Archiwum - numer 7-8/2022

Zbigniew Drągowski
Rozproszone systemy automatyki i sterowania w pojazdach szynowych
Kiedyś pojazdy szynowe były wyposażone w proste urządzenia do zadawania prędkości, hamowania i oświetlenia. Później dodano urządzenia rejestrujące drogę, czas przejazdu i prędkość. Dziś rozbudowane systemy sterowania w pojazdach muszą obsługiwać dużą liczbę sygnałów dwustanowych i analogowych zbieranych z napędów, systemów diagnostycznych czy wspomagających.

***

Paweł Frankowski
Sterowniki PLC w eXTRemalnych wyzwaniach
Coraz częściej systemy automatyki oparte na sterownikach klasy PLC są wykorzystywane w obszarach, w których do tej pory bazowano przede wszystkim na wyspecjalizowanych rozwiązaniach. Przewaga standardowych rozwiązań jest oczywista: swobodne programowanie w ogólnie znanych językach, modularność, otwartość na standardowe i sprofilowane protokoły komunikacyjne, niezależność od sieci obiektowej, oszczędność miejsca, dostępna dokumentacja, szkolenia, w końcu także niższa cena. Jednak możliwość zastosowania tych rozwiązań jest najczęściej uzależniona od odporności na ciężkie, nierzadko ekstremalne warunki środowiskowe i zgodność z normami branżowymi, potwierdzone odpowiednimi aprobatami i certyfikatami.

***

Paweł Frankowski
Redundancja, czyli zwiększona niezawodność działania układów sterowania i monitoringu
Redundancja to nadmiarowość. W układach automatyki stosujemy ją ze względu na bezpieczeństwo, koszty związane z potencjalną awarią albo organizację/zarządzanie sposobami jej usunięcia.

***

Grzegorz Pakuła
Koszty odwadniania kopalń
Kopalnie głębinowe wymagają odwadniania, to znaczy wypompowania na powierzchnię wody napływającej do podziemnych wyrobisk. Woda ta pochodzi zarówno z naturalnego wypływu z górotworu, jak i z procesów technologicznych prowadzonych w podziemiach kopalni (na przykład rozpylanie wody w pobliżu pracującego kombajnu). Gdyby zaprzestać odwadniania, to po pewnym czasie kopalnia zostałaby wypełniona wodą do poziomu odpowiadającego położeniu zwierciadła wód gruntowych. Odwadnianie musi być prowadzone również w kopalniach, w których wstrzymano wydobycie, jeśli sąsiadują one z kopalniami czynnymi. W celu zapewnienia bezpieczeństwa sąsiednich kopalń czynnych odwadnianie kopalń zlikwidowanych musi być kontynuowane, tak aby utrzymać w nich poziom wody na określonym, bezpiecznym poziomie.

***

Jacek Przybyłka
Nowoczesny silnik do napędu wysoko wydajnego wentylatora o zmiennej geometrii
W wyniku ciągłego rozwoju produktów przeznaczonych do napędu specjalistycznych maszyn i urządzeń firma DFME DAMEL SA opracowała rodzinę silników przeznaczonych do napędu wentylatorów o dużej i zmiennej wydajności. Jednym z tego typu silników jest silnik typu S1 710Y-8 o mocy 1800 kW. Widok silnika przedstawiono na rys. 1.

***

Marcin Magnor
Ograniczenie energochłonności zakładu górniczego poprzez wymianę zasilania napędów dużej mocy
Zakłady przemysłowe, a w szczególności zakłady górnicze, zużywają znaczne ilości energii elektrycznej. Każdy zakład jest rozliczany z pobranej energii czynnej, jak i biernej. Przy rosnących cenach energii coraz większe znaczenie ma optymalizacja procesów pod kątem energochłonności oraz kompensacja mocy biernej.

***

Wyższa efektywność w kopalni dzięki technologii skupionej na operatorze
Dzisiejsi operatorzy kopalni muszą mieć oko na wiele procesów jednocześnie, ale gdy ważne informacje są wyświetlane w oddzielnych systemach za pomocą osobnych monitorów, klawiatur i procedur, czujność oraz czas reakcji pracowników są wystawiane na ciężką próbę. Inteligentne konsole operatorskie pozwalają jednak wprowadzić ergonomię pracy i interaktywność dyspozytorni na nowy poziom, a to przekłada się na wyższą efektywność całego zakładu. Pierwsze tak zaawansowane rozwiązanie w polskich kopalniach zostanie zainstalowane przez ABB w „BOGDANCE”.

***

Inteligentna, wyważona, stabilna: technologia napędowa NORD zapewnia bezpieczne butelkowanie
Niemiecka firma Jütro od ponad 100 lat specjalizuje się w opracowywaniu i przygotowywaniu wysokiej jakości produktów spożywczych o długiej trwałości. W 2021 roku Jütro we współpracy z NORD DRIVESYSTEMS i innymi partnerami założyła nową rozlewnię butelek PET, w której motoreduktory, przetwornice częstotliwości i specjalistyczna wiedza na temat napędów odgrywają wiodącą rolę.

***

AUTOBUSY. Część 1. Konwersja napędów spalinowych na elektryczne. Alternatywa czy konieczność?
Pytanie stare jak świat e-mobilności oraz wizje i scenariusze jej wdrożenia i rozwoju. Odpowiedź na tak wydaje się oczywista, ale szereg uwarunkowań zewnętrznych, na które obecnie nie mamy wpływu, może spowodować zupełnie inny bieg wydarzeń. Nie jest wobec tego dużym zaskoczeniem, że skoro tylko pojawiły się takie możliwości, spółka MACKBUS złożyła stosowny wniosek, uzyskała dofinansowanie i wraz z początkiem 2021 r. rozpoczęła realizację projektu pn. „Opracowanie i wdrożenie modułowej konwersji napędu spalinowego na elektryczny dla autobusów podmiejskich” w ramach Programu Operacyjnego „Inteligentny Rozwój” nr projektu POIR 01.01.01-00-1705/20.

***

Prefabrykacja szaf sterowniczych oraz rozdzielczych to proces, który wykonujemy w stu procentach kompleksowo
Każdy projekt wykonujemy na indywidualne zlecenie i dopasowujemy go do wymagań, potrzeb i preferencji naszych klientów. Jednocześnie na każdym etapie prefabrykacji dbamy o wysoką jakość komponentów oraz całego procesu produkcji, co potwierdzone jest certyfikatem ISO.

***

Dzięki systemom automatyzacji firmy Pilz kolej lekka i tramwaje w Polsce są bezpieczniejsze i bardziej punktualne. System sterowania PSS4000 wspiera inwestycje kolejowe i tramwajowe w Polsce
W wielu polskich miastach występuje problem przestarzałej infrastruktury systemów sterowania. Wykorzystywane w przeszłości starsze systemy czasami spowalniają ruch, a surowsze normy CENELEC wymagają przy modernizacji sieci stosowania nowoczesnych rozwiązań. System automatyzacji PSS4000 firmy Pilz umożliwia wdrażanie wydajnych rozwiązań, które sprawiają, że transport szynowy lokalny i regionalny może być bardziej niezawodny i atrakcyjny.

***

Kable dla instalacji fotowoltaicznych (PV) w ofercie firmy Technokabel SA
Pozyskiwanie energii elektrycznej z naturalnych odnawialnych źródeł energii (OZE) stanowi już trwałą tendencję w energetyce. Szczególnie popularne stały się mikroelektrownie fotowoltaiczne – odkąd ogniwa fotowoltaiczne doczekały się realizacji technicznej umożliwiającej ich sprawność na poziomie powyżej 13%.

***

Prezentacja produktów firmy Radio Energie
Mamy przyjemność poinformować Państwa o rozpoczęciu współpracy z firmą Radio Energie. Nasz kolejny dostawca jest producentem enkoderów, tachoprądnic AC i DC, resolwerów, silników DC oraz prądnic z magnesami trwałymi PMG.

***

Generator ciśnienia i podciśnienia PGVA łączy wiele funkcji w kompaktowej obudowie. Wielofunkcyjność na małej przestrzeni
Zdecentralizowany generator ciśnienia i podciśnienia PGVA firmy Festo jest kompaktowym, kompletnym rozwiązaniem dla automatyki laboratoryjnej. W zwartej zabudowie zintegrowano sprężarkę, układ przygotowania powietrza wraz z systemem filtrów, zbiornik oraz elektroniczną regulację ciśnienia i podciśnienia.

***

6–9 września 2022 r. Międzynarodowe Targi EXPO KATOWICE
Ponad 200 wystawców z 10 krajów zaprezentuje wizję nowoczesnego górnictwa i energetyki na Międzynarodowych Targach EXPO KATOWICE – Targach Górnictwa, Przemysłu Energetycznego i Hutniczego, jakie odbędą się w dniach 6–9 września br. w Międzynarodowym Centrum Kongresowym i na terenach sąsiadujących z katowickim „Spodkiem”. Współgospodarzem Targów jest miasto Katowice.

***

Rittal VX SE: czemu nie prościej, skoro można. Gdy jedna szafa wystarczy
Szeregowe szafy sterownicze są stosowane często również w projektach, gdzie potrzebna jest szafa pojedyncza – ale nie zawsze są do tego najlepszym rozwiązaniem. Poznaj zalety szaf pojedynczych, takich jak VX SE.

***

DREMA 2022 coraz bliżej
Na liście światowych wystaw Międzynarodowe Targi Maszyn, Narzędzi i Komponentów dla Przemysłu Drzewnego i Meblarskiego DREMA stanowią prawdziwy ewenement. DREMA to jedna z nielicznych tak dużych i ważnych imprez, która odbywała się nawet w warunkach epidemicznych. W tym roku największe spotkanie branży drzewnej i meblarskiej w Europie Środkowo-Wschodniej odbędzie się w dniach 13–16 września 2022 roku w Poznaniu.

***

Dawid Spyra
EXPROTEC. System wielofalownikowy do obsługi górniczych przenośników taśmowych
Firma EXPROTEC Sp. z o.o. z siedzibą w Tychach jest liderem na rynku w zakresie projektowania i produkcji iskrobezpiecznych urządzeń, systemów elektrycznych i energoelektronicznych do zasilania, dystrybucji mocy oraz automatyki przemysłowej w środowisku, w którym obecne są niebezpieczne substancje, takie jak łatwopalne opary, mgły lub pyły.

***

35. Międzynarodowe Energetyczne Targi Bielskie ENERGETAB® 2022 odbędą się w dniach 13–15 września 2022 roku
Tegoroczne Targi ENERGETAB zbliżają się wielkimi krokami. Stwarzają one niezwykle ważną okazję do uczestnictwa w forum wymiany praktycznych spostrzeżeń i rozmów o aktualnej sytuacji i przewidywanych kierunkach rozwoju branży czy wdrażanych innowacjach. To także – a może przede wszystkim – możliwość nawiązania bezpośrednich kontaktów biznesowych między wystawcami a projektantami, dostawcami usług i czołowymi przedstawicielami przedsiębiorstw energetycznych czy władz samorządowych. Ma to ogromne znaczenie szczególnie w aktualnej sytuacji geopolitycznej na świecie, w Europie czy Polsce, która bez wątpienia ma wielki wpływ na branżę elektroenergetyczną.

***

II Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Techniczna FOTOWOLTAIKA – DZIŚ I JUTRO
W imieniu Oddziału Bielsko-Bialskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich, które nieprzerwanie od ponad 60 lat wspiera rozwój polskiej energetyki i przemysłu elektrotechnicznego, oraz firmy ZIAD Bielsko-Biała SA, organizatora największych w Polsce międzynarodowych targów energetycznych ENERGETAB, zapraszamy Państwa do udziału w drugiej części II Ogólnopolskiej Konferencji Naukowo-Technicznej pn. FOTOWOLTAIKA – DZIŚ I JUTRO.

***

Targi obrabiarek i narzędzi TOOLEX w nowej lokalizacji z konferencją o przyszłości polskiego przemysłu i produkcji
Już jesienią najważniejsze wydarzenie branży przemysłowej – Targi Obrabiarek, Narzędzi i Technologii Obróbki TOOLEX. Tegoroczna edycja to kompleksowa prezentacja trendów, rynkowych nowości i najnowszych technologii, zgodnych z koncepcją Przemysłu 4.0. Impreza odbędzie się w dniach 4–6 października br. w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach.

***

Spawalnictwo dziś i jutro – Międzynarodowe Targi Spawalnicze już jesienią w Katowicach
Jakie trendy pojawiają się w technologii spawania? Jakie innowacyjne materiały czy metody pracy zmieniają branżę? Odpowiedzi przyniesie ExpoWELDING, jedne z najbardziej uznanych w Europie targów spawalniczych, w trakcie których zaprezentowane zostaną nowoczesne rozwiązania stosowane w obszarze procesów spawalniczych. 8 edycja wydarzenia odbędzie się w dniach 18–20 października 2022 r. w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach. Ofertę Targów wzbogacą liczne prezentacje, warsztaty i konferencje.

***

Dawid Szurgacz, Beata Borska, Ryszard Diederichs
Wstępne badania stanowiskowe nad rozwojem podwójnego bloku z funkcją doładowania dla układu hydraulicznego zmechanizowanej obudowy ścianowej
Streszczenie: W celu zminimalizowania skutków możliwej nieszczelności wewnętrznej w stojaku hydraulicznym zmechanizowanej obudowy ścianowej opracowano prototyp podwójnego bloku z doładowaniem. Zaproponowane rozwiązanie umożliwia automatyczne doładowanie ciśnienia w przestrzeni podtłokowej stojaka, zapewniając utrzymanie wymaganej wartości podporności. Przeprowadzone wstępne badania stanowiskowe potwierdziły słuszność przyjętej koncepcji.

Preliminary bench research on the development of a double block with recharge function for the hydraulic system of powered roof support.
Abstract: In order to minimize the effects of possible internal leakage in the hydraulic leg of a powered roof support, a prototype of a double charging block was developed. The proposed solution makes it possible to automatically recharge the pressure in the sub-piston space of the leg, ensuring that the required support value is maintained. Preliminary bench tests conducted confirmed the validity of the concept.

***

Marek Kryca, Anna Kubańska
Monitorowanie przemysłowe parametrów paliw stałych na przykładzie analizatora PYLOX3 a ochrona środowiska
Streszczenie: Ochrona środowiska naturalnego związana ze spalaniem paliw stałych jest jednym z istotniejszych czynników transformacji energetycznej. Wprowadzone limity emisji dla poszczególnych pierwiastków, uważanych za toksyczne dla środowiska, związane są z koniecznością wykonywania pomiarów zarówno paliwa, jak i produktów spalania. Metody pomiarowe umożliwiające analizę pierwiastkową są bardzo wymagające w zakresie parametrów środowiskowych – wykonywane są w laboratoriach analitycznych, w których zainstalowana jest specjalistyczna aparatura. Zwiększenie odporności aparatury na zapylenie, drgania, zmiany temperatury i wilgotności otoczenia oraz zmniejszenie wymagań dotyczących przygotowania próbki do pomiaru pozwala na znaczące zwiększenie częstotliwości pomiarów i tym samym dokładniejsze przebadanie paliwa. Mieszanie w odpowiednich proporcjach węgli o różnej jakości jest jednym ze sposobów ograniczenia emisji.

***

Łukasz Bołoz, Łukasz Sarecki, Lesław Ostapów
Samojezdny wóz kotwiący zasilany bateryjnie, przeznaczony do warunków kopalni miedzi KGHM Polska Miedź SA
Streszczenie: W kopalni miedzi KGHM Polska Miedź SA eksploatacja złóż odbywa się w coraz trudniejszych warunkach pracy wynikających z większej głębokości. Wychodząc naprzeciw potrzebom kopalni KGHM oraz wpisując się w światowe trendy rozwoju maszyn górniczych, firma Mine Master przy współpracy z AGH w Krakowie, Łukasiewicz-EMAG i Politechniką Wrocławską opracowała i wdrożyła wóz kotwiący zasilany bateryjnie, przeznaczony do warunków KGHM. Artykuł przedstawia podstawowe informacje techniczne dotyczące wozu Roof Master 1,8KE oraz wyniki prób ruchowych przeprowadzonych na głębokości 850 m. Przeprowadzone badania wykazały, że maszyna pozwala na przejechanie 13 km na jednym ładowaniu. Ładowanie baterii od 20% do 70% trwa 2,5 godziny, a do 100% 2–3 godziny. Natomiast zabudowa jednej kotwy pochłania około 3,0% baterii.

***

Krzysztof Krauze, Krzysztof Kotwica, Marcin Nawrocki
New trends for mechanization, automation and robotics in mining
Mining, as one of mankind’s oldest undertakings and the first organized industry at all, is a very well established market with many opportunities for new technologies first of all mechanization and automation. Raw materials are elemental for almost every modern industry and technological developments and new processes have over the decades enabled broad availability of raw materials at acceptable prices. At the same time, due to novel processes and mechanization, the safety of the personnel working in the mining sectors has increased greatly and higher levels of sustainability and environmental friendliness were achieved. Mining, unlike other industries, is however dependent on finite resources. Consequently, the basic conditions for mining are constantly becoming more difficult. Many untouched deposits are located in greater depths, which means they can only be mined economically with higher raw material prices or when higher productivity levels are achieved. Moreover, aging workforce and skill shortage requires optimal usage of resources.

***

Piotr Dukalski, Bartłomiej Będkowski, Roman Krok
Obliczenia cieplne silnika elektrycznego do zabudowy w piaście koła samochodu
Streszczenie: Artykuł przedstawia koncepcję projektu silnika do zabudowy w piaście koła samochodu elektrycznego. Autorzy przedstawili modele do obliczeń obwodów elektromagnetycznych oraz cieplnych. Obliczenia na sprzężonych modelach obejmują charakterystyki pracy silnika przy zadanym zasilaniu oraz temperatury wyznaczone w szerokim zakresie zmiany obciążenia. Autorzy zwracają uwagę na rozkład strat poszczególnych w dwóch strefach sterowania silnikiem – w strefie ze stałym momentem obrotowym oraz w strefie z odwzbudzaniem.

HEAT CALCULATIONS WHEEL HUB MOTOR FOR ELECTRIC CAR
Abstract: The article presents the concept of an electric motor design for installation in the wheel hub of an electric car. The authors presented models for the calculation of electromagnetic and thermal circuits. Calculations on coupled models include the electric motor’s operating characteristics, power losses, and calculated operating temperatures over a wide range. The authors pay attention to the distribution of individual losses in two electric motor control zones, in the zone with constant torque and in the zone with field weakening.

***

Piotr Kisielewski, Maciej Gwoździewicz
Dwunapięciowy dwubiegowy silnik indukcyjny
Streszczenie: Artykuł przedstawia projekt dwunapięciowego dwubiegowego silnika indukcyjnego. Silnik o liczbie biegunów 2p = 2/4, mocy znamionowej Pn = 50/8 kW, jest przystosowany do zasilania napięciem 500 V albo 1000 V. Tablica zaciskowa silnika ma 21 zacisków plus uziemienie. Zmianę prędkości obrotowej silnika uzyskuje się za pomocą standardowego układu składającego się z 3 styczników.

DOUBLE-VOLTAGE DOUBLE-SPEED INDUCTION MOTOR
Abstract: The article deals with project of double-voltage double-speed induction motor. The motor with the number of poles 2p = 2/4, rated power Pn = 50/8 kW, can be supplied by the voltage 500 V or 1000 V. Motor terminal box has 21 terminals plus grounding. Change of the motor speed is realized by the standard supply structure which consists of 3 contactors.

***

Aleksandra Ciesielska, Radosław Gonet
Instrukcje bezpieczeństwa i higieny na stanowiskach obsługi maszyn. Obowiązki pracodawców w świetle obowiązujących przepisów prawa
Streszczenie: Doświadczenia autorów jako biegłych sądowych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy wykazały, że w sprawach dotyczących wypadków przy pracy z udziałem maszyn powtarza się problem niewłaściwego rozumienia kwestii obowiązków pracodawców w zakresie stanowiskowych instrukcji bezpieczeństwa i higieny. Często pracodawcy nie dopełniają swojego obowiązku prawnego w powyższym zakresie, co w przypadku zaistnienia zdarzeń wypadkowych jest przedmiotem niekorzystnych dla nich rozstrzygnięć. Rozróżnienia bowiem wymaga obowiązek posiadania dokumentacji pochodzącej od producenta maszyny oraz instrukcji obsługi, którą opracowuje pracodawca. W artykule poruszone zostały powyższe zagadnienia na gruncie aktualnie obowiązujących przepisów prawa.

Abstract: Authors, based on their background as court experts in the field of occupational health and safety, note that where accidents at work involve machinery, a recurring problem is the misunderstanding of the employers’ obligations in the field of occupational health and safety instructions. Employers often fail to fulfill their legal obligations in this respect, which in the case of accidents at work is the reason for unfavorable court decisions for them. A clear distinction should be made between the obligation to have documentation provided by the manufacturer of the machine and the obligation to create an operating manual prepared by the employer. The article discusses the above issues on the basis of the currently applicable legal provisions.