HYDRAULICS, HYDRAULICS AND ONCE AGAIN HYDRAULICS
Abstract: The article presents energy and ecology aspects of mined fuel combustion. A genesis of forming of mined fluid and gasses fuels, involving the shale gas has been described. The differences characteristic for conventional and unconventional deposits of natural gas have been defined. The engineering and technologies of operating of directed boreholes were also described. The fracturing procedures connected with getting of gas strata deposition have been given in details. Some potential dangerous conditions connected with the exploitation of shale gas were also explained.

***
Grzegorz Wiciak
Badania parametrów separacji CO2 z zastosowaniem separatora membranowego – wybrane zagadnienia
Streszczenie: W pracy omówiono rezultaty wybranych badań eksperymentalnych membran polimerowych. Przedstawiono charakterystyki separacji CO2 separatora membranowego z użyciem mieszanek gazowych i spalin syntetycznych. Celem prowadzonych badań było sprawdzenie zdolności modułu membranowego i określenie możliwości zastosowania go do separacji dwutlenku węgla ze spalin syntetycznych oraz wyznaczenie niezbędnych charakterystyk pracy, które można wykorzystać w obszarze numerycznych badań symulacyjnych układów energetycznych. W czasie badań sprawdzono, jaki wpływ na pracę membrany wywrze zmienny strumień zasilania, przy zachowaniu stałego ciś¬nienia zasilania modułu. Następnie badano, jaki wpływ na parametry separacji CO2 ma zmiana stężeń składników mieszanek gazowych. W badaniach wykorzystano mieszanki gazowe o składach: (15% O2, 15% CO2, 70% N2), (15% CO2 / 4% O2 / 81% N2). Testy prowadzono utrzymując stałą temperaturę gazów. Słowa kluczowe: CCS, separacja membranowa.

ENG RESEARCH OF PARAMETERS OF THE SEPARATION CO2 WITH THE APPLICATION OF THE MEMBRANOUS SEPARATOR – CHOSEN PROBLEMS
Abstract: In work one discussed results chosen research of experimental polymer membranes. One described characteristics of the separation CO2 of the membranous separator with the use of gaseous mixtures and combustion gas synthetic. The aim conducted research was the test of abilities the membranous modulus and the description possibility of the application him to the separation of the carbon dioxide from combustion gas synthetic and the delimitation of requisite performance characteristics which can be used in the area of numeric research simulators energy- system. During research one checked, which one influence on the work of the membrane will cause the variable flow of the feed, at the conduct constant pressure of the feed of the module. Then one investigated, which one influence on parameters of the separation CO2 has the change of concentrations of components of gas- mixtures. In research one used gas- mixtures about depots: (15% O2, 15% CO2, 70% N2), (15% CO2 / 4% O2 / 81% N2). Tests were guided to hold the constant the temperature of gases. Keywords: CCS, the membranous separation.

***
Rafał Rumin, Jerzy Mikulik
Zastosowanie elementów hydraulicznych w projekcie tarczy korekcyjnej do układu redukcji niewyważenia w wentylatorach
Streszczenie: W inteligentnych budynkach przemysłowych wentylatory znajdują bardzo szerokie zastosowanie w układach wentylacyjnych oraz transporcie pneumatycznym. W przypadku pracy w środowisku o wysokim zapyleniu istnieje ryzyko pojawienia się uszkodzenia wentylatora. Na skutek nierównomiernego osadzenia się pyłów na łopatach wentylatora powstaje niewyważenie, które powoduje drgania wirnika. Dla dalszego bezpiecznego działania maszyny należy zatrzymać jej pracę w celu oczyszczenia łopat. Tego typu konserwacja urządzenia pozwoli na redukcję jego drgań i uniknięcie jego uszkodzenia. Niestety jest to kosztowna i czasochłonna operacja, która z powodzeniem mogłaby być odsunięta w czasie aż do planowego serwisu urządzenia, pod warunkiem wykorzystania układu do automatycznego wyważania wentylatora. W artykule opisano układ do redukcji drgań maszyn wirujących poprzez ich automatyczne wyważanie. Przedstawiono projekt tarczy korekcyjnej, wewnątrz której znajdują się komory magazynujące płyn hydrauliczny, pełniący rolę masy korekcyjnej. Słowa kluczowe: wyważanie, dynamika wirników, redukcja drgań, niewyważenie.

ENG DESIGN OF CORRECTION DISC USING HYDRAULIC ELEMENTS FOR REDUCTION OF UNBALANCE IN VENTILATORS
Abstract: Industrial fans are widely used in air-conditioning and air transport in intelligent buildings. Working in an environment with a lot of dust will bring a high risk of damage to the fan. Not symmetric deposition of dust on the fan blades can create an imbalance of the rotor that causes vibration. It is necessary to stop its work and clean the blades often to keep safe operation of the machine. This type of maintenance work will reduce the vibration and prevent damage. Unfortunately, this is a costly and time-consuming operation. We can get similar results without those disadvantages when it will be used a system for automatically balancing of the fan. This paper describes a system for reduction of vibration for rotating machinery by its automatic balancing. It was presented design of correction disc, within which there are hydraulic chamber for fluid storage as a correction mass. Keywords: rotor balancing, unbalance, rotor dynamics, rotating fluids, vibrations reduction.

***
Mirosław Wnuk
Sterowanie jednorodnym ruchem pociągów na odcinku linii
Streszczenie: Prowadzenie pociągów ze stałym odstępem blokowym powoduje stosunkowo duże ograniczenie przepustowości linii kolejowej, w związku z czym wprowadzono ruchome odstępy blokowe pomiędzy pociągami. Ponieważ odległość pomiędzy pociągami zmienia się w czasie jazdy na odcinku w bardzo szerokich granicach, w dużym stopniu utrudnia to prowadzenie pociągu z zadanym marginesem bezpieczeństwa. Autor proponuje więc prowadzenie pociągów ze stałym odstępem czasu. Czas ten liczony jest od chwili przypadkowego zatrzymania się pociągu poprzedzającego w dowolnym miejscu na odcinku do chwili, w której może nastąpić kolizja z pociągiem następnym, w przypadku niewłączenia w nim hamowania. Prowadzenie pociągów ze stałym odstępem czasu oznacza, że ruch pociągów prowadzony jest ze stałym marginesem bezpieczeństwa. Słowa kluczowe: sterowanie pociągu, stały odstęp czasu

ENG Abstract: driving trains with constant spacing results in a relatively large block limited capacity of the railway line, therefore, introduced movable block spacing between trains. Since the distance between the trains change while driving on the section within very wide limits, to a large extent hinder the operation of a train with a predetermined safety margin. The author suggests, so running trains with a fixed time interval. The time is counted from the moment of accidental stop the train before anywhere in the episode until that could result in a collision with a train next time, if it does not include braking. Driving trains with a constant time interval means that the movement of trains is carried out with a fixed safety margin. Keywords: control of the train, fixed interval of time

***
Mirosław Wnuk
Automatyczne sterowanie ruchem pociągu na odcinku o zmiennym profilu
Streszczenie: Automatyczne sterowanie ruchem pociągu w czasie rzeczywistym wymaga znajomości dokładnej masy składu pociągu, oporów ruchu i profilu odcinka, na którym odbywa się jazda. W tym celu w punktach pomiarowych umieszczonych wzdłuż linii kolejowej, należy porównać chwilowe prędkości i czasy jazdy pociągu z wartościami wyznaczonymi w programie jazdy symulacyjnej. Na podstawie tych wartości w programie identyfikacyjnym można wyznaczyć dokładną masę pociągu i opory ruchu w sposób, który pozwoli automatycznie i optymalnie ze względu na zużycie energii sterować ruchem pociągu na odcinku. Słowa kluczowe: automatyczne sterowanie pociągu.

ENG Abstract: The automatic control of train movement in real time requires knowledge of the exact composition of the train mass, the resistance movement and the profile of the section in which you are driving. To do this, compare the measuring points located along the railway line, the instantaneous velocity and train times with the values set out in the program, driving simulation. From these values, the identification program can determine the exact weight of the train and the movement resistance in a way that will automatically and optimally because of the power consumption control the movement of a train over. Keywords: automatic control of the train.

***
Stefan Gierlotka
Napęd konny w kopalniach
Pierwotny górnik transportował węgiel z płytkich szybów za pomocą kubła i konopnej liny. Gdy wielkość kopalń wzrosła tak, iż wyrobiska pionowe zastąpiono podziemnymi wyrobiskami poziomymi, często odległymi od szybu nawet o kilka kilometrów, ręczny transport urobku okazał się zbyt uciążliwy, a przy tym mało produktywny. Wówczas, dla zwiększenia wydajności, zaprzęgnięto do pracy w kopalni konie.

***
Izabela D. Górska, Marian A. Partyka, Agnieszka Tiszbierek
Analiza porównawcza funkcjonalności przedsiębiorstw według Katalogu Branżowego „Napędy i Sterowanie” z zakresu lat 2012–2013
Streszczenie: Opracowanie zawiera analizę porównawczą firm działających na polskim rynku m.in. w zakresie hydrauliki, pneumatyki i napędów. Zaprezentowano dynamikę zmian w tym sektorze przemysłu oraz wpływ światowego kryzysu na rozwój analizowanej branży. Dodatkowo zestawiono prognozy rynku techniki płynowej oraz zmienność istnienia firm na krajowym rynku na przełomie lat 2012–2013.

ENG COMPARATIVE ANALYSIS OF THE FUNCTIONALITY OF FIRMS ACCORDING TO THE BRANCH CATALOGUE „NAPĘDY I STEROWANIE” („DRIVES AND CONTROL”) FROM THE YEARS 2012–2013
Abstract: The paper contains comparative analysis of firms acting in polish market connected hydraulics, pneumatics and drivers. The authors presented changes in this sector and global crisis influence for this branch. They also described technical market forecast and changeability of the existence of companies at the polish market in the years 2012–2013.

***
Ryszard Klencz
XVII KONFERENCJA AUTOMATYKÓW – RYTRO 2013
W dniach 21–22 maja 2013 r.  w Hotelu Perła Południa w Rytrze k. Nowego Sącza odbyła się  po raz siedemnasty Konferencja Automatyków. „Rytro” – jak zwyczajowo w skrócie określane jest majowe spotkanie przedstawicieli nauki i automatyki przemysłowej w górskiej miejscowości o takiej właśnie nazwie. XVII Konferencja Automatyków stanowiła dla przedstawicieli nauki i przemysłu sposobność przedstawienia tendencji w systemach pomiarów i automatyki, promocji najnowszych wyrobów, prezentacji producentów urządzeń dla tych systemów oraz integracji środowiska automatyków: ludzi nauki, projektantów, producentów i użytkowników.

***
Ryszard Klencz
Problemy Eksploatacji Maszyn i Napędów Elektrycznych
W Rytrze k. Nowego Sącza 22–24 maja 2013 r. po raz 22 spotkali się uczestnicy Seminarium Naukowo-Technicznego „Problemy eksploatacji maszyn i napędów elektrycznych”, organizowanego przez Branżowy Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Maszyn Elektrycznych KOMEL z Katowic.

***
ITM Polska 2013. Zakończyły się największe targi dla przemysłu w Polsce
Ucichł szum maszyn i rozmów w pawilonach – 7 czerwca w Poznaniu zakończyła się najszersza prezentacja oferty dla przemysłu: Targi ITM Polska. Na ośmiu salonach branżowych zaprezentowało się blisko 1000 wystawców i firm reprezentowanych z 29 krajów świata. Ekspozycja i wydarzenia czterech dni targowych przyciągnęły 16 017 zwiedzających z Polski i zagranicy oraz przeszło 200 dziennikarzy z redakcji branżowych, ogólnopolskich, radia i telewizji.

***
Praktyczne problemy bezpieczeństwa zawodowego przy projektowaniu, budowie i eksploatacji maszyn
W dniu 19 czerwca 2013 r. na Wydziale Inżynierii Produkcji Politechniki Warszawskiej odbyła się VI edycja Seminarium „Praktyczne problemy bezpieczeństwa zawodowego przy projektowaniu, budowie i eksploatacji maszyn”.

***
Piotr Gaj
Współpraca nauki i przemysłu
Nowoczesne rozwiązania techniczne, które aktualnie są stosowane lub są wdrażane jako nowatorskie, nie powstają samoistnie oraz nie są wynikiem li tylko i wyłącznie aplikacyjnych i produkcyjnych doświadczeń. Za każdą nową technologią stoją badania naukowe i to zarówno teoretyczne, jak i stosowane.