Archiwum - numer 1/2019
Napędy i Sterowanie
numer 1/2019
PLC i HMI w jednym!
Wielu producentów skłoniło się ku dołączeniu do swoich urządzeń popularnego środowiska programistycznego CODESYS produkcji niemieckiej firmy 3S-Smart Software Solutions. Wbrew pozorom to posunięcie wytwórców sprzętu ma na celu coś więcej niż wyłącznie przerzucenie ciężaru, jakim jest tworzenie oprogramowania, na kogoś innego. Użytkownicy zyskują w takim układzie kilka istotnych rzeczy.
***
Maciej Sakowicz
Smart HMI na miarę Przemysłu 4.0
cMT3071 firmy Weintek – to dotykowy panel operatorski o najpopularniejszym rozmiarze na rynku. Panele 7-calowe są szeroko stosowane zarówno w dużych, jak i mniejszych maszynach ze względu na atrakcyjny stosunek możliwości do ceny. Modele serii cMT producent określa mianem „Smart-HMI” z powodu jego dużych możliwości związanych z magazynowaniem i przetwarzaniem danych oraz szerokim wachlarzem funkcji wpisujących się w ramy pojęcia Przemysł 4.0. Wiodącymi cechami są tutaj obsługa baz danych SQL i wsparcie dla Internetu Rzeczy za sprawą protokołów MQTT oraz OPC UA.
***
Węże gumowe DIESSE – włoska doskonałość
DIESSE Rubber Hoses S.p.A. to włoska firma rodzinna i uznany na całym świecie producent gumowych węży hydraulicznych przeznaczonych do użytku w warunkach wysokiego i bardzo wysokiego ciśnienia. Zakład produkcyjny znajduje się w Filago (Bergamo, północne Włochy).
***
Prezentacja oferty firmy Leine & Linde. Cz. III
W dzisiejszym artykule kontynuujemy prezentację produktów Leine & Linde, której firma TERM Tomasz Sobczak jest wyłącznym przedstawicielem w Polsce.
***
Bartosz Jagła
NORD DRIVESYSTEMS na drodze do Smart Factory
Specjalizująca się w technice napędowej firma NORD DRIVESYSTEMS stawia w swoich zakładach produkcyjnych na technologie smart. Inteligentne i połączone ze sobą sieci cyfrowe w Aurich umożliwiają maksymalną elastyczność i indywidualizację podczas produkcji podzespołów elektronicznych.
***
Smart diagnostyka dla silników przemysłowych
Ograniczenie kosztownych przestojów, przyspieszenie prac serwisowych i wydłużenie cyklu życia parku maszynowego – to jedne z największych wyzwań służb utrzymania ruchu w przemyśle. Tym wymaganiom pomagają sprostać nowatorskie rozwiązania, takie jak ABB Ability™ Smart Sensor, które umożliwiają zdalny monitoring i diagnostykę silników. Innowacyjne czujniki nie tylko badają stan i pracę urządzeń, ale także transmitują dane do pracowników, co umożliwia im szybkie podejmowanie decyzji np. w kwestii przeprowadzenia prac konserwacyjnych. W efekcie udaje się zredukować postoje aż o 70 proc. i wydłużyć żywotność silników o 30 proc.
***
Projektanci instalacji elektrycznej firmy Alfred Ritter GmbH wykorzystują przeniesienie fabryki jako okazję do modernizacji systemu. Udana modernizacja z MVK Metal
Czekoladki Ritter Sport są uwielbiane na całym świecie. Ich kwadratowy kształt jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych znaków towarowych. Do bestsellerów marki zaliczane są czekoladki z prawdziwym jamajskim rumem. System wykorzystywany do produkcji tych chrupiących batoników został niedawno zmodernizowany. Teraz do komunikacji w ramach niego stosowane są moduły sieciowe Murrelektronik.
***
Targi INNOFORM® – skuteczne narzędzie innowacji
Innowacje w realnych kształtach, know-how liderów branży, grono specjalistycznych Zwiedzających i dopasowana do ich potrzeb oferta Wystawców – przed nami 3. edycja Międzynarodowych Targów Kooperacyjnych Przemysłu Narzędziowo-Przetwórczego INNOFORM®. Przygotowania do imprezy weszły na ostatnią prostą. Na 2 miesiące przed rozpoczęciem Targów udział w nich potwierdziło ponad 150 wystawców z Australii, Austrii, Czech, Hiszpanii, Niemiec, Polski, Portugalii, Turcji, Wielkiej Brytanii oraz Korei Południowej.
***
Marcin Świetliński
MP240 – monitoring i wizualizacja
Monitor produkcji MP240 – opracowany i produkowany przez SEM – jest rejestratorem przebiegu pracy, a zarazem tablicą elektroniczną. MP240 zlicza wykonane sztuki, również braki, analizuje czas, tempo i regularność pracy, wylicza wskaźniki OEE oraz zapisuje zgłoszone przez operatora zdarzenia.
***
KOMEKO 2019
20. Jubileuszowa Konferencja Naukowo-Techniczna
INNOWACYJNE I PRZYJAZNE DLA ŚRODOWISKA
TECHNIKI I TECHNOLOGIE PRZERÓBKI SUROWCÓW MINERALNYCH
BEZPIECZEŃSTWO – JAKOŚĆ – EFEKTYWNOŚĆ
25–27 marca 2019 r. – Szczyrk – Hotel „Klimczok”
***
Piotr Gaj
Sieci komputerowe podstawowym narzędziem w Przemyśle 4.0
Koncepcja „Przemysł 4.0” jest ogólnym pomysłem grupującym technologie umożliwiające stworzenie tzw. nowych jakości w komputeryzacji systemów produkcyjnych. Dotyczy to zarówno komputerowo wspomaganych systemów automatyki, informatycznych systemów przemysłowych, jak i nadrzędnych systemów ogólnie postrzeganych jako systemy IT.
***
Spotkanie Lenze Polska na Politechnice Wrocławskiej
Jednym z kierunków działania Lenze Polska jest współpraca z wyższymi uczelniami technicznymi. Datuje się ona od 2010 roku i dotyczy 12 uczelni w Polsce.
***
Marian A. Partyka, Alfred Paszek
Analiza porównawcza funkcjonalności przedsiębiorstw według Katalogu Branżowego „Napędy i Sterowanie” w latach 2017–2018
Streszczenie: Artykuł prezentuje analizę porównawczą firm działających na polskim rynku w zakresie hydrauliki, pneumatyki, napędów i innych. Opracowanie zawiera opis dynamiki zmian zachodzących w wybranych firmach i przedsiębiorstwach w poszczególnych sektorach przemysłu. Wykonana analiza porównawcza uwzględnia ilościowe i jakościowe aspekty, wynikające z danych zgromadzonych w latach 2017 i 2018.
ENG COMPARATIVE ANALYSIS OF THE FUNCTIONALITY OF FIRMS ACCORDING TO THE BRANCH CATALOGUE „NAPĘDY I STEROWANIE” („DRIVES AND CONTROL”) FROM THE YEARS 2017 AND 2018
Abstract: The article presents a comparative analysis of companies operating in the Polish market of hydraulics, pneumatics, drives and others. This elaboration contains a description of the dynamics of changes taking place in selected companies and enterprises in particular industry sectors. The comparative analysis takes into account the quantitative and qualitative aspects resulting from the data collected in 2017 and 2018.
***
Tomasz Wolnik, Robert Rossa
Nowoczesne rozwiązanie napędu elektrycznego górniczego przenośnika taśmowego
Streszczenie: W niniejszym artykule przedstawiono i omówiono innowacyjne rozwiązanie napędu górniczego przenośnika taśmowego, bazującego na wolnoobrotowym silniku synchronicznym z magnesami trwałymi, o regulowanej prędkości obrotowej. Silnik z wirnikiem zewnętrznym umieszczony jest wewnątrz bębna napędowego, dzięki czemu z układu napędowego można wyeliminować przekładnię mechaniczną, która – po pierwsze – zmniejsza sprawność układu napędowego, a po drugie – ulega dość częstym awariom. Opracowane rozwiązanie napędu przenośnika taśmowego znacząco ogranicza potrzebną do jego zabudowy przestrzeń, co w warunkach wyrobiskowych ma szczególne znaczenie.
ENG Abstract: The paper presents a novel solution of a variable speed electric drive for mining belt conveyer system which is based on a low-speed permanent magnet synchronous motor (PMSM). The motor with outer rotor construction is built into a drum which allows to eliminate a mechanical transmission and clutch of the drive system, i.e. the elements that reduce the efficiency of the propulsion system and are responsible for frequent failures. Developed solution of mining belt conveyer significantly reduces the space required for its installation, which is especially important in mining conditions.
***
Stefan Gierlotka
Geoelektromagnetyczne właściwości skał
Istnienie magnetyzmu znane było ludziom od dawien dawna. Zwrócili uwagę na dziwne kamienie przyciągające żelazo. Były to, jak się później okazało, rudy magnetytu. Przed czterema czy pięcioma tysiącami lat w Chinach przy pomocy magnetytu sporządzono pierwszy kompas. W Europie prymitywnymi kompasami zaczęli posługiwać się Wenecjanie w XII wieku. W niespełna sto lat później żeglarze zwrócili uwagę na fakt, iż namagnesowana igła nie wskazuje dokładnie kierunku północnego bieguna geograficznego. W 1492 roku Krzysztof Kolumb podczas swej podróży przez Ocean Atlantycki stwierdził, że odchylenia te są niejednakowe dla różnych punktów globu ziemskiego. Wielu żeglarzy w miarę posuwania się na północ obserwowało coraz większą różnicę między wskazaniami igły kompasu a kierunkiem bieguna północnego.
***
Przemysław Deja
Trakcyjno-akumulatorowy układ zasilania napędu dla górniczej lokomotywy spągowej
W polskich kopalniach węgla kamiennego stosowanych jest wiele środków technicznych do transportu materiałów oraz przewozu ludzi. Ze względu na źródło zasilania energią dzieli się je na spalinowe oraz elektryczne. Te drugie, z uwagi na sposób dostarczania energii elektrycznej, dzieli się na: akumulatorowe, przewodowe oraz zasilane z trakcji elektrycznej. Koszty eksploatowania maszyn górniczych zasilanych energią elektryczną są wysokie. Stąd uzasadnione jest wdrażanie rozwiązań umożliwiających zasilanie maszyn zarówno z elektrycznej trakcji przewodowej, jak i z baterii akumulatorów. Podwójny układ napędu maszyny akumulatorowej może zmniejszyć ograniczenia maszyny zasilanej tylko z trakcji (przewidzianej do stosowania wyłącznie w pomieszczeniach niemetanowych lub ze stopniem „a” niebezpieczeństwa wybuchu metanu.
***
Roman Krok
Model do obliczeń sprawności silnika indukcyjnego, uwzględniający wpływ temperatury otoczenia
Streszczenie: Sprawność jest jednym z najważniejszych parametrów branych pod uwagę przy wyborze silnika do układu napędowego. Od jej wartości zależą koszty eksploatacji silnika. Wpływ na sprawność silnika mają nie tylko warunki zasilania i obciążenia, ale również temperatura otoczenia. Temperatura otoczenia wpływa na temperaturę uzwojeń, a w konsekwencji rezystancję uzwojeń oraz straty mocy. W celu porównania strat mocy w różnych silnikach konieczne jest przeliczenie sprawności na jednakową temperaturę otoczenia. Pomiary sprawności silników są wykonywane w laboratoriach przy różnej temperaturze otoczenia. Dokładne wyznaczenie strat mocy w silniku w celu określenia kosztów eksploatacji wymaga obliczenia sprawności w warunkach panujących podczas jego pracy, w szczególności przy zadanej temperaturze otoczenia. W artykule przedstawiono model do obliczeń strat mocy oraz sprawności silnika indukcyjnego budowy zamkniętej, uwzględniający wpływ temperatury otoczenia. Opracowana sieć cieplna umożliwia obliczenie temperatury poszczególnych elementów silnika indukcyjnego oraz wytwarzanych w nich strat mocy przy zadanej temperaturze otoczenia. Przykładowe obliczenia strat mocy i sprawności wykonano dla silnika klatkowego budowy zamkniętej o mocy 3 kW.
ENG Induction motor model taking into account ambient temperature and used in efficiency calculations
Abstract: Efficiency is one of crucial parameters considered during selection of motor for a particular drive system. Motor’s operational costs depend on efficiency. Efficiency is influenced by supply and load conditions as well as ambient temperature. Ambient temperature affects windings’ temperature, subsequently also winding resistance and power losses. In order to compare power losses in different motors it is necessary to express efficiency at uniform ambient temperature. Precise determination of power losses in motor, aiming at calculation of operational costs, requires estimation of efficiency under actual operating conditions, and in particular at set ambient temperature. Model for calculation of power losses and efficiency of totally enclosed induction motor, which takes into account ambient temperature, is presented in the paper. The elaborated thermal network makes it possible to calculate temperatures of different parts of induction motor and their power losses, if ambient temperature is set. Example of power losses and efficiency calculations for cage induction totally enclosed motor rated at 3 kW is presented.
***
Piotr Mars, Grzegorz Góra, Maciej Petko, Grzegorz Karpiel
Przegląd aktualnych rozwiązań w projektowaniu stopni mocy sterowników napędów bezpośrednich
Streszczenie: Napędy bezpośrednie są obecnie stosowane w wielu dziedzinach przemysłu, zwłaszcza w aplikacjach wymagających zapewnienia dużego momentu napędowego przy jednocześnie wysokiej dokładności odwzorowania trajektorii sterowania. Ostatnie lata przedstawiają bardzo silny rozwój coraz nowszych konstrukcji napędów bezpośrednich oraz ciągłą optymalizację istniejących rozwiązań. Równocześnie przebiega nieustanny proces udoskonalania układów sprzętowych sterowników napędów bezpośrednich oraz rozwój zaawansowanych algorytmów sterowania.
Artykuł opisuje istniejące rozwiązania elektronicznych układów stopni mocy stosowanych w sterownikach napędów bezpośrednich małej, średniej oraz dużej mocy. Omówiono budowę podstawowych układów kluczujących z wykorzystaniem tranzystorów MOSFET oraz IGBT. W treści referatu wymieniono wady i zalety poszczególnych topologii przekształtników energoelektronicznych jedno- i wielopoziomowych. Opisano również budowę zintegrowanych modułów mocy oraz inteligentnych modułów mocy, tzw. IPM (ang. Intelligent Power Module). W finalnej części artykułu uwydatniono najbardziej obiecujące trendy w projektowaniu stopni mocy sterowników napędów bezpośrednich.
ENG REVIEW OF THE CURRENT SOLUTIONS IN THE DESIGNING OF POWER STAGES OF DIRECT DRIVES’ CONTROLLERS
Abstract: Direct drives are currently used in many fields of industry, especially in applications requiring high torque with high accuracy of control trajectory mapping. Recent years show a very strong development of more and more new designs of direct drives and continuous optimization of existing solutions. At the same time, there is a continuous process of improving the hardware systems of direct drive controllers and the development of advanced control algorithms.
The article describes existing solutions of electronic power stage systems used in low, medium and high power direct drives’ controllers. The construction of basic switching circuits using MOSFET and IGBT transistors is discussed. The content of the paper lists the advantages and disadvantages of individual topologies of single and multi-level power converters. The construction of integrated power modules and intelligent power modules so called IPM is also described. The final part of the article highlights the most promising trends in the power stages designing of direct drives’ controllers.
***
Agnieszka Jakubowska-Ciszek, Piotr Wąs
Urządzenie do monitorowania komutatora i pierścieni ślizgowych maszyn elektrycznych
Streszczenie: Nieodłącznym elementem elektrycznych silników dużej mocy są komutatory i pierścienie. W przypadku wirujących maszyn elektrycznych siła odśrodkowa wirującej masy wirnika po pewnym czasie doprowadza do uszkodzenia komutatora lub pierścieni. Takie uszkodzenia należą do największych zagrożeń, powodujących długotrwały przestój. Dotychczasowe działania diagnostyczne są często nieskuteczne i nie zapobiegają nagłym i niespodziewanym awariom. Dobór właściwej metody diagnostycznej umożliwia zapobieżenie poważnej awarii. Prezentowana metoda diagnostyczna pozwala na wykrycie uszkodzeń już na początkowym etapie rozwoju. Dzięki temu można zapobiec nagłym poważnym awariom i długim przestojom na remont. Opracowanie dokładnej głowicy pomiarowej do prac w ruchu pozwoliło na określenie temperatury i geometrii komutatora lub pierścienia. Dotychczasowe metody pomiarów wykonywanych na postoju nie pozwalają stwierdzić, czy geometria i temperatura komutatora pod wpływem siły odśrodkowej nie ulegnie niebezpiecznej zmianie. Wady tej pozbawiona jest proponowana metoda diagnostyczna.
ENG Commutator and electricalmachinesslip ringsmonitoring device
Abstract: Commutators and rings are inseparable elements of high-power electric motors. In case of rotating electric machines, the centrifugal force of the rotor rotating mass causes damage to the commutator or rings after some time. Such damage is one of the biggest threats that causes long-term outage. Ineffective diagnostic activities are among the sudden and unexpected causes of their failure. Selecting an appropriate diagnostic method is a way to prevent a serious accident. The paper presents a diagnostic method, which detects the progressive damage right at the initial stage of its development. Consequently, it is possible to prevent serious failures and long outage for repairs. The development of an accurate measuring head for work in motion has allowed to determine the temperature and geometry of the commutator or ring. The measurement methods performed at a outage do not allow to determine whether the commutator geometry and temperature under the influence of centrifugal force will change dangerously or not. The proposed diagnostic method avoids this problem.
***
Zbigniew Hilary Żurek, Zbigniew Stokłosa, Bartosz Chmiela, Paweł Idziak, Krzysztof Kowalski
Czułość detekcji zmian struktury w stali ndt shm w transporcie
Streszczenie: Metody defektoskopowe dedykowane szczególnie do diagnozowania deformacji i degradacji elementów stalowych wymagają szczegółowych badań parametrów magnetycznych i elektrycznych. W opracowaniu zamieszczono wybrane wyniki badań dotyczących możliwości wykrywania zmian strukturalnych za pomocą metod indukcyjnych. Z grupy metod indukcyjnych opisano badania polegające na rozdziale i szczególnej interpretacji przebiegu składowych impedancji w funkcji pulsacji pola magnetycznego w układzie współrzędnych kartezjańskich, unormowanych według zależności F. Förstera. W wybranych zakresach częstotliwości możliwa jest diagnostyka zarówno stanu powierzchni, jak i głębszych warstw materiału. Zainteresowanie badaniami nieniszczącymi, analizą rozwoju defektu oraz skutecznym i wczesnym wykrywaniem nastąpiło po katastrofie kolejowej w Eschede.
ENG SENSITIVITY OF THE DETECTION OF STRUCTURAL CHANGES IN STEEL NDT SHM IN TRANSPORT
Abstract: Flaw detection are especially dedicated to diagnosing structures of their deformation and degradation require detailed tests of parameters magnetic and electric. The study includes selected results research related to the possibility of detecting structural changes with the help of induction methods. Inductive methods have been described in research involving chapter and special interpretation of the course of impedance components in function magnetic field pulsation in the Cartesian coordinate system according to F. Förster. In selected frequency ranges, it is possible to identify surfaces and deeper layers of material up to 8 mm. The sensitivity of defect detection using these dependencies is discussed. Effective detection of defects in transport took place several years after (Eschede).
***
Zbigniew Goryca, Artur Pakosz
Wolnoobrotowy bezszczotkowy silnik prądu stałego do napędu rogatkowego
Streszczenie: W pracy przedstawiono konstrukcję i wybrane wyniki badań wolnoobrotowego, bezszczotkowego silnika prądu stałego przeznaczonego do kolejowego napędu rogatkowego. Obliczenia obwodu magnetycznego silnika przeprowadzono w programie FEMM 4.2. Blachy stojana i wirnika silnika wykonano metodą cięcia laserowego. Taka technologia umożliwia umieszczenie magnesów wewnątrz wirnika, co w znaczący sposób upraszcza technologię wykonania wirnika i zapewnia pewność mocowania magnesów. Do kontroli położenia wirnika względem stojana zastosowano wielobiegunowy magnes współpracujący
ze specjalizowanym, programowanym układem elektronicznym. W zależności od potrzeby układ ten może dostarczać różne sygnały informujące o położeniu wirnika. Silnik zasilany jest z niskonapięciowego falownika, którego tranzystory sterowane są sygnałami mikroprocesora.
ENG LOW SPEED BRUSHLESS DC MOTOR FOR LEVEL CROSSING BARRIER DRIVE
Abstract: The paper presents the construction and chosen experimental results for brushless motor using in level crossing barrier drive. Calculations for magnetic circuit have been conducted in FEMM 4.2 program. Steel sheets both for the stator and the rotor have been made using laser. Such technology allows placing magnets inside the rotor what in turn simplifies significantly the rotor and enhances durability of the motor. The position of the rotor towards the stator is controlled by multi-pole magnet connected to special electronic circuit. This circuit can generate different signals indicating the rotor’s position. The motor is supplied by low voltage converter whose transistors are controlled by microprocessor.
***
Jacek Pytel
Studium wykonania lokomotywy elektrycznej z silnikiem z magnesami trwałymi, z zastosowaniem w rekreacyjnej kolejce parkowej
Streszczenie: Artykuł opisuje część procesu konstrukcyjnego, obejmującego analizę i dobór istotnych podzespołów modelu lokomotywy typu 6Dl wykonanej w skali 1:6, o napędzie elektrycznym i zasilaniu akumulatorowym. Artykuł jest rozwinięciem koncepcji modelu przedstawionego w artykule [1]. Dokonano analizy wytrzymałościowej ramy pojazdu, cięgna trakcyjnego i wykonano ich modele. Dobrano zawieszenie wózków w ostoi oraz sposób przeniesienia napędu. Opisano możliwy do zastosowania układ hamulcowy. Praca wraz z artykułem [1] stanowi studium wykonania modelu lokomotywy elektrycznej z silnikiem z magnesami trwałymi, z zastosowaniem w rekreacyjnej kolejce parkowej.
ENG FEASIBILITY STUDY OF AN ELECTRIC LOCOMOTIVE PROPELLED BY PERMANENT MAGNET MOTOR WITH APPLICATION IN MINIATURE RIDABLE RAILWAY
Abstract: The article describes a part of designing process involving analysis and assortment of essential subassemblies of 1:6 scale model locomotive class 6Dl. The model is propelled by permanent magnet electric motor supplied by traction batteries. The article develops a concept of the model presented in article [1]. Strength analysis of vehicle’s frame and traction rod is performed and also models of them are made. Possible to use braking system is described. This paper with article [1] provides a technical study for construction of electric locomotive model with synchronous permanent magnet motor with application in ridable miniature railway.
***
Andrzej Stobiecki, Roman Dudek
Układy napędowe pojazdów trakcyjnych z trójfazowymi silnikami prądu przemiennego
Streszczenie: Istotne wady silników komutatorowych prądu stałego i przemiennego, związane przede wszystkim z istnieniem węzła komutator – szczotki oraz dużymi wymiarami i masą przy danej mocy, w powiązaniu z rozwojem energoelektroniki, spowodowały zastąpienie ich trójfazowymi silnikami prądu przemiennego. Do napędu pojazdów wykorzystywane są silniki synchroniczne ze wzbudzeniem elektromagnetycznym, silniki indukcyjne klatkowe oraz silniki synchroniczne wzbudzane magnesami trwałymi. W artykule przedstawiono typowy układ napędowy pociągu napędzanego silnikami synchronicznymi wzbudzanymi elektromagnetycznie. Zdecydowaną większość aktualnie wytwarzanych pojazdów napędzają silniki indukcyjne. Na podstawie literatury przedstawiono koncepcje obwodów głównych układów napędowych pojazdów z trójfazowymi silnikami klatkowymi przy zasilaniu z sieci napięcia stałego i przemiennego. Stwierdzono, że przy zasilaniu napięciem przemiennym stosowana jest jedna konfiguracja układu zasilania, wspólna dla niemal wszystkich pojazdów. Przy zasilaniu napięciem stałym istnieje większe zróżnicowanie konfiguracji układu napędowego. Poszczególne koncepcje zilustrowano, przedstawiając układy napędowe wybranych pojazdów. Silniki synchroniczne wzbudzane magnesami trwałymi wydają się być napędem, który będzie coraz szerzej stosowany w pojazdach trakcyjnych. W artykule opisano układ napędowy przykładowego pociągu, wyposażonego w takie silniki.
ENG DRIVE SYSTEMS OF TRACTION VEHICLES EQUIPPED WITH 3-PHASE AC MOTORS
Abstract: Significant drawbacks of the DC and AC commutator motors, primarily associated with the existence of a commutator – brushes unit as well as large dimensions and weight for a given power, in conjunction with the development of power electronics, led to their replacement with the three-phase AC motors. Electromagnetically excited synchronous motors, squirrel-cage induction motors and permanent magnet synchronous motors are used to drive the traction vehicles. A typical drive system of a train driven by electromagnetically excited synchronous motors is presented in the article. The vast majority of currently produced vehicles are driven by induction motors. On the basis of the literature, the concepts of the main circuits of drive systems of vehicles with three-phase squirrel cage motors supplied with DC and AC voltage are presented. It was found that at the AC catenary supply a single configuration of the drive system is applied, common to almost all vehicles. There is a larger variety of configurations of the drive at the DC supply. The particular concepts are illustrated by presenting the drive systems of selected vehicles. The PMSMs seem to be the motors, which will be increasingly used in traction vehicles. The drive system of an exemplary train equipped with such motors is presented in the article.
