Archiwum - numer 06/2012

II Międzynarodowy Kongres Górnictwa Rud Miedzi
Stworzenie forum wymiany doświadczeń, dotyczących aktualnych problemów górnictwa rud miedzi w Polsce i na świecie, stało się podstawą do zorganizowania II Międzynarodowego Kongresu Górnictwa Rud Miedzi. Inicjatywę taką podjął po raz kolejny Oddział Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa w Lubinie przy poparciu Zarządu KGHM Polska Miedź SA.

***
Aicure UJ30/35. Utwardzarki ultrafioletowe firmy Panasonic
Skuteczność utwardzania materiałów typu tusze, farby, kleje czy inne tworzywa przy pomocy naświetlania ultrafioletowego zauważono już dawno temu. Standardowo do tego typu aplikacji używano lamp ultrafioletowych, ale wraz z rozwojem przemysłu w procesie produkcji coraz bardziej znaczące zaczęły być takie czynniki, jak szybkość działania, oszczędność energii i dokładność. Lampy ultrafioletowe długo się nagrzewają, co skutkuje tym, że są one po prostu włączone na stałe podczas procesu, powierzchnia naświetlania jest mało precyzyjnie regulowana, często są to o wiele za duże obszary w porównaniu do potrzeby, oprócz tego lampy powodują znaczne nagrzewanie się materiału nie tylko utwardzanego, ale i tego, na którym utwardzamy. Możliwość wystąpienia odkształceń przy nagrzewaniu eliminuje lampy ultrafioletowe z aplikacji, gdzie jest to niepożądane. Wszystkie te wady zostały uwzględnione przy projektowaniu nowych rozwiązań do utwardzania przemysłowego ultrafioletem.

***
Cezary Kalista
Przemysłowe switche Gigabit firmy Aaxeon
W ostatnich latach sieć Ethernet zyskała bardzo dużą popularność. Przemysłowe sieci Ethernet zapewniają stabilną i szybką komunikację na poziomie urządzeń, np. między PLC i panelami HMI, oraz łączność na poziomie informacyjnym między komputerami w przedsiębiorstwie. Zalety sieci Ethernet sprawiły, że od kilku lat jest to najczęściej wybierany standard w szeroko pojętej automatyce przemysłowej.

***
Wspólne rozwiązania dla IT i przemysłu
Integracja bezawaryjnego IT z automatyką jest wyzwaniem nawet wówczas, gdy infrastruktura, taka jak zasilanie elektryczne, klimatyzacja, monitoring i zabezpieczenia, jest podobna. Rozwiązaniem jest wspólna modułowa baza ze standardowymi systemami, która sprosta zarówno maszynom i sterownikom, jak i serwerom.

***
MachineStruxure™ – platforma inżynierska systemów automatyki maszyn. Jak zwiększyć wydajność maszyny i zredukować koszty jej produkcji?
Współczesne maszyny muszą być szybsze, bardziej elastyczne i wydajne. Projektanci i Producenci Maszyn nieustannie poszukują innowacyjnych sposobów na optymalizację efektywności energetycznej, ograniczenie kosztów prac projektowych oraz szybsze wprowadzanie maszyn na rynek. Współcześni Producenci Maszyn oczekują jednorodnego i prostego środowiska projektowego, który ułatwi im pracę nad projektem mechanicznym i programowym, a zarazem pozwoli być bardziej konkurencyjnym na wymagającym rynku maszyn OEM. Koszty powstania maszyny zmieniły się w ciągu ostatnich 30 lat. W latach 90. część mechaniczna pochłaniała 80% przy słabo rozwiniętych narzędziach programistycznych. Obecnie to część projektowo--inżynierska stanowi 60% czasu i kosztów nowej maszyny, a to dzięki innowacyjności i rozwojowi narzędzi projektowych i programistycznych.

***
MB CAP ULTRA. Awaryjne zasilanie zapobiega przestojom
Napięcie sieciowe podlega wahaniom i nigdy nie można całkowicie wykluczyć jego zaniku lub spadku, dlatego też systemy zasilające stosowane w instalacjach automatyki przemysłowej należy konsekwentnie zabezpieczać. Konstruktorzy maszyn i urządzeń zadają sobie przy tym najczęściej pytanie o to, czy zabezpieczenie zasilania na wypadek awarii realizować za pomocą baterii czy ultrakondensatorów.

***
Motoreduktory Nord w Durance Granulats
SMIL jest firmą produkującą kotły, która zajmuje się również projektowaniem i instalacją ciężkiego sprzętu przeładunkowego, kierowanego na trzy główne rynki: kamieniołomów i kopalń podziemnych, budynków przemysłowych oraz aplikacji lotniczych i morskich. Firma została zaangażowana do wykonania pełnej instalacji zakładu przetwórstwa kruszyw (w tym również 25 przenośników taśmowych) w kamieniołomie w Gardanne na południu Francji. Zleceniodawcą było Durance Granulats. Stary zakład częściowo zdemontowano, a sprzęt został całkowicie odnowiony.

***
Nowa seria paneli operatorskich iX szybko prowadzi od pomysłu do gotowego rozwiązania
Technika interfejsów HMI robi duży krok wprzód razem z pojawieniem się nowego software’u Beijer Electronics iX Developer 2.0 i nowej generacji paneli operatorskich. Zorientowana na potrzeby rynku koncepcja paneli iX „szybkich jak myśl” równocześnie znacznie przyspiesza budowę projektu, czyni aplikację szybszą i wydajniejszą w nawigacji.

***
Zastosowanie sterowników nożnych do płynnej regulacji obrotów silnika
W przemyśle maszynowym, zarówno ciężkim, jak i lekkim, spotyka się coraz częściej różnego rodzaju nowoczesne systemy sterowania obrotami silników. Pomijając kwestię silników prądu stałego, na rynku dostępna jest obecnie szeroka gama atrakcyjnych cenowo falowników, przeznaczonych do współpracy z silnikami asynchronicznymi trójfazowymi. Falowniki mają często gniazda służące do podłączenia zewnętrznych urządzeń służących do płynnej regulacji obrotów. Najczęściej będą to sterowniki nożne.

***
Przekładniki prądowe dla energoelektroniki
Szybki i dokładny pomiar prądu jest niezbędny dla precyzyjnej regulacji takich systemów energoelektronicznych, jak przetwornice częstotliwości, zasilacze z przełączaniem zakresów pracy, systemy UPS i systemy spawalnicze. Przekładniki prądowe firmy HARTING, które opracowano specjalnie dla takich zastosowań, są bardzo odporne na zakłócenia przy zachowaniu dużej dokładności pomiaru.

***
Anna Szymczak
Zyskowność inwestycji nie ma znaczenia przy udzielaniu dotacji
Jednym z głównych motywów inwestowania przez przedsiębiorstwa jest podnoszenie zysków lub obniżanie kosztów działalności. Przy udzielaniu dotacji unijnych te elementy mają znacznie mniejsze. Wymaga się tylko tyle, aby inwestycja była opłacalna, ale nie ma znaczenia, jak bardzo. To zupełnie inne podejście niż w banku.

***
System bezluzowych prowadnic zębatych w sprzęcie medycznym. Polepszenie dokładności i wydajności
W ciągle rozwijającej się technologii medycznej producenci nieustannie poszukują nowych rozwiązań kontroli ruchu, które będą działać szybciej i bardziej precyzyjnie, a przy mniejszych nakładach na konserwację będą zapewniać większą produktywność. Tradycyjnie przemysł medyczny opiera się na różnorodnych systemach ruchu liniowego, które zapewniają kontrolę ruchu w różnorodnych urządzeniach i zastosowaniach, takich jak łóżka medyczne, rezonansy magnetyczne, urządzenia wykorzystujące system do obrazowania w układzie bramowym. Jednakże ze względu na nieodłączne ograniczenia większości technologii ruchu liniowego systemy te nie są idealne dla wszystkich aplikacji medycznych.

***
Elisabeth König
Technika bezpieczeństwa. SIMOCODE pro – informacja o produkcie. Bezpieczne zarządzanie pracą silników
Możliwość realizacji bezpiecznego wyłączenia napędów elektrycznych pracujących w instalacjach przemysłowych nabiera w ostatnim czasie coraz większego znaczenia. Przyczyną powstania tego trendu są obecnie obowiązujące na świecie normy i przepisy. Spełnienie zawartych w nich wymagań często wiąże się ze stosowaniem przekaźników bezpieczeństwa, wymagających skomplikowanej integracji z obwodem sterowania odgałęzieniem silnikowym. Teraz dostępne jest nowe, znacznie prostsze rozwiązanie. Bazuje ono na dotychczasowym systemie zarządzania pracą silników SIMOCODE pro firmy Siemens i daje możliwość łatwej rozbudowy o technikę bezpieczeństwa.

***
Małgorzata Żytkowiak, Jacek Stramski
Przekładniki Noratel – co je wyróżnia
Noratel Sp. z o.o. jest wiodącym producentem urządzeń niskonapięciowych, w tym przekładników, których produkcję rozpoczęliśmy wraz z przejęciem duńskiego zakładu Garre.

***
Przekaźniki bezpieczeństwa z wbudowanym mikrokontrolerem firmy Schleicher Electronic
Firma Schleicher Electronic poszerzyła asortyment oferowanych przekaźników bezpieczeństwa o nowy produkt. Mamy przyjemność zaprezentować dwa typy nowoczesnych przekaźników bezpieczeństwa, wyposażonych w mikrokontroler. Przekaźniki bezpieczeństwa oznaczone jako SNO5002 plus oraz SNO4003 plus pozwalają na realizację nowych funkcji diagnostycznych i charakteryzują się rozbudowanym systemem wyświetlania. Dzięki temu rozwiązywanie problemów stało się prostsze.

***
Mariusz Czechowicz
XXI Seminarium Naukowo-Techniczne BOBRME Komel. Problemy eksploatacji maszyn i na¬pędów elektrycznych
W dniach 23–25 maja 2012 r. w Rytrze koło Nowego Sącza po raz 21 spotkali się uczestnicy Semina¬rium Naukowo-Tech¬nicznego „Pro¬blemy eksplo¬ata¬cji ma¬szyn i napędów elek¬trycz¬nych”, orga¬nizowanego przez Bran¬żowy Ośrodek Ba¬dawczo--Rozwo¬jowy Ma¬szyn Elek¬trycz¬nych Komel z Ka¬to¬wic.

***
Oferta usług firmy pilz w zakresie oceny zgodności maszyn
Firma Pilz jest znana swoim Klientom przede wszystkim jako dostawca wysokiej jakości produktów bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo to jednak nie tylko produkty. Bezpieczeństwo to przede wszystkim wiedza o obowiązujących normach i przepisach, a także zagrożeniach, jakie występują dla danej maszyny bądź linii produkcyjnej. Dopiero świadomość wymagań, jakie powinny spełniać układy bezpieczeństwa, daje bowiem podstawy do wyboru właściwych środków zaradczych.

***
Targi ENERGETAB 2012. To już 25 edycja
Od 11 do 14 września potrwają w Bielsku-Białej Międzynarodowe Targi Energetyczne ENERGETAB 2012, będące największą ekspozycją urządzeń dla branży energetycznej w Polsce.

***
Marcin Kawa
Elementy bezpieczeństwa czułe na nacisk
Producenci i użytkownicy maszyn, chcąc iść z duchem czasu, starają się zabezpieczać stanowiska robocze za pomocą wyrafinowanych podzespołów optoelektronicznych, takich jak bariery lub kurtyny świetlne, czujniki fotoelektryczne bezpieczeństwa czy nawet skanery laserowe. Nierzadko jednak układy te nie spełniają wymogów środowiskowych czy aplikacyjnych. W takich sytuacjach pozostaje użycie klasycznych mat bezpieczeństwa czułych na nacisk. Firma Rockwell Automation oferuje maty i profile bezpieczeństwa spełniające najwyższe wymagania definiowane przez warunki użytkowania.

***
Systemy bezpieczeństwa Bosch na stadionach EURO 2012
Dział Security Systems z sukcesem wykorzystał swoje wysokie kompetencje, uczestnicząc w realizacji dużych projektów inwestycyjnych związanych z EURO 2012 i z polską prezydencją w Radzie Unii Europejskiej. W systemy bezpieczeństwa Bosch zostały wyposażone m.in. stadiony PGE Arena w Gdańsku (dźwiękowy system ostrzegawczy DSO i system telewizji dozorowanej CCTV IP) oraz Stadion Narodowy w Warszawie (m.in. dźwiękowy system ostrzegawczy (DSO) i system sygnalizacji przeciwpożarowej (PPOŻ)). Natomiast podczas wydarzeń związanych z polską prezydencją w Radzie UE stosowano techniki symultanicznego tłumaczenia i cyfrową sieć kongresową firmy Bosch.

***
Rozwiązania Schneider Electric na stadionie Pepsi Arena
25 maja br. na stadionie Pepsi Arena odbyła się konferencja prasowa firmy Schneider Electric Polska, na której zaprezentowano innowacyjną gamę aparatury modułowej Acti 9. W spotkaniu wzięli udział Jacek Łukaszewski – Prezes Zarządu Schneider Electric Polska, Anna Nowak-Jaworska – Wicerezes Pionu Partnerów i Dystrybucji oraz Mathieu Superi – Manager ds. Rozwoju Rynku na kraje Europy Centralnej.

***
Konferencja roczna w Warszawie. Dwucyfrowy wzrost wyników sprzedaży Grupy Bosch w Polsce w 2011 roku. Dobre perspektywy rozwoju biznesu w 2012 roku
Referat Krystyny Boczkowskiej, Prezes Zarządu Robert Bosch Sp. z o.o., reprezentantki Grupy Bosch w Polsce, wygłoszony podczas konferencji prasowej w dniu 17 maja 2012 roku.

***
GE Hitachi Nuclear Energy oraz Fluor zorganizowały konferencję dla lokalnych dostawców w Finlandii
GE Hitachi Nuclear Energy (GEH) oraz Fluor Corporation spotkały się z fińskimi przedsiębiorcami, aby zapoznać się z możliwościami współpracy przy projekcie budowy elektrowni jądrowej Olkiluoto (OL4) na zachodnim wybrzeżu Finlandii.

***
XX Targi WOD-KAN. Jubileuszowe święto branży
Za nami jubileuszowa XX edycja Międzynarodowych Targów Maszyn i Urządzeń dla Wodociągów i Kanalizacji WOD-KAN 2012, nad którą patronat honorowy objęli: Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Pan Sławomir Nowak oraz Sekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska Pan Stanisław Gawłowski. Już po raz czwarty Targi WOD-KAN odbyły się na terenach Bydgoskiego Centrum Wystawienniczo-Targowego, graniczącego z myślęcińskim Ogrodem Botanicznym.

***
EXPOPOWER 2012. Energetyczne technologie jutra w Poznaniu
Ponad 200 firm z 11 krajów zaprezentowało swoją ofertę w Poznaniu podczas szóstej edycji Międzynarodowych Targów Energetyki EXPOPOWER (8–10.05.2012). Tradycyjnie wśród wystawców obecni byli wiodący producenci i dystrybutorzy z branży elektroenergetycznej oraz najważniejsze izby i stowarzyszenia branżowe.

***
Podsumowanie HANNOVER MESSE 2012. Technologie ekologiczne jako siła napędowa rozwoju firm i wzrostu gospodarczego
„Greentelligence” – inteligentne technologie ekologiczne – są ważnym trendem we współczesnej gospodarce. Ogromne zainteresowanie targami wśród zwiedzających, wzrost liczby gości zagranicznych. Spektakularna prezentacja firm z Chin – kraju partnerskiego tegorocznej edycji imprezy.

***
Leszek Wiśniowski, Sebastian Faruga
Modernizacja bloków 200 MW w TAURON Wytwarzanie SA
W Grupie TAURON realizowany jest obecnie program odbudowy mocy wytwórczych, który przewiduje oddanie do eksploatacji do roku 2020 łącznie około 2 GW. Pierwszym etapem programu było uruchomienie w 2009 roku bloku na parametry nadkrytyczne o mocy 460 MW w Elektrowni Łagisza.

***
Bezpieczeństwo energetyczne Polski – czy jest realne?
Ze Zbigniewem Kubackim, dyrektorem Departamentu Energii Jądrowej MG, rozmawia Ryszard Klencz, redaktor miesięcznika naukowo-technicznego „Napędy i Sterowanie”.

***
Ryszard Klencz
XVI Konferencja Automatyków Rytro 2012
W dniach 22–23 maja 2012 r. w Hotelu „Perła Południa” w Rytrze k.Nowego Sącza odbyła się  po raz szesnasty  Konferencja Automatyków. „Rytro”– tak zwyczajowo w skrócie określane jest majowe spotkanie przedstawicieli nauki i automatyki przemysłowej w górskiej miejscowości o takiej właśnie nazwie. XVI Konferencja Automatyków stanowiła dla przedstawicieli nauki i przemysłu sposobność przedstawienia tendencji w systemach pomiarów i automatyki, promocji najnowszych wyrobów producentów urządzeń dla tych systemów oraz integracji środowiska automatyków: ludzi nauki, projektantów, producentów i użytkowników.

***
Wacław Kollek, Zygmunt Kudźma, Grzegorz Łomotowski, Michał Stosiak
Elementy i układy mikrohydrauliczne w maszynach mobilnych
Streszczenie: Artykuł poświęcony jest nowatorskiej dziedzinie techniki, jaką jest mikrohydraulika. W artykule wskazano możliwości zastosowań mikrohydrauliki w maszynach mobilnych. Zaprezentowane zostały przykładowe elementy mikrohydrauliczne dostępne na rynku. W artykule zamieszczone zostały opisy elementów projektowanych przez autorów oraz przykładowe wyniki badań tych elementów. Szczególną uwagę poświęcono problemowi drgań mechanicznych, mogących zakłócać pracę elementów mikrohydraulicznych. Słowa kluczowe: mikrohydraulika, mikrozawory, mikrozasilacz, mikropompa, mikrosilnik.

ENG Microhydraulic elements and systems in mobile machines
Abstract: In the paper some of applications of microhydraulic components and systems were presented. Special attention was focused on their advantages and limitations. Some problems with microhydraulic systems operation were presented too. Moreover some disturbing signals for microhydraulics were defined. In the paper several examples of designed microelements were presented and some tests results were shortly describer too.

***
Adam Bartnicki, Tomasz Muszyński
Koncepcja hydrostatycznego układu napędowego dla bezzałogowej platformy lądowej o skręcie burtowym
Streszczenie: W referacie przedstawiono przykłady struktur hydrostatycznych układów napędowych jazdy pojazdów i maszyn o skręcie burtowym. Zaprezentowano również problematykę ich zastosowania w wieloosiowych podwoziach kołowych, od których wymaga się wysokiej mobilności terenowej. W zasadniczej części referatu skupiono się na projekcie takiego układu dla 3-tonowej bezzałogowej platformy lądowej. Słowa kluczowe: hydrostatyczne układy napędowe jazdy, wieloosiowe podwozia kołowe, mobilność terenowa.

ENG CONCEPION OF HYDROSTATIC DRIVING FOR SKID STEER UNMANNED GRUND VEHICLE
Abstract: The paper presents examples of structures hydrostatic drive systems for skid steer vehicles and machinery. Also presented problems of their use in high mobility multi-wheeled chassis. The essential part of the paper focuses the design of hydrostatic drive for the 3000 kg unmanned ground platform.

***
Wacław Kollek, Zygmunt Kudźma
Doświadczenia własne w wyciszaniu maszyn z napędem hydrostatycznym
Streszczenie: W referacie przedstawiono główne aspekty działań walki z hałasem w maszynach budowlanych z napędem hydrostatycznym, prowadzonych w oparciu o metodę czynną i bierną. Przedstawiono wyniki badań akustycznych na obiektach rzeczywistych, które stanowiły ładowarki Ł-220, Ł-34 oraz dźwig samochodowy ZSH-6. Obniżenie hałasu układu napędowego tych maszyn osiągnięto za pomocą osłony dźwiękochłonnej oraz poprzez zastosowanie komorowego i niskoczęstotliwościowego tłumika pulsacji ciśnienia. Podstawą do wymiarowania tłumików komorowych jest analogia mechaniczna zespołu przewód hydrauliczny – tłumik, na podstawie której opracowano program komputerowy, pozwalający określić objętość tłumika w zależności od parametrów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych dla założonej skuteczności tłumienia. Dobór parametrów tłumika czynnego sprowadza się do zapewnienia warunków równości częstotliwości rezonansowej układu tłok – sprężyna hydropneumatyczna, z częstotliwością pulsacji ciśnienia fw, która ma ulec zmniejszeniu. Został potwierdzony wpływ amplitudy pulsacji ciśnienia na hałas układu hydraulicznego. Zmniejszając pulsację, obniżamy hałaśliwość układu hydraulicznego. Słowa kluczowe: układ hydrostatyczny, pulsacja ciśnienia, hałas.

ENG Experience in the silencing machinery with the hydrostatic drive systems
Abstract: The paper presents the main aspects of noise abatement measures in construction machinery conducted on the basis of active and passive methods. The results of research on the acoustics of real objects, which were the loader Ł-260, Ł-34 and car lift zsh-6 are presented. Reducing noise of propulsion system of these machines has been achieved by a sound absorbing shield and through the use of pressure fluctuation damper and, therefore, based on the method of passive noise reduction. The article shows also a reduction of noise in transient states of hydrostatic drive systems using starting valve (own design) or proportional valves and appropriate control algorithm for them.

***
Henryk Chrostowski, Zygmunt Domagała, Waldemar Sradomski
Modelowanie i symulacja hydrostatycznego napędu jazdy transportera gąsienicowego TUR 600
Streszczenie: Użytkowanie w kopalniach górnictwa odkrywkowego transporterów gąsienicowych, przenoszących elementy konstrukcyjne o znacznym ciężarze po drogach o różnych rodzajach podłoża i nachyleniach, wymaga określenia ich właściwości i możliwości. Ze względu na brak możliwości badań eksperymentalnych, po analizie działania tego układu przyjęto szereg – ze względu na początkowy charakter badań – dość istotnych założeń upraszczających. Na tej podstawie opracowano model matematyczny układu napędu jazdy złożonego z: silnika spalinowego, dwóch przekładni hydrostatycznych złożonych z pomp i silników o zmiennej objętości jednostkowej oraz mechanizmu jazdy transportera gąsienicowego. Przedstawiono wyniki wstępnych badań symulacyjnych i ich analizę. Słowa kluczowe: transporter gąsienicowy, hydrostatyczny napęd jazdy.

ENG A mathematical model and simulation of the driving system of the conveyor caterpillar TUR 600
Abstract: Used in surface mining conveyor caterpillar face barriers and limitations in cases of driving on roads laden with significant slopes and different soil types. To overcome these difficulties in the system should be mechanical-electronic drive control process to minimize its disadvantages. Realizing this idea requires knowledge of physical phenomena occurring in such systems. Because of there is no possibility of carrying out experimental research, a mathematical model of driving system was design and then the simulation model. Based on this simulation study drew conclusions aimed at improving the driving control system.

***
Włodzimierz Koczara, Zbigniew Szulc
Poprawa sprawności wytwarzania energii cieplnej poprzez zwiększenie efektywności energetycznej napędów potrzeb własnych dużych mocy
Elektrownie i elektrociepłownie produkują energię cieplną i elektryczną. Działanie tych obiektów wymaga pracy urządzeń obsługujących bloki energetyczne. W zależności od mocy tych bloków i metody wytwarzania energii wymagają mniej lub bardziej rozbudowanych urządzeń. Do podstawowych urządzeń niezbędnych do pracy bloku energetycznego należą pompy, wentylatory i młyny. Tego typu urządzenia są charakterystyczne dla obiektów, których energia pierwotna zawarta jest w paliwie spalanym w kotle. W krajowym systemie energetycznym istnieje ok. 60 bloków o mocy 200 MW każdy. Moc zainstalowanych układów napędowych w każdym takim bloku wynosi ponad 20 MW. Układy te napędzają w większości maszyny robocze typu przepływowego, a więc pompy, wentylatory i sprężarki. Największe moce jednostkowe tych układów napędowych sięgają wartości od 200 kW do 3150 kW i najczęściej ich napięcie znamionowe wynosi 6 kV.

***
Włodzimierz Garski, Adam Maj
Cyfrowe zabezpieczenie od uszkodzeń diod wirujących we wzbudnicach bezszczotkowych
Streszczenie: W artykule przedstawiono nowo zaprojektowane cyfrowe zabezpieczenie wykrywające uszkodzenie diod wirujących wzbudnic bezszczotkowych do generatorów i silników synchronicznych. Dokonano krótkiego uzasadnienia celowości stosowania takiego rodzaju zabezpieczenia. Przedstawiono dwie możliwe konfiguracje proponowanego zabezpieczenia. Jedno w konfiguracji, mogące stanowić integralną częścią regulatora układu wzbudzenia, drugie jako niezależna samodzielna jednostka, doposażona w układ przetworników pomiarowych. W artykule przedstawiono założenia i opis proponowanej metody wykrywania uszkodzenia zaworu półprzewodnikowego. Przedstawiono wyniki symulacji potwierdzające prawidłowość algorytmu przyjętego do realizacji funkcji zabezpieczających. Zaprezentowano rejestracje przebiegów, wykonanych podczas uruchomienia prototypu zabezpieczenia pracującego w konfiguracji jako integralna część układu wzbudzenia silnika synchronicznego. Przedstawiono rzeczywiste przebiegi uzyskane w czasie próby z rozwartą diodą układu prostowniczego. Dokonano oceny pracy zabezpieczenia w warunkach rzeczywistych.

ENG Digital protection against diode failure for brushless exciters
Abstract: This paper presents a newly designed digital protection against diode failure for brushless exciters for synchronous generators and motors. There have been a brief explanation of the advisability of such a type of the protections. There are presented two possible configurations of the proposed protection. At one configuration the protection is an integral part of the excitation control system, at second as an independent separate unit, equipped with a measuring transducers system. The article presents the assumptions and description of the proposed method for detecting diode failure. Presented simulation results confirm correctness of the algorithm adopted for the implementation of protection functions. Presented waveforms were, taken by running protection, working as an integral part of the excitation control system of a synchronous motor. They were obtained during tests with open diode failure in the rectifier circuit. Operation at protection work in real conditions was assessed positively.

***
Leszek Trybus, Marcin Jamro, Dariusz Rzońca, Jan Sadolewski, Andrzej Stec, Zbig
Uzupełnienia środowiska inżynierskiego CPDev dla programowania holenderskiego systemu sterowania statków Mega-Guard
Streszczenie: Środowisko inżynierskie CPDev jest pakietem przeznaczonych do programowania, symulacji offline, konfiguracji komunikacji oraz uruchamiania online (commissioning) sterowników w rozproszonych systemach automatyki i pomiarów. Programować można w tekstowym języku ST. Ze środowiska CPDev korzystają obecnie Zakłady LUMEL w systemie kontrolno-pomiarowym ze sterownikiem SMC oraz holenderska firma Praxis w systemie Mega-Guard do automatyzacji i nawigacji statków. Celem niniejszego referatu jest prezentacja wstępnych wyników prac zmierzających do rozwoju środowiska CPDev, głównie dla systemu Mega-Guard. Przedstawiono nowe edytory języków graficznych FBD, LD i SFC, których diagramy podlegają translacji do bazowego języka ST, a potem kompilacji do kodu wykonywalnego. Symulacja offline jest rozszerzona o mechanizm pułapek ułatwiających znalezienie usterek. Przystąpiono do uzupełnienia CPDeva o narzędzie wizualizacyjne, które będzie potrzebne w sterownikach z własnymi panelami HMI.

ENG Extensions of CPDev engineering environment for programming Dutch Mega-Guard ship control system
Abstract: CPDev engineering environment is a software package for programming, simulation, communication configuration and commissioning of controllers in distributed systems. Programs can be written in ST textual language. The CPDev environment is currently used by LUMEL Zielona Góra in systems with SMC programmable controller and by Praxis company from the Netherlands for Mega-Guard ship automation and navigation system. This paper describes preliminary results on CPDev extensions, mainly for the Mega-Guard. New editors of FBD, LD and SFC graphical languages are presented, whose diagrams are translated first to ST, and then compiled into executable code. Simulation is provided with a breakpoint mechanism to facilitate debugging. Development of visualization tool integrated with CPDev for controllers equipped with HMI panels has begun.

***
Przemysł elektrotechniczny w Polsce w latach 2005–2010. Przetrwanie kryzysu to nasza specjalność
Systematyka gromadzenia danych ulega okresowym modyfikacjom związanym z dążeniem do całkowitego dostosowania naszej sprawozdawczości do reguł europejskich.