Archiwum - numer 7-8/2019

Ewolucja, a nie rewolucja – nowy napęd EURA Drives E-600
We współczesnych układach napędowych najpowszechniej stosowanym rozwiązaniem jest silnik asynchroniczny zasilany za pomocą przemiennika częstotliwości. Takie rozwiązanie techniczne szeroko stosowane jest w systemach sterowania pompami, w wentylacji, chłodnictwie i w systemach transportu wewnętrznego. Kluczowym elementem współczesnych napędów stał się przemiennik częstotliwości, od którego praktycznie rozpoczyna się projektowanie i dobór układu napędowego. To sprawia, iż producenci przemienników częstotliwości w sposób ciągły pracują nad nowymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi dla tych urządzeń, tym samym stale poszerzając swoją ofertę produktową.

***

SEW-EURODRIVE Polska automatyzuje  system transportu ładunków o dużych gabarytach
Firma SEW-Eurodrive Polska, polski oddział światowego lidera w dziedzinie techniki napędowej, zrealizowała projekt automatyzacji transportu w tłoczni profili aluminiowych firmy Final SA z Dąbrowy Górniczej w oparciu o system AGV.

***

Wykorzystanie falowników serii SXS1000 i SX2000 przy produkcji piwa
Produkcja piwa jest jedną z gałęzi przemysłu spożywczego, która rozwinęła się na ogromną skalę. Dawne sposoby warzenia piwa ustąpiły miejsca nowoczesnym technologiom, często bardzo zaawansowanym.

***

Rossi strategicznym dostawcą napędów dla nowego terminalu portowego „LAVNA”
Firma Rossi, należąca do szwajcarskiej Grupy Habasit, już od ponad 65 lat dostarcza rozwiązania napędowe dla najbardziej wymagających zastosowań przemysłowych. Oferta obejmuje szeroki asortyment przekładni, silników i motoreduktorów, zawarty w 17 katalogach produktowych.

***

Oficjalne otwarcie nowej siedziby Nord Napędy
9 maja 2019 r. firma NORD Napędy uroczyście otworzyła swoją nową siedzibę w Zakrzowie. Z tej okazji do Małopolski przyjechali przedstawiciele zarządu Grupy NORD oraz firm współpracujących. W nowym budynku firmy tłumnie stawili się zaproszeni goście. Zaproszonych na uroczystość zostało ponad 100 przedstawicieli firm, będących najważniejszymi klientami oraz przyjaciółmi NORD Napędy. Swą obecnością zaszczycili również Starosta Powiatowy Pan Adam Kociołek oraz Burmistrz Miasta i Gminy Niepołomice Pan Roman Ptak.

***

Ekspert xiros pomaga w łatwym doborze lekkich i bezsmarowych rolek transportowych zmontowanych na bazie łożysk kulkowych.
Nowe narzędzie online do doboru bezobsługowych rolek prowadzących firmy igus
Przemysł spożywczy i opakowaniowy stawia wysokie wymagania wobec stosowanych komponentów – muszą być bezobsługowe, higieniczne i czyste. Z tego powodu konstruktorzy systemów foliowania i etykietowania polegają na lekko pracujących rolkach prowadzących z bezsmarowymi elementami z tworzywa sztucznego firmy igus. Aby pomóc klientowi w szybkim doborze odpowiedniej rolki do ich zastosowania, firma igus opracowała teraz nowego eksperta online dla rolek prowadzących.

***

SIMOGEAR. Zalety stosowania motoreduktorów w transporcie wewnątrzzakładowym
Logistyka wewnątrzzakładowa, czyli intralogistyka, to kierunek zainteresowań osób związanych z Lean Manufacturing. W celu zmniejszenia przestojów, kosztów produkcji oraz zwiększenia jakości oferowanych produktów przepływ materiałów wewnątrz zakładu musi przebiegać płynnie. Usprawnienia, jakie wynikają z punktu widzenia intralogistyki, wymuszają na przedsiębiorstwach zmianę transportu materiałów.

***

MONITOUCH seria V9 – pełna gama możliwości sieciowej wymiany danych
Zdalne sterowanie urządzeniami, jak i ich obsługa czy diagnostyka, powoli stają się podstawową funkcjonalnością proponowanych przez producentów aplikacji przemysłowych. Takie rozwiązania zapewniają klientom możliwość kontroli z jednego miejsca wielu procesów jednocześnie oraz wczesne wykrywanie potrzeb konserwacyjnych, co zapobiega usterkom, a zarazem kosztownym przerwom w pracy urządzenia.

***

SIBA – nasze zabezpieczenie, Twoja korzyść
„Nasze zabezpieczenie, twoja korzyść” – to idea przyświecająca firmie SIBA GmbH, specjalizującej się w produkcji bezpieczników topikowych. SIBA jest jednym z najwszechstronniejszych i zarazem największych europejskich producentów tych wyrobów. Wytwarza bezpieczniki wysokonapięciowe, niskonapięciowe, miniaturowe, subminiaturowe. W katalogach firmy wymienionych jest ponad 14 500 rodzajów wkładek topikowych, podstaw bezpiecznikowych i elementów uzupełniających.

***

Moduł PROFIsafe zapewnia dodatkowe bezpieczeństwo
Bezpieczeństwo funkcjonalne instalacji i maszyn ma kluczowe znaczenie w praktyce produkcyjnej. Moduł opcji NORD SK TU4-PNS oferowany przez NORD DRIVESYSTEMS pomaga w łatwej implementacji funkcji bezpieczeństwa. Wykorzystując moduł PROFIsafe w połączeniu ze sterownikiem  bezpieczeństwa PLC, elektronika napędowa niezawodnie komunikuje się z istniejącą magistralą PROFINET. Moduł NORD SK TU4-PNS PROFIsafe spełnia najsurowsze normy bezpieczeństwa i gwarantuje bezpieczną komunikację w środowiskach PROFINET.

***

IO-Link Murrelektronik. Łatwy w użyciu
Moduły sieciowe MVK Metal i Impact67 zastosujesz dokładnie tam, gdzie chcesz. Doskonale nadają się do integrowania urządzeń IO-Link. Zalety: szybka integracja i szybkie czasy uruchomienia przy maksymalnej elastyczności.

***

Solid67. Zmiana protokołu w krótkim czasie
SOLID67 to nowa linia kompaktowych modułów I/O, które upraszczają instalację zdecentralizowaną. Są szczególnie atrakcyjne do zastosowań z czujnikami i urządzeniami IO-Link. Zapewniają osiem portów IO-Link bezpośrednio przy procesie i można je w łatwy sposób podłączyć do klasycznego systemu IO.

***

Systemy 24V w automatyce montażowej
Dzięki systemom modułowym 24V, firma SCHUNK wyznaczyła nowy standard w automatyce montażowej. Po raz pierwszy w historii w oparciu o chwytaki, moduły obrotowo-chwytające oraz moduły liniowe można konstruować kompletne układy przenoszenia oparte na technologii zasilania 24 V. Według opinii użytkowników technologia ta ma wielki potencjał. Zwłaszcza gdy coraz więcej dostawców wprowadza na rynek komponenty zasilane 24V – od technologii podawania począwszy, aż po roboty oraz części odpowiedzialne za bezpieczeństwo instalacji, które mogą być stosowane mobilnie. 

***

Niezawodne i indywidualne rozwiązania. Urządzenia szyte na miarę na rynki całego świata
Firma mdexx projektuje i produkuje transformatory niskiego napięcia, dławiki, zasilacze, filtry oraz urządzenia specjalne jako produkty katalogowe oraz według parametrów klienta – jak również wentylatory osiowe i promieniowe do wielu różnych zastosowań.

***

Case Study. Przykłady wybranych aplikacji napędowych. Jak obniżać zużycie energii elektrycznej w zakładach przemysłowych?
Zidentyfikowanie miejsc generujących największe straty energii elektrycznej stanowi nie lada wyzwanie. Znalezienie sposobów na ograniczenie jej zużycia jest zadaniem równie trudnym. Jak wynika z badań Deloitte, aż 65% energii elektrycznej zużywanej w przemyśle jest wykorzystywane przez napędy elektryczne, dlatego szukanie oszczędności w silnikach elektrycznych wydaje się coraz bardziej zasadne.

***

Targi Drema, Furnica i Sofab 2019 – kompleksowo dla przemysłu drzewnego i meblarskiego
Przemysł 4.0 zakłada automatyzację procesów, samokontrolę i możliwość adaptacji do zmieniających się warunków. Ten ogólnoświatowy trend wymusza na firmach niekiedy wręcz rewolucyjne zmiany. Technologie jutra to hasło przewodnie Targów DREMA, które odbędą się w dniach 10–13 września 2019 roku. Wspólnie z Targami Furnica i Sofab tworzą ekspozycję z największą ofertą zaopatrzenia dla producentów mebli. Dlatego firm patrzących w przyszłość nie może tu zabraknąć.

***

Silniki asynchroniczne klatkowe z obudową o kwadratowym kształcie przekroju poprzecznego
Firma T-T Electric oferuje silniki asynchroniczne klatkowe o kwadratowym kształcie przekroju poprzecznego obudowy (AMP) w zastosowaniu do wielu aplikacji przemysłowych o zmiennych prędkościach obrotowych. Silniki te były rozwijane i projektowane tak, aby osiągnąć charakterystyki mechaniczne porównywalne z charakterystykami silników prądu stałego. Ponadto spełniają one standardy IEC600 34-1 oraz wymagania stawiane aplikacjom przemysłowym. Dzięki różnym wartościom wzniosu wału (112–355) i kwadratowemu kształtowi obudowy możliwe jest zastosowanie ich we wszystkich typach maszyn przemysłowych.

***

Centrum Produkcyjne Pneumatyki „PREMA” SA – producent nowej serii siłowników pneumatycznych SKY
CPP „PREMA” SA to całkowicie polska firma o największym potencjale produkcyjnym oraz technicznym w branży pneumatycznej na rynku krajowym. Już od ponad 40 lat dostarcza kompleksowe rozwiązania z dziedziny pneumatyki i hydrauliki siłowej zarówno na rynek krajowy, jak i zagraniczny. Nasze doświadczenie owocuje coraz szerszą ofertą produkcyjną oraz bogatą ofertą wykonań specjalnych, dostosowanych do indywidualnych wymagań Klientów.

***

Ireneusz Smołka
Coroczne spotkanie sieciowców
Powracając do swojego wyjazdowego charakteru, tegoroczna Konferencja Computer Networks CN 2019 odbyła się w centrum konferencyjnym zlokalizowanym w Pałacu Odrowążów w Kamieniu Śląskim koło Opola. W dniach 25–27 czerwca naukowcy z całego świata wymieniali swoje doświadczenia i inspirowali się wzajemnie, prezentując wyniki swojej dotychczasowej pracy. W tym roku organizatorzy mieli zaszczyt gościć uczestników z siedmiu państw rozproszonych po całym świecie. Na uwagę zasługuje fakt, że tegoroczna edycja była już 26 i w dalszym ciągu przyciąga zarówno już zaprzyjaźnionych uczestników, jak i zupełnie nowe osoby z całego świata.

***

Rozwiązania telekomunikacyjne dla górnictwa i przemysłu wydobywczego
Przemysł wydobywczy i związana z nim tematyka automatyzacji to jedne z bardziej wymagających zagadnień dla przemysłowych rozwiązań telekomunikacyjnych. Oprócz oczywistych wymagań (jak wysoka niezawodność) podstawą musi być tutaj możliwość przyszłej rozbudowy i oparcie o standardy, które nie staną się tylko przejściową modą.

***

Węże gumowe DIESSE – włoska doskonałość
DIESSE Rubber Hoses S.p.A. to włoska firma rodzinna i uznany na całym świecie producent gumowych węży hydraulicznych przeznaczonych do użytku w warunkach wysokiego i bardzo wysokiego ciśnienia. Zakład produkcyjny znajduje się w Filago (Bergamo, północne Włochy).

***

Marek Sikora
System zdalnego sterowania odstawą
Elektronika, informatyka, automatyka, mechatronika – pojęcia dla wielu osób ciągle brzmiące obco i skomplikowanie, jednak obecnie trudno jest znaleźć sferę życia, w której się z nimi nie stykamy.  Znajdziemy je wszędzie: w elektrycznej szczoteczce do zębów, telefonie komórkowym, samochodzie, którym się poruszamy. Technika jest czymś, bez czego nie istniałoby współczesne życie. Podobnie wygląda sytuacja w przemyśle, także w branży wydobywczej. Od wielu lat konsekwentnie rozbudowywane są systemy automatyki, łączności, zdalnego sterowania. Cel, jaki temu przyświeca, od lat jest niezmienny – zwiększenie efektywności wydobycia i podniesienie bezpieczeństwa pracy. Przykładem takiej ewolucji mogą być systemy transportu poziomego. czyli w przypadku kopalni  odstawa składająca się z przenośników taśmowych i zgrzebłowych.

***

Technologiczne maszyny wyciągowe B-3500, BB-3500 do wykonywania prac związanych z głębieniem, pogłębianiem i zbrojeniem szybów kopalnianych oraz z innymi robotami szybowymi
Maszyna wyciągowa jest bardzo ważnym elementem górniczego wyciągu szybowego, w znacznej mierze decydującym o jego funkcjonalności i bezpieczeństwie.

***

Ryszard Diederichs
Nowy układ hydrauliczny sterowania stojaków zmechanizowanej obudowy ścianowej
Jednym z podstawowych warunków determinujących właściwy poziom bezpieczeństwa stanowiskowego i procesowego w wyrobisku ścianowym jest rozparcie sekcji obudowy zmechanizowanej z wymaganą podpornością wstępną, zapewniającą utrzymanie ciąg­łości warstw stropowych oraz odpowiedni stan naprężenia w pokładzie i stropie wyrobiska. W aktualnie użytkowanych kompleksach ścianowych, coraz częściej wyposażanych w systemy diagnostyki podporności stojaków, najczęstszą przyczyną występowania podporności mniejszej od wymaganej jest nieszczelność stojaka lub układu podpornościowego sekcji.

***

Piotr Kuzera
Silniki zintegrowane z przemiennikiem częstotliwości produkcji DFME „DAMEL” SA
Streszczenie: W artykule przedstawiono możliwości wykorzystania silników indukcyjnych trójfazowych, zintegrowanych z przemiennikiem częstotliwości, produkowanych przez DFME „DAMEL” SA. Silniki przeznaczone są do napędów maszyn i urządzeń górniczych, w których wymagane jest stosowanie trwałych i niezawodnych silników umożliwiających sterowanie i regulację układów napędowych.

***

KOMTECH-IMTech 2019
20. Jubileuszowa Konferencja Naukowo-Techniczna
INNOWACYJNE TECHNIKI I TECHNOLOGIE DLA GÓRNICTWA.
BEZPIECZEŃSTWO – JAKOŚĆ – EFEKTYWNOŚĆ
14–16 października 2019 r. – Hotel KLIMCZOK – Szczyrk

***

Węgiel, który zmienia świat
Jastrzębska Spółka Węglowa jest największym producentem węgla koksowego w Unii Europejskiej oraz jednym z wiodących producentów koksu używanego do wytopu stali. Produkty z kopalni i zakładów trafiają do kilkunastu krajów na całym świecie – między innymi do Niemiec, Francji, Włoch czy Indii. W Grupie Kapitałowej JSW działa kilkanaście spółek branży wydobywczej, informatycznej, badawczo-rozwojowej oraz ochrony środowiska. Od 2011 r. Jastrzębska Spółka Węglowa jest notowana na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.

***

Marta Osińska
Dotacje dla firm w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR) 2014–2020 – aktualizacja harmonogramu naborów
Program Inteligentny Rozwój w obecnej perspektywie jest drugim w kolejności programem co do wielkości dostępnych środków. To również największy w Unii Europejskiej program finansujący badania, rozwój i innowacje. Na półmetku 2019 roku zatwierdzono zaktualizowany harmonogram konkursów dla Programu. W zaakceptowanej 17 czerwca br. wersji dokumentu pojawiły się planowane nowe nabory, głównie w obrębie działań związanych z pracami badawczo-rozwojowymi, które są szansą na wsparcie w rozwoju przedsiębiorstw.

***

Jak mądrze produkować żywność?
Produkcja żywności wymaga znacznych nakładów energetycznych, zużywane są także ogromne ilości wody. Nieefektywne wytwarzanie oraz marnotrawienie żywności nie tylko skutkują stratami ekonomicznymi i społecznymi, ale przyczyniają się do zbędnej produkcji gazów cieplarnianych wpływających negatywnie na zmiany klimatu. Problemem jest także utylizacja opakowań. Jednak dzięki gospodarce obiegu zamkniętego możemy efektywniej, w sposób bezpieczniejszy dla środowiska, wytwarzać żywność, zaspokajając potrzeby rosnącej ludzkiej populacji.

***

Małgorzata Massel
Wszystkie drogi branży wod-kan prowadzą do Bydgoszczy
W dniach 21–23 maja już po raz 27. Bydgoszcz otworzyła swe gościnne bramy przedstawicielom branży wodociągowo-kanalizacyjnej z Polski i zagranicy. 350 wystawców oraz ponad 10 tys. zwiedzających wypełniło po brzegi Bydgoskie Centrum Targowo-Wystawiennicze, aby przez trzy dni rozmawiać, uczyć się, wymieniać doświadczenia i planować przyszłość branży.

***

Przed nami 32. edycja Targów ENERGETAB 2019 w dniach od 17 do 19 września 2019 r.
Największe w Polsce targi nowoczes­nych urządzeń, aparatury i technologii dla przemysłu energetycznego rozpoczną się w dn. 17 września 2019 r. na prawie 4 ha urokliwie położonego terenu u stóp Dębowca i Szyndzielni. Przez trzy dni w Bielsku-Białej czołowi przedstawiciele sektora elektroenergetycznego będą uczestniczyć w spotkaniach i poznawać najnowsze rozwiązania konstrukcyjne i technologiczne, a także dyskutować o rozwoju tej strategicznej branży.

***

Mariusz Czechowicz
XXVIII Konferencja Naukowo-Techniczna KOMEL. Problemy Eksploatacji Maszyn i Napędów Elektrycznych
W dniach 22–24.05.2019 r. w Rytrze po raz 28. spotkali się uczestnicy Konferencji Naukowo-Technicznej „Problemy Eksploatacji Maszyn i Napędów Elektrycznych”, organizowanej przez Sieć Badawczą Łukasiewicz – Instytut Napędów i Maszyn Elektrycznych KOMEL z Katowic. Tegoroczna Konferencja PEMINE została po raz drugi objęta honorowym patronatem Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii. Patronat nad Konferencją po raz kolejny objął Komitet Elektrotechniki PAN. Konferencję zorganizowano przy współpracy Stowarzyszenia Elektryków Polskich.

***

Ireneusz Marcinowicz, Jerzy Górniak
Rozwój wozów strzelniczych – pracować bezpieczniej i szybciej
Prace nad zabezpieczaniem kabin, w których przebywają operatorzy, modernizacja układów hamulcowych, poprawa jakości obsługi – maszyny produkowane w KGHM ZANAM S.A. podlegają ciągłym zmianom służącym zwiększeniu bezpieczeństwa.

***

Tomasz Chiliński, Artur Słomian, Zbigniew Lubosik, Wojciech Masny
Doświadczenia związane ze sposobem wzmocnienia wyrobiska zlokalizowanego na wybiegu ściany w KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jastrzębie”
Streszczenie: KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jas-Mos” (obecnie Ruch „Jastrzębie”) w latach 2012–2013 w pokładzie 502/1 w partii C3 eksploatowała ścianę 23. W artykule zaprezentowano przykład skutecznego wzmocnienia wyrobiska zlokalizowanego na wybiegu tej ściany. Wzmocnienia obejmowały zabudowę kotwionych podciągów stalowych, słupów drewnianych oraz słupów betonowych wypełnionych spoiwem mineralno-cementowym.
W przedmiotowym wyrobisku chodnikowym, w trakcie zbliżania się frontu eksploatacji, prowadzono pomiary konwergencji (10 punktów pomiarowych) oraz obciążenia (3 stanowiska) za pomocą dynamometrów. Z przeprowadzonych obserwacji i pomiarów wynika, że największe wpływy uwidoczniły się w środkowej części przecinki wentylacyjno-badawczej – C3. W wyrobisku zarejestrowano konwergencję pionową wynoszącą ok. 0,8 m, również pomiar na dynamometrze zlokalizowany w tym rejonie przez cały okres pomiarowy charakteryzował się największymi wskazaniami. Wzmacniając zatem wyrobisko znajdujące się na wybiegu ściany, należy zwrócić baczną uwagę na środkową część wyrobiska, znajdującą się pomiędzy chodnikami przyścianowymi.

***

Franciszek Plewa, Grzegorz Strozik
Wpływ wybranych zachowań indywidualnych konsumentów paliw kopalnych na krajowe zapotrzebowanie na węgiel kamienny i wielkość emisji CO2
Streszczenie: W 2017 r. Polska znajdowała się na 38 miejscu na liście wielkości emisji CO2 w przeliczeniu na mieszkańca. Zajmuje jednak jedno z najwyższych miejsc w zakresie emisji CO2 przy wytwarzaniu energii elektrycznej. Rosnące ceny węgla zachęcają właścicieli gospodarstw domowych do wymiany kotłów węglowych na gazowe, co powoduje spadek zapotrzebowania na węgiel kamienny oraz emisji CO2. Drugim aspektem zmiany struktury konsumpcji paliw i energii jest przewidywany wzrost elektromobilności. Pojawieniu się znaczącej liczby samochodów elektrycznych będzie towarzyszył wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną, który w sytuacji, gdy 83% tej energii uzyskiwanych jest z węgla, spowoduje wzrost zapotrzebowania na węgiel energetyczny. Jednocześ­nie wpływ elektromobilności na spadek emisji CO2 spowodowanej spadkiem ilości spalanych paliw płynnych będzie mniejszy niż w przypadku krajów, które posiadają większy udział odnawialnych źródeł energii w produkcji energii elektrycznej.

ENG IMPACT OF SELECTED BEHAVIORS OF INDIVIDUAL FOSSIL FUEL CONSUMERS ON DOMESTIC DEMAND FOR HARD COAL AND CO2 EMISSIONS
Abstract: In 2017, Poland was ranked 38 on the list of CO2 emissions per capita. However, it occupies one of the highest places in the scope of CO2 emissions in the production of electricity. Increasing coal prices encourage household owners to replace coal-fired boilers with gas, which results in a decrease in demand for hard coal and CO2 emissions. The second aspect of the change in the structure of fuel and energy consumption is the expected increase in electromobility. The appearance of a significant number of electric cars will be accompanied by an increase in the demand for electricity, which in a situation where 83% of this energy is obtained from coal will increase the demand for thermal coal. At the same time, the impact of electromobility on the decrease in CO2 emissions caused by the decrease in the number of liquid fuels burned will be smaller than in the case of countries that have a higher share of renewable energy sources in electricity production.

***

Nikodem Szlązak, Kazimierz Piergies
Wpływ intensywności przewietrzania ściany na skuteczność inertyzacji
Streszczenie: Tlen, źródło wysokiej temperatury oraz materiał palny to elementy niezbędne przy powstaniu pożaru. Zapobieganie pożarom podziemnym polega na usunięciu przynajmniej jednego z tych czynników. Jednak eksploatacja bez pozostawiania resztek węgla w zrobach jest praktycznie niemożliwa, trudne jest również usunięcie ciepła powstałego podczas procesu utleniania, dlatego należy dążyć do wyeliminowania lub znacznego obniżenia stężenia tlenu w powietrzu, w zrobach ścian wydobywczych. Można to osiągnąć poprzez inertyzację, w której obojętny chemicznie gaz, który w warunkach danej reakcji nie uczestniczy w jej przebiegu, zastępuje powietrze lub palną atmosferę.
Wraz ze wzrostem głębokości eksploatacji nasilają się zagrożenia naturalne, również często występują równocześnie. Metody profilaktyki wobec jednego zagrożenia powodują wzrost innego zagrożenia. Przy profilaktyce pożarowej zaleca się zmniejszenie dopływu powietrza do ściany, natomiast zwalczanie zagrożenia metanowego wymaga jego zwiększenia.
W artykule przedstawiono przykład wpływu intensywności przewietrzania ściany na skuteczność inertyzacji zrobów ściany zawałowej. Rozważono ścianę prowadzoną w warunkach zagrożenia metanowego, przy dużej skłonności węgla do samozapalenia oraz w trakcie przechodzenia przez strefę zaburzeń geologicznych.

ENG INFLUENCE OF LONGWALL VENTILATION INTENSITY ON THE EFFECTIVENESS OF INERTISATION
Abstract: Oxygen, the source of high temperature and combustible material are the elements necessary for the creation of a fire. Prevention of underground fires is based on the removal of at least one of these factors. However, it is practically impossible to exploit without leaving coal remnants in goaves, it is also difficult to remove the heat produced during the oxidation process, therefore it is necessary to eliminate or reduce considerably oxygen concentration in the air of goaves of longwalls with caving in hard coal mines. This can be achieved by inertisation. The method consists in a partial or total replacement of air or combustible atmosphere with an impartial gas.
Along with the increase of depth of exploitation, natural hazards intensify, they also often coexist. Prevention methods for one threat cause the growth of another threat. In fire prevention it is recommended to reduce the air supply to the longwall, while combating the methane hazard requires its increase.
The article presents an example of the influence of longwall ventilation intensity on the effectiveness of inertisation in the goafs of a longwall. The longwall was considered under methane hazard conditions, with high propensity for coal to spontaneously ignite and during geological disturbances.

***

Roman Krok
Modele stosowane w systemach komputerowego wspomagania projektowania silników górniczych
Streszczenie: W artykule przedstawiono model silnika elektrycznego górniczego chłodzonego wodą do obliczeń pola temperatury oraz sprawności energetycznej. Do jego opracowania wykorzystano autorską metodę zmodyfikowanych sieci cieplnych. W elementach konstrukcyjnych silnika elektrycznego dużej mocy chłodzonego wodą występuje bardzo duża nierównomierność rozkładu temperatury, potwierdzona zarówno pomiarami, jak i obliczeniami. W utworzonym modelu silnika indukcyjnego straty mocy w uzwojeniu stojana oraz w klatce wirnika obliczone są przy uwzględnieniu występującego w nich rozkładu temperatury. Przy sporządzaniu bilansu mocy czynnej i strat uwzględniono również straty mocy w pakietowanym rdzeniu stojana oraz straty w łożyskach i straty wentylacyjne. Za pomocą modelu można obliczyć sprawność energetyczną silnika elektrycznego w warunkach panujących w podziemiach kopalń przy zadanej temperaturze wlotowej wody i temperaturze otoczenia oraz zadanym wydatku wody chłodzącej. Przykładowe obliczenia sprawności energetycznej oraz pola temperatury wykonano dla silnika elektrycznego górniczego o mocy 400 kW i napięciu znamionowym 1000 V. Wykonany na podstawie modelu program komputerowy może być wykorzystany w systemach komputerowego wspomagania projektowania nowych energooszczędnych silników elektrycznych górniczych.

ENG Abstract: Model of water-cooled mine electric motor is presented in the paper. This model has been created on the basis of author’s own method of modified thermal networks in order to calculate power efficiency. When constructional elements of high power water-cooled electric motor are investigated, we observe high non-uniformity of temperature distribution, this is verified by calculations and experiments both. In the presented induction motor model, the power losses in stator winding and rotor cage are calculated taking into account the actual temperature distribution. In the power balance (active power/power losses) the power losses in the laminated stator core, bearing losses and windage losses have also been considered. With the help of this model it is possible to calculate power efficiency of electric motor under the conditions occurring down the coal mine at a given temperature of inlet water and ambient temperature and at a given coolant flow rate. The calculation examples of power efficiency and temperature field have been conducted for mine electric motor rated at 400 kW and 1000 V. The computer software developed on the basis of the model may be used in computer-assisted design of new energy-saving mine electric motors.

***

Jan Gil, Kazimierz Stoiński
Perspektywy zmechanizowanych obudów ścianowych w świetle doświadczeń własnych ZRP Bieruń PGG SA
Streszczenie: Zakład Remontowo-Produkcyjny Bieruń (ZRP) zabezpiecza wszelkie potrzeby PGG SA związane ze zmechanizowanymi obudowami ścianowymi. Obejmują one produkcję nowych obudów, modernizacje oraz remonty. Szczególnym zadaniem ZRP jest również zabezpieczenie tych potrzeb w przyszłości. Z wymienionych względów zakład prowadzi aktywną działalność projektową, powołał biuro konstrukcyjne rozwijające konstrukcje własne, ukierunkowane na zabezpieczenie aktualnych i przyszłościowych potrzeb, z uwzględnieniem wysokich standardów bezpieczeństwa. Potrzeby przyszłościowe to obudowy o zwiększonych podpornościach i podziałkach, przystosowane do zmieniających się warunków górniczych i eksploatacyjnych, wyposażone w stosowne do przyszłych potrzeb zabezpieczenia przed przeciążeniami i sterownia. Ponadto prowadzi intensywną działalność obejmującą standaryzację produkcji, jej unifikację, co ma istotne znaczenie dla ograniczenia kosztów eksploatacji.

ENG PERSPECTIVES OF MECHANIZED LONGWALL ROOF SUPPORTS IN THE LIGHT OF OWN EXPERIENCE OF ZRP BIERUŃ PGG SA
Abstract: Zakład Remontowo Produkcyjny Bieruń secures all PGG SA needs concerning the mechanized longwall roof supports. They include the production of the new mechanized longwall roof supports, modernization and repairs. A special task of ZRP is also to secure these needs in the future. Due to the above-mentioned reasons, the department conducts active project activities, established a design office developing its own structures, aimed at securing current and future needs, taking into account high safety standards. Future needs are enclosures with increased supports and graduations, adapted to changing mining and operational conditions, equipped with future-proof protection against overloading and control. In addition, it conducts intensive activities including standardization of production, its unification, which is important to reduce operating costs.

***

Andrzej Stobiecki, Roman Dudek
Układy napędowe wielosystemowych pojazdów trakcyjnych
Streszczenie: Trwające od lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku procesy zjednoczeniowe w Europie spowodowały wzrost zapotrzebowania na międzynarodowy transport kolejowy. We wstępnej części artykułu pokrótce przedstawiono problemy utrudniające kolejowy ruch transgraniczny, do których należą przede wszystkim różnice w prześwicie toru, różne systemy zabezpieczania ruchu pociągów oraz różne systemy zasilania trakcji. Pojazdy trakcyjne przystosowane do poboru energii z kilku różnych systemów zasilania umożliwiają pokonanie ostatniego z wymienionych ograniczeń. W Europie stosowane są cztery główne systemy zasilania trakcji elektrycznej przewodowej: dwa systemy napięcia stałego 1,5 kV i 3 kV oraz dwa napięcia przemiennego – 15 kV 16,7 Hz i 25 kV 50 Hz. Struktura układu napędowego pojazdu wielosystemowego zależy od rodzaju systemów, do współpracy z którymi pojazd jest przystosowany, od rodzaju zastosowanych silników trakcyjnych oraz od rodzaju i parametrów dostępnych elementów energoelektronicznych. W artykule przedstawiono układy napędowe wybranych pojazdów wielosystemowych, zarówno starszej generacji, wyposażonych w silniki komutatorowe, jak i budowanych współcześnie, napędzanych indukcyjnymi silnikami klatkowymi albo silnikami synchronicznymi wzbudzanymi magnesami trwałymi.

ENG DRIVE SYSTEMS OF MULTI-SYSTEM TRACTION VEHICLES
Abstract: The unification processes in Europe, started in the 1950s, increased the demand for international rail transport. The preliminary part of the paper briefly presents the problems hindering rail cross-border traffic, which mainly include differences in the track gauge, different railway signalling systems and various electric traction supply systems. Traction vehicles adapted to energy supply from several different traction systems allow to overcome the last of the mentioned limitations. In Europe, four main power systems for electric traction supply are used: two DC systems 1.5 kV and 3 kV and two AC systems – 15 kV 16.7 Hz and 25 kV 50 Hz. The structure of multi-system vehicle drive system depends on the type of systems for which the vehicle is adapted, on the type of traction motors used and on the type and parameters of available power electronics components. The article presents drive systems for selected multi-system vehicles, both older generation, equipped with commutator motors, and currently built ones, driven by induction cage motors or PMSM’s.

***
Marcin Barański
Wpływ zasilania silnika PM na wzrost poziomu wibracji maszyny – diagnostyka na podstawie analizy częstotliwościowej sygnałów własnych
Streszczenie: W artykule przedstawiono wpływ asymetrii zasilania silnika ze wzbudzeniem pochodzącym od magnesów trwałych na generację drgań w rozpatrywanej maszynie. W pracy przedstawiono model matematyczny asymetrycznie zasilanej maszyny z magnesami trwałymi oraz wyniki badań laboratoryjnych. Autor przedstawił przebiegi czasowe momentu oraz prądu wraz z analizą częstotliwościową. Dodatkowo przedstawiono przebiegi czasowe prędkości drgań dla symetrycznego oraz asymetrycznego zasilania silnika – zarówno dla biegu jałowego, jak również dla stanu obciążenia. W podsumowaniu przedstawiono również autorskie równanie matematyczne, które stanowi pewnego rodzaju marker dla rozpatrywanego zjawiska. Umożliwia to jego zdiagnozowanie na podstawie analizy częstotliwościowej sygnału własnego. Metoda diagnostyczna bazująca na przedstawionej zależności została opatentowana.

ENG SUPPLY ASYMMETRY OF PM MOTOR AS A VIBRATION SOURCE – DIAGNOSTICS BASED ON FREQUENCY ANALYSIS OF OWN SIGNALS
Abstract: An influence of supply asymmetry of PM motor for the generation of vibrations in the tested machine is described in this article. There are shown mathematical model and laboratory test results. The waveforms of torque and current and frequency analysis for laboratory tests are presented in the paper. The waveforms of vibration speed for idle run and load state are also presented. The mathematical equation – a marker for this disruption is presented in the summary. The method was patented.

***

Adam Sołbut
Wybrane stany przejściowe silników indukcyjnych
Streszczenie: W artykule przedstawiono możliwości modelowania stanów przejściowych siników klatkowych zasilanych napięciem sinusoidalnym z wykorzystaniem oryginalnego oprogramowania (asynch.c). Program umożliwia prezentację przebiegów dynamicznych na tle charakterystyk mechanicznych obliczanych na podstawie pełnego schematu zastępczego oraz równania Klossa. Możliwe jest także modelowanie wielu różnych sposobów zasilania maszyny indukcyjnej oraz różnych sposobów hamowania (jednofazowego, dynamicznego), nawrotu silnika oraz uwzględnienie dowolnej niesymetrii napięcia zasilającego. Do budowy programu symulacyjnego użyto autorskich rozwiązań programowych, ułatwiających tworzenie programów symulacyjnych na podstawie zapisu problemu w postaci nieliniowych równań stanu. Oryginalne rozwiązania programowe umożliwiają zmianę parametrów oraz wartości zmiennych stanu w czasie symulacji.

ENG SELECTED TRANSIENT STATES OF INDUCTION MOTORS
Abstract: Sinusoidal voltage-fed squirrel-cage motor transient states modeling possibilities using original author’s software (asynch.c) are presented in the paper. The program provides dynamic waveforms presentation, on the background of mechanical characteristics, calculated based on equivalent circuit and the Kloss’s equation. Modeling of many different induction motor’s supplying methods, braking methods (1-phase, dynamic), motor’s reversion and any kind of supplying voltage asymmetry is also possible. For simulation program realization, original author’s programming solutions providing simulation algorithms building have been used, basing on non-linear state equations description. Original programming solutions provide parameter and state variables values changing during the simulation time.

***

Radosław Gonet
Bezpieczeństwo maszyn oznakowanych znakiem CE w aspekcie odpowiedzialności użytkownika
Streszczenie: Eksploatowane do niedawna stare maszyny w przedsiębiorstwach dbających o jakość systemów wytwarzania zastępowane są nowymi: sprawniejszymi, dokładniejszymi i szybszymi. Przedsiębiorca, kupując nową maszynę, żąda od jej producenta dostarczenia Deklaracji zgodności WE oraz oznakowania znakiem CE. Niewielu jednaj zdaje sobie sprawę z faktu, że wydanie przez producenta deklaracji zgodności WE dla maszyny i oznakowanie jej znakiem CE nie zwalnia z odpowiedzialności za jej bezpieczeństwo. W artykule wskazane zostaną prawne aspekty odpowiedzialności przedsiębiorcy, które nabierają szczególnego znaczenia po uwzględnieniu liczby maszyn niespełniających wymagań bezpieczeństwa.

ENG Abstract: Enterprises that care about the quality of production systems replace old machines with new ones that are more efficient, more accurate and faster. An entrepreneur buying a new machine asks the manufacturer to provide the EC declaration of conformity and the CE marking. Few are aware of the fact that the declaration of conformity of the manufacturer of the machine and its marking by the manufacturer does not exclude the user’s liability. The article will indicate the legal aspects of the entrepreneur’s responsibility, which take on a special meaning after considering the number of machines that do not meet the safety requirements.

***

Ryszard Tadeusiewicz
Od bursztynu do prądnicy – czyli początki przygody ludzkości z elektrycznością
W prezentowanym artykule omawiana jest jedna z największych przygód intelektualnych ludzkości, jaką było zbudowanie wiedzy o elektryczności jako o podstawie naukowej oraz stworzenie elektrotechniki jako obszaru kreatywności technicznej. Od momentu powstania i rozwinięcia elektrotechniki nic już nie było takie jak dawniej, więc warto porozmawiać o tym, jak do tego doszło. A opowiadając o milowych krokach tej wspaniałej dziedziny, dowiemy się także o tym, o czym wiedzą tylko naprawdę nieliczni – że tego wszystkiego po prostu by nie było, gdyby przed kilkuset laty kilku ludzi nie zafascynowały zjawiska przyrody, których nie rozumieli, ale bardzo pragnęli je poznać…

***

Krzysztof Piech, Paweł Dybowski, Jarosław Kozik, Edmund Ciesielka, Tomasz Siostrzonek, Waldemar Milej, Jakub Wójcik, Michał Rad, Tomasz Lerch, Tomasz Drabek
Fotowoltaika – tendencje i prognozy
Streszczenie: W artykule omówiono zagadnienia związane z możliwością wykorzystania maszyn elektrycznych w systemach zasilanych energią pochodzącą z generacji rozproszonej, z naciskiem na układy fotowoltaiczne. Przedstawiono stan obecny, jak również prognozy rozwoju rynków fotowoltaiki i trendów panujących na rynku maszyn elektrycznych. Scharakteryzowano generację rozproszoną, czym jest i jakie podaje się jej definicje. Kolejno opisano proces produkcji energii elektrycznej przy wykorzystaniu promieniowania słonecznego i ogniw PV. Pokrótce przedstawiono zasadę działania ogniw PV i wymieniono ich ewolucję w postaci kilku generacji różniących się od siebie wykorzystanymi do produkcji materiałami, jak również technologiami wykonania poszczególnych elementów całego modułu PV. Ponadto skupiono się na cechach i parametrach, jakimi powinny się odznaczać nowoczesne maszyny elektryczne, do których należą m.in.: funkcje sterowania, interfejsy komunikacyjne, filtry harmonicznych, szybkość reakcji na zmianę wartości zadanej lub obciążenia, panel operatorski, integracja funkcji bezpieczeństwa, wbudowane algorytmy sterowania, miniaturyzacja i zwiększanie odporności środowiskowej czy jakże ważna obecnie energooszczędność. W pracy przedstawiono analizę i prognozy zmian zachodzących zarówno w sektorze energetycznym, jak również związanym z maszynami i napędami elektrycznymi.

ENG PHOTOVOLTAIC PLANT – TRENDS AND FORECASTS  
Abstract: The article discusses issues related to the possibility of using electric machines in systems powered by energy coming from distributed generation, with an emphasis on photovoltaic systems. The current state as well as forecasts for development of photovoltaic markets and trends prevailing on the market of electric machines were presented. Distributed generation was characterized, what it is and what are their definitions. What is more, the process of electric energy production using solar radiation and PV cells was described. The principle of operation of the PV cell was briefly described and their evolution was mentioned in the form of several generations that differ from each other with used materials in the production process as well as technologies used for the implementation of individual elements of the entire PV module. Moreover, the focus was put on the features and parameters that should be distinguished by modern electric machines, which include, among others: control functions, communication interfaces, harmonic filters, response speed to a set point or load change, operator panel, integration of safety functions, built-in control algorithms, miniaturization, increasing environmental resilience or the currently very important topic related to energy efficiency. The paper presents analysis and forecasts of changes taking place in the energy sectors as well as related to electrical machines and drives.

***

Krzysztof Piech, Andrzej Bień, Janusz Teneta, Jarosław Kozik
Koncepcja stanowiska badawczego z maszyną elektryczną zasilaną z układu wyposażonego w moduły PV
Streszczenie: W artykule przedstawiono koncepcję stanowiska badawczego z maszyną elektryczną zasilaną z układu wyposażonego w moduły PV. Stanowisko zakłada połączenie modułów fotowoltaicznych o łącznej mocy 2,5–3 kWp w specjalnie skonfigurowaną sieć. Do tego celu wykorzystane będą optymizery mocy, które wraz z falownikiem stworzą indywidualny system pomiarowy. Na rynku dostępnych jest wiele rozwiązań konstrukcyjnych zarówno dla modułów fotowoltaicznych, jak i maszyn elektrycznych. Prowadzone badania będą miały na celu dobór optymalnie współpracujących ze sobą elementów systemu. Przewiduje się realizację następujących etapów prac: zestawienie kilku różnych technologicznie modułów PV w jeden system pomiarowy; podłączenie każdego modułu do optymizera mocy i kolejno do falownika; skonstruowanie systemu pomiarowego umożliwiającego agregację danych i wgląd w pracę indywidualnych modułów poprzez stworzony w tym celu specjalny system online, umożliwiający ciągły dostęp i analizę pracy; pomiar parametrów i charakterystyki pracy maszyny elektrycznej zasilanej z proponowanego układu; porównanie uzysków energetycznych z poszczególnych modułów; zestawienie danych pomiarowych pracy maszyny elektrycznej i odniesienie ich do pracy tej samej maszyny zasilanej ze standardowej sieci elektroenergetycznej; analiza uzyskanych danych.

ENG THE CONCEPT OF TEST STAND WITH ELECTRIC MACHINE POWERED FROM A SYSTEM WITH A PV MODULES
Abstract: The article presents the concept of a test stand with an electric machine powered from a system equipped with PV modules. The stand assumes connecting PV modules with a total power of 2,5–3 kWp in a specially configured network. For this purpose, power optimizers will be used, which together with the inverter will create an individual measurement system. There are many construction solutions available on the market for both photovoltaic modules and electric machines. The conducted research will aim to select optimally cooperating elements of the system. The following stages of works are planned: combining several technologically different PV modules into one measuring system; connection of each module to the power optimizer and successively to the inverter; constructing a measurement system enabling aggregation of data with insight into the operation of individual modules with access to online system created for this purpose; measurement of parameters and characteristics of the operation of the electric machine fed from the proposed system; comparison of energy output from the individual modules; compilation of measurement data of the operation of the electric machine with comparison to the operation of the same machine supplied from the standard power grid; analysis of the obtained data.