Archiwum - numer 05/2012

HIT firmy HEIDENHAIN
Poprzednikami maszyn CNC były maszyny NC, których dynamiczny rozwój nastąpił w latach 40. i na początku lat 50. ubiegłego stulecia. W tym okresie maszyny mogły wykonywać sekwencję różnych ruchów bez możliwości przeprogramowania. Rozwiązanie takie było dla wielu użytkowników niewystarczające. Wysiłki konstruktorów doprowadziły w roku 1952 do wprowadzenia w maszynach sterowania numerycznego. Był to sukces United States Air Force i Johna Parsonsa współpracującego z Massachusetts Institute of Technology (MIT) w Cambridge. Pierwszą obrabiarką uruchomioną w MIT była NC Hydrotel firmy Cincinnati z pionowym wrzecionem i liniową interpolacją w trzech osiach. Następny znaczący krok w rozwoju tej technologii nastąpił w roku 1972, kiedy to pojawiła się technologia CNC i na początku lat 80., gdy możliwe było zastosowanie mikrokomputerów. Od tego momentu nastąpił rozwój układów sterowania i języków programowania.

***
Nowe przekładnie planetarne o wysokiej żywotności w zakresie od 10 000 Nm do 80 000 Nm. FLENDER SIP
Dzięki przekładniom planetarnym FLENDER SIP Siemens oferuje atrakcyjny produkt w zakresie niskich i średnich momentów o sprawdzonej jakości marki Flender. Optymalnie dobrany typoszereg pokrywa zakres momentów od 10 000 Nm do 80 000 Nm. Modułowa budowa przekładni pozwala na szeroką standaryzację wielu podstawowych komponentów, dzięki którym możliwa jest produkcja części niższym kosztem, z jednoczesnym zachowaniem wysokiego standardu.

***
Parasolid 24.1. Nowatorskie modelowanie 3D
Siemens PLM Software, jednostka biznesowa Siemens Industry Automation Division i czołowy globalny dostawca oprogramowania i usług z zakresu zarządzania cyklem życia produktu (PLM), wydał najnowszą wersję oprogramowania Parasolid®, wiodącego w branży komponentu modelowania geometryczngo 3D dla analiz CAD/CAM/CAE oraz aplikacji dla branży projektowej, inżynierskiej i konstrukcyjnej (AEC). Parasolid 24.1 zawiera komplet funkcjonalności wspierających automatyzację pracy oraz bezpośrednią edycję w zaawansowanych aplikacjach.

***
Dariusz Baraniak
Cykliczna i acykliczna komunikacja pomiędzy sterownikiem S7-1200 a napędem SINAMICS G120 poprzez magistralę komunikacyjną PROFINET. Integracja urządzeń w portalu TIA ver. 11. Część III
W poprzedniej części omówiono tworzenie nowego projektu oraz wprowadzenie do niego urządzeń w sieci. W tej części będzie kontynuowany ten wątek oraz zostanie pokazany krótki program do sterownika S7-1200 umożliwiający komunikację po magistrali PROFINET.

***
Następna generacja oprogramowania Automation Studio. Nie tylko wydajne, ale też wysoko zaawansowane
Wraz z Automation Studio 4 firma B&R wyznacza nowe szlaki dla zaawansowanej automatyki. Wiele zautomatyzowanych funkcji, jak modelowanie graficzne architektury, kontrola wersji, współdzielenie projektów czy proste obiektowe programowanie, powoduje, że tworzenie aplikacji staje się o wiele bardziej wydajne.

***
System HMI na zwycięskiej ścieżce: Firmy KHS i B&R otrzymały nagrodę „iF gold award”
Koncepcja intuicyjnej obsługi z przejrzyście zaaranżowanymi symbolami – priorytetowe potraktowanie wygody użytkownika sprawiło, że nowy panel operatorski firmy KHS otrzymał nagrodę „iF communication design award 2011”. Ten innowacyjny panel operatorski, stworzony w ramach współpracy z firmą B&R, spełnia wszystkie wymagania stawiane przez przemysł spożywczy i opakowaniowy. Dzięki połączeniu ergonomii, nawigacji i designu złożone procesy mogą być zobrazowane w sposób łatwy do zrozumienia i opanowania przez operatora. Ten nowy projekt systemu HMI został wyłoniony i nagrodzony tytułem „iF gold award” spośród 900 innych produktów.

***
Jacek Zarzycki
SmartWire-DT firmy Eaton Electric steruje systemami transportu karoserii w przemyśle motoryzacyjnym
Niemiecki producent samochodów z klasy premium uruchomił na bazie międzynarodowej współpracy nową linię produkcyjną w Chinach. Jedną z aplikacji składowych było stworzenie systemu dostarczającego komponenty karoserii do poszczególnych stacji spawalniczych oraz integracja tego systemu z automatyką fabryki. Jak wiadomo, zarówno w produkcji samego nadwozia, jak i w procesie łączenia części karoserii w stacjach spawalniczych wymagana jest precyzja najwyższego poziomu. Przy współpracy z Eaton Corporation w Szanghaju, stworzono optymalne rozwiązanie dla takiej aplikacji w oparciu o system SmartWire-DT.

***
Mariusz Snowacki
Poprawa efektywności użytkowania energii według nowych dyrektyw
Potencjał ekonomiczny w zakresie poprawy efektywności użytkowania energii elektrycznej w gospodarce światowej jest znaczący i raczej słabo wykorzystany nie tylko ze względu na szereg istniejących barier wynikających z użytych technologii, ale także z braku wiedzy potrzebnej do optymalnego doboru układów napędowych.

***
Serwonapędy Mitsubishi Electric. Harmonia ludzi, maszyn i natury
Niewątpliwie wielkim wydarzeniem na Targach Automaticon 2012 była premiera nowej generacji serwonapędów serii MELSERVO-J4 – następcy dobrze znanych i wysoko cenionych na polskim rynku napędów serii J3. Seria MR-J4 oferuje zdecydowanie więcej niż tylko lepszą wydajność. Najnowsze napędy dedykowane są dla wysoce wymagającego przemysłu przyszłości. Technologia MELSERVO jest od dawna jedną z najbardziej szanowanych marek w świecie automatyki przemysłowej. Dzięki bezpieczeństwu, łatwości obsługi i energooszczędnemu wykonaniu nowego MELSERVO-J4 – człowiek, maszyny i środowisko mogą wreszcie współpracować ze sobą w doskonałej harmonii.

***
Dragon – amerykański automatyczny statek kosmiczny jest gotowy do podróży na orbitę
Jeśli wszystko pójdzie dobrze, 7 maja państwowe agencje kosmiczne stracą monopol na loty orbitalne. Dragon oraz rakieta nośna Falcon 9 to dzieło inżynierów z firmy SpaceX (Space Exploration Technologies). Firma założona przez multimilionera Elona Muska, twórcy internetowego systemu płatności PayPal, podpisała z NASA kontrakt o wartości 1,6 mld dolarów na osiem lotów automatycznej kapsuły z zaopatrzeniem dla stacji.

***
Cezary Ziółkowski
Brama komunikacyjna MOXA MGate 4101-MB-PBS
W instalacjach automatyki przemysłowej często pojawia się problem połączenia urządzeń komunikujących się z wykorzystaniem różnych protokołów. Aby rozwiązać ten problem, firma MOXA oferuje swoim klientom szereg bram między różnymi protokołami. Najnowszym produktem z tej grupy jest MGate 4101-MB-PBS, który umożliwia połączenie urządzeń komunikujących w standardzie Modbus z urządzeniami obsługującymi protokół PROFIBUS.  

***
KOPEX – kontrakt na dostawę kompleksu ścianowego dla odbiorcy argentyńskiego
Kopex przystąpił do realizacji kontraktu zawartego w grudniu 2011 roku pomiędzy Zakładami Mechanicznymi Bumar – Łabędy SA z siedzibą w Gliwicach a argentyńską firmą Yacimento Carbonifero Rio Turbio.

***
Sterownik V570-57-T20B-J zintegrowany z kolorowym panelem dotykowym
Firma Unitronics wprowadziła do sprzedaży nowy sterownik z serii Vision. Jest to pierwszy sterownik z serii Vision z kolorowym panelem dotykowym (5,7˝) dostępny na naszym rynku. Główne i sprawdzone rozwiązania pozostały takie same, jak budowa modułowa: PLC i SNAP w zwartej obudowie (moduł wejść i wyjść montowany na „plecach” sterownika). Dzięki temu odpada konieczność stosowania kabla połączeniowego, który w warunkach przemysłowych byłby narażony na uszkodzenia.

***
Detekcja koloru jeszcze prostsza, dużo szybsza i bardziej niezawodna
Czujniki detekcji koloru znajdują coraz szersze zastosowanie w różnych typach aplikacji przemysłowych. Powodem takiego stanu rzeczy jest przede wszystkim aspekt ekonomiczny. Wykorzystanie czujnika koloru pozwala na bezbłędną i szybką detekcję określonych elementów za niewygórowaną cenę.

***
Polskie łaziki marsjańskie przecierają szlaki
Zdalny symulator marsjański ReMY (Remote Mars Yard) to polski projekt technologiczny, na który fundusze zbierane są za pośrednictwem popularnej platformy Kickstarter.com. Rozwiązanie bazuje na udanych konstrukcjach Magma, Magma2 oraz Copernicus, które z sukcesami brały udział w międzynarodowym konkursie łazików marsjańskich University Rover Challenge.

***
Fabryka Obrabiarek RAFAMET SA podpisała kolejny kontrakt z klientem z Chin
Z Krzysztofem Pestkowskim, kierownikiem sprzedaży w Fabryce Obrabiarek RAFAMET SA, rozmawia Ryszard Klencz, redaktor miecznika „Napędy i Sterowanie”.

***
Nowoczesne pomiary zaworów specjalnego przeznaczenia urządzeniami FARO
Firma Petrolvalves S.r.l., mająca siedzibę w Castellanzy we włoskiej Lombardii, od ponad 50 lat działa w branży naftowo-gazowej. Opracowuje i produkuje zawory stosowane w różnych dziedzinach – eksploatacji złóż, transporcie, rurociągach, rafinacji itp. – oraz bardzo różnych warunkach (standardowych, wysokich lub niskich temperaturach, pod wodą itp.) w systemach na całym świecie.

***
Rozwiązania Festo dla systemów monitorowania zużycia energii
Festo Monitoring Zużycia Energii to narzędzie umożliwiające efektywne zarządzanie zużyciem energii pod postacią sprężonego powietrza. Pozwala ono na pozyskiwanie zwrotów nakładów na inwestycje w obszarze rozwojowej eksploatacji maszyn oraz sprawne planowanie utrzymania ruchu, zapewniając przy tym dużą niezawodność procesów produkcyjnych dzięki stałemu kontrolowaniu zużycia sprężonego powietrza oraz wartości przepływu.

***
Wyłączniki MICO
W obecnie działających systemach automatyki instalacje 24 V DC zabezpieczane są z użyciem standardowych mechanicznych wyłączników. Jeżeli jeden z obwodów jest przeciążony, wtedy zwykle dochodzi do gwałtownego spadku napięcia oraz wystąpienia dodatkowych szkodliwych dla instalacji efektów, plątanina kabli natomiast jest szczególnie narażona na zagrożenie pożarem.

***
II Międzynarodowy Kongres Górnictwa Rud Miedzi
Stworzenie forum wymiany doświadczeń, dotyczących aktualnych problemów górnictwa rud miedzi w Polsce i na świecie, stało się podstawą do zorganizowania II Międzynarodowego Kongresu Górnictwa Rud Miedzi. Inicjatywę taką podjął po raz kolejny Oddział Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa w Lubinie przy poparciu Zarządu KGHM Polska Miedź SA.

***
PLX8x – nowy konwerter protokołów firmy ProSoft Technology. Połączenie sieci sterownikowych z sieciami podstacji elektrycznych IEC-61850
ProSoft Technology – amerykański producent rozwiązań komunikacyjnych, działający na rynku od ponad 20 lat – specjalizuje się w bezproblemowym, łatwym w konfiguracji łączeniu ze sobą produktów różnych producentów automatyki, wykorzystujących różne protokoły sieciowe. Oferta zawiera już ponad 400 interfejsów komunikacyjnych, wykorzystujących ponad 60 protokołów.

***
Anna Szymczak
Nareszcie nowe warunki dotacji na targi
20 kwietnia br. opublikowano nowe rozporządzenie w sprawie udzielania dotacji na działania promocyjne mające na celu wzrost eksportu. Dotacja adresowana jest do przedsiębiorstw. Dotychczas dotacja była udzielana w ramach dwóch etapów – w pierwszym na opracowanie Planu Rozwoju Eksportu, a w drugim – na konkretne działania, jak uczestnictwo w targach. Taka dwuetapowa aplikacja była uciążliwa i zniechęcała wielu do składania wniosku.

***
Bezpieczny enkoder typu ITD 22 z Poziomem Nienaruszalności Bezpieczeństwa SIL 2 firmy Baumer Thalheim
Obowiązujące na terenie krajów Unii Europejskiej dyrektywy, dotyczące bezpieczeństwa automatyzacji w przemyśle, dotyczą zapobiegania negatywnym konsekwencjom uszkodzenia maszyny. W szczególności dotyczy to usterek powodujących uszkodzenia u ludzi i w mieniu. Aby sprostać wymaganiom dyrektywy, wprowadzono pojęcie Poziomu Nienaruszalności Bezpieczeństwa, oznaczonego jako SIL. Szacowanie ryzyka powstania niebezpieczeństwa określane jest przez czterostopniową skalę – od SIL 1 (dla najniższych wymagań) do SIL 4 (wymagania największe).

***
Inteligentny i niezawodny transport bagażu – rozwiązania napędowe Nord w porcie lotniczym w Hamburgu
W ciągu ostatnich kilku lat międzynarodowy port lotniczy w Hamburgu przeszedł systematyczną modernizację i znacznie zwiększył swoją przepustowość. Terminal 1 jest całkowicie nowy, a w terminalu 2 system przenośników został całkowicie przebudowany i dostosowany do aktualnych standardów. Przestrzeń pomiędzy dwoma terminalami wypełnia lotniskowe centrum handlowe. Ze względu na zwiększającą się liczbę pasażerów sprawna organizacja transportu i przechowywania bagażu jest niezbędna.

***
Kopalnia i elektrownia Legnica nigdy nie powstaną?
Część mieszkańców i samorządowców z okolic Lubina sprzeciwia się budowie w ich rejonie kopalni węgla brunatnego. Na razie jednak nikt poważnie o budowie kopalni nie myśli – prawdopodobnie elektrownia i kopalnia Legnica nigdy nie powstaną.

***
Transtecno – uniwersalne reduktory w niskiej cenie
Jako oficjalny przedstawiciel włoskiej firmy TRANSTECNO, która jest konstruktorem i producentem szerokiej oferty przekładni, proponujemy Państwu motoreduktory i reduktory stanowiące doskonałą ofertę w zakresie małych jednostek, stosowanych m.in. w urządzeniach transportu wewnętrznego, zakładach przetwórstwa spożywczego, urządzeniach pakujących i tam, gdzie małe gabaryty i niska cena przy dobrej jakości są warunkiem koniecznym ich stosowania.

***
Projekt, montaż i uruchomienie rozdzielnic AKPiA z przetwornicami częstotliwości Danfoss w ramach Gdańskiego projektu wodno-ściekowego „Rozbudowa oczyszczalni ścieków Gdańsk-Wschód”
Firma Danfoss należy do niekwestionowanych liderów branży napędowej. Od lat nazwa VLT® określa przetwornice częstotliwości i softstarty o najlepszych parametrach technicznych, najwyższej niezawodności i funkcjonalności. Napędy VLT® pracują w aplikacjach na całym świecie, a Danfoss oferuje najbardziej rozległą sieć doświadczonych specjalistów i Partnerów z zakresu techniki napędowej.

***
System bezluzowych prowadnic zębatych
Począwszy od przemysłu lotniczego i maszyn tłoczących, poprzez cięcie szkła, przemysł medyczny, po inne procesy wytwarzania – wszystko opiera się na niezawodnej kontroli ruchu. Aby zapewnić wymaganą przez te aplikacje prędkość i precyzję do kontroli ruchu wykorzystuje się różnorodne systemy Serwo.

***
Większa swoboda konstruowania. Nowe półprodukty „iglidur” dostępne natychmiast, a elementy specjalne formowane metodą wtryskową w ciągu 1 do 10 dni
Specjaliści w dziedzinie tworzyw sztucznych z firmy igus oferują – dzięki 80 000 elementów dostępnych prosto z magazynu – rozwiązania dla prawie każdego zastosowania. Firma igus dysponuje doskonałą ofertą skierowaną do wszystkich konstruktorów, pracowników utrzymania ruchu i budowniczych maszyn, którzy sami wytwarzają elementy specjalne bądź szybko potrzebują małych serii elementów formowanych metodą wtryskową od najmniejszych ilości zamówienia. Ponadto rodzina bezsmarownych i odpornych na ścieranie półproduktów „iglidur” została poszerzona o dwa nowe materiały („iglidur” A350 i J350) i obejmuje obecnie łącznie osiem tworzyw. Jeżeli Klient potrzebuje z góry określonych elementów formowanych metodą wtryskową, w ramach programu „Speedigus” może otrzymać pierwsze elementy już w ciągu jednego dnia.

***
GE Hitachi Nuclear Energy podpisało porozumienie o współpracy z National Nuclear Laboratory w zakresie pokojowego zagospodarowania brytyjskich zapasów plutonu
GE Hitachi Nuclear Energy (GEH) podpisało umowę o współpracy (MOU) z National Nuclear Laboratory Ltd. (NNL). NNL dostarczy specjalistyczną wiedzę techniczną dla celów  wykorzystania brytyjskich zapasów plutonu w paliwie reaktora IV generacji PRISM, generując jednocześnie 600 MW energii elektrycznej bez emisji CO2. Projekt na związek z poszukiwaniem sposobów na zagospodarowanie strategicznych zapasów plutonu przez rząd Wielkiej Brytanii.

***
Zamki GN 516 z odznaczeniem. iF product design award 2012
Piaseczno, 9 lutego 2012 r. – Firma GANTER wprowadziła do swojej oferty zamki GN 516, wyposażone w innowacyjny mechanizm umożliwiający dociśnięcie drzwi do ramy. Konstrukcja nowego produktu, szeroki zakres wykonań standardowych oraz nowoczesne wzornictwo zyskały uznanie w oczach Jury konkursu iF product design award 2012. Przyznana nagroda to jedno z najcenniejszych odznaczeń w świecie techniki.

***
Wspomaganie procesów produkcyjnych na targach w Expo Silesia
Listopad co roku w Expo Silesia zdominowany jest przez targi przemysłowe. W tym roku do sosnowieckiego Centrum Targowo-Konferencyjnego organizatorzy zapraszają m.in. na targi wspomagania procesów produkcyjnych. Od 13 do 15 listopada zaplanowano Targi Hydrauliki, Automatyki i Pneumatyki HAPexpo, Targi Robotyzacji i Automatyzacji w Przemyśle ROBOTshow oraz Targi Olejów, Smarów i Płynów Technologicznych dla Przemysłu OILexpo. Całość wydarzenia uzupełniają Targi Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych i Gumy RubPlast EXPO. Tym samym w Expo Silesia pojawi się bardzo szeroka oferta targowa poświęcona tematyce wspomagania procesów produkcji w zakładach przemysłowych – automatyki i pneumatyki, robotyzacji i utrzymania ruchu.

***
ABUS. Liczy się przestrzeń
Wysokie ceny gruntów, potrzeba coraz sprawniejszego przepływu materiałów, a przy tym rosnąca konkurencja w większości branż przemysłu wymagają coraz lepszej gospodarki przestrzennej. Aby optymalnie wykorzystać kubaturę hali przemysłowej, należy najlepiej już na etapie projektowania budowlanego optymalnie dobrać suwnice oraz dostosować do nich wymiary przekroju poprzecznego obiektu. Na pozór niewielkie różnice mogą przynieść istotne z punktu widzenia całej inwestycji oszczędności. Można łatwo wyobrazić sobie sytuację gdy niewłaściwy dobór suwnicy spowoduje zwiększenie wysokości hali o kilkadziesiąt centymetrów co z kolei pociągnie za sobą dodatkowe koszty liczone w setkach tysięcy złotych.

***
X Międzynarodowe Targi ELEKTROTECHNIKA. Zdobycze wiedzy i technologii
X edycja Targów ELEKTROTECHNIKA odbyła się w dniach 12–14 marca 2012 r. w Warszawskim Centrum Wystawienniczym EXPO XXI. Swoją popularność Targi ELEKTROTECHNIKA zawdzięczają specjalnej formule łączącej warsztaty i szkolenia dla specjalistów z prezentacją sprzętu i najnowszych technologii. Tegoroczna edycja miała szczególną oprawę z racji jubileuszu – Targi ELEKTROTECHNIKA obchodziły swoje X-lecie.

***
Niezawodne rozwiązania Bosch. Historyczne sejsmografy
Konia z rzędem Czytelnikowi pisma „Napędy i Sterowanie”, któremu nieznana jest Firma Bosch z jej rozległymi kompetencjami w Polsce i na świecie. W ubiegłym roku firma obchodziła kolejne urodziny, bowiem 125 lat temu Robert Bosch założył swoje przedsiębiorstwo. Już u zarania firma wspierała rozwijające się gałęzie nauki i techniki. Celem niniejszego artykułu jest naświetlenie wątku dawnej, ciekawej współpracy firmy Bosch ze znanym w Europie sejsmologiem Carlem Mainką, który od 1926 roku do swej śmierci w 1943 roku pracował naukowo w Raciborzu.

***
Przemysław Cichoń, Michał Stosiak
Zastosowanie wibrometru laserowego do pomiaru drgań stołu symulatora liniowego napędu hydrostatycznego
Streszczenie: W artykule przedstawiono ideę pomiaru drgań mechanicznych z wykorzystaniem toru pomiarowego opartego o głowicę laserową. Wskazano obszar aplikacji wibrometru laserowego oraz jako przykład podano wyniki badań drgań stołu symulatora hydraulicznego. W celeu weryfikacji otrzymanych rezultatów dokonano również pomiarów z wykorzystaniem miniaturowego akcelerometru piezoelektrycznego. Po cyfrowej obróbce sygnałów pomiarowych dokonano ich porównania.

ENG Application of laser vibrometer for vibrations measurements of simulator of linear hydrostatic drive
Abstract: The following article is devoted to the idea of measurement of mechanical vibrations as regards the usage of mensurative track based on a laser head. There is denoted the extent of an application of laser vibrometer, as well as the findings concerning the vibrations of hydraulic simulator board are presented. In order to verify the results of the research, the measurements with use of miniature piezoelectric accelerometer have been established. A comparison measurement has been drawn after a digital processing of mensurative signals.

***
Piotr Niesłony
Przykład racjonalizacji czasu obróbki przedmiotu klasy korpus realizowanej na centrum frezarskim
Streszczenie: Czas obróbki wyrobu jest jednym z podstawowych aspektów podlegających ocenie podczas projektowania procesu technologicznego. Na minimalizację czasu obróbki ma wpływ wiele czynników. W artykule przedstawiono przykładowe rozwiązania racjonalizacji tego parametru dla procesu technologicznego przedmiotu dedykowanego do obróbki na centrum frezarskim w produkcji wielkoseryjnej.

ENG Abstracr: The machining time is one of the fundamental aspects to be evaluated during the process development. The minimization of the machining time depends on many factors. The article presents examples of solutions of this rationalization of technological process parameter for the object dedicated to working on milling center in the large-lot production. Key words: machining, cycle time, technological process, rationalization of process parameters.

***
Adam Biernat, Wojciech Urbański
Wirtualna technika pomiarowa w laboratoriach maszyn elektrycznych
Współczesna metrologia w sposób jednoznaczny opierana jest na metodach wirtualizujących akt pomiaru. Zalety, jakimi cechują się wirtualne metody pomiarowe, sprawiają, że kwestią czasu pozostaje wykorzystywanie jeszcze metod klasycznych, opartych o mierniki wychyłowe. Stopniowo także tradycyjne przyrządy, których podzielnie zastąpiono ekranem cyfrowym, używane będą tylko do najprostszych pomiarów.

ENG Abstract: In the article: „VIRTUAL MEASUREMENT TECHNIQUE IN ELECTRICAL MACHINES LABORATORIES” a modern concept, to join many metrological functions within test-stations operated by virtual systems, was described. Electrical machines are especially important objects that should be placed in a virtual environment. They are complicated devices carrying out important technological tasks. In order to perform their comprehensive examinations one should measure many different physical signals (among others: electric current, voltage, power, torque, temperature, induction, vibration parameters), then process them and (based on a proper inference – algorithm) develop a final evaluation. Described requirements complicate laboratory stations and increase the cost of apparatus. Mentioned metrological proceedings are the same for scientific, diagnostic and educational objectives. However classic measurement systems were constructed separately for different kinds of tasks. Taking as an example the virtual measurement systems of thee-phase induction motors: rotational and linear, it was shown that it is possible to build one system carrying out the needs of different clients. Configuring the measurement system is not on the hardware side but the software, which speeds up the construction of measurement systems and lowers the cost of supplying laboratories with modern, multitask equipment.

***
Kazimierz Banyś, Marek Lej, Piotr Duda
Zmienna dopuszczalna masa całkowita naczep samowyładowczych realizowana systemem hydraulicznego rozsuwania układu jezdnego i sworznia zaczepowego
Streszczenie: Przedmiotem referatu jest innowacyjny system hydraulicznego rozsuwania układu jezdnego i sworznia zaczepowego stosowany w naczepach samowyładowczych, przeznaczonych do transportu materiałów sypkich, kruszyw, kamieni i asfaltu dla budownictwa. Zaprezentowana zostanie historia i oferta firmy PRIMBOX ZREMB WROCŁAW Sp. z o.o., producenta pojazdów użytkowych. Słowa kluczowe: naczepa samowyładowcza, układ jezdny, sworzeń zaczepowy. Variable maximum total weight of self-dumping semitrailer changed with hydraulic system which allows separating drive system and fifth wheel coupling pin

ENG Abstract: The paper presents the innovative hydraulic system which allows separating drive system and fifth wheel coupling pin. The system can be applied in self-dumping semitrailer intended for transport of loose materials, aggregates, stones and asphalt. The history and products of PRIMBOX ZREMB WROCŁAW company were presented.

***
Wacław Kollek, Piotr Osiński
Innowacyjna pompa zębata
Streszczenie: W pracy przedstawiono matematyczny model podcinania kół zębatych podczas skrawania frezem ślimakowym o zarysie trapezowym. W kolejnym etapie przeprowadzono analizę wpływu modyfikacji ewolwentowego zarysu zęba na liczbę przyporu ε, przestrzeń zasklepioną, pulsację wydajności, obciążenie dynamiczne występujące w zazębieniu oraz na emisję hałasu do otoczenia. Słowa kluczowe: pompa zębata, podcięcie stopy zęba. Innovative gear pump

ENG Abstract: in paper was presented a mathematical model of undercutting of gears when removing gear-cutting hob which having a profile in trapezoid. In the next stage of an analysis of the impact of the modification of teeth number of tooth contact, closed space, pulsation performance dynamic load in meshing and noise to ambient