Archiwum - numer 12/2017

Przełącz się na przyszłość!
Finder jest wiodącym w Europie producentem przekaźników z czterema zakładami produkcyjnymi oraz globalną siecią sprzedaży i dystrybucji. Gama asortymentu firmy obejmuje ponad 12 000 produktów z grup przekaźników dedykowanych dla przemysłu, modułów interfejsowych, nadzorczych, czasowych przekaźników do zastosowań w instalacjach komercyjnych i mieszkaniowych oraz całą gamę gniazd i akcesoriów. Założona w 1954 roku we Włoszech, firma dostarcza przekaźniki na polski rynek od początku lat 90. ub.w. Jego spółka zależna, Finder Polska Sp. z o.o., powstała w 2016 roku, z siedzibą w Poznaniu.

***

Mariusz Snowacki
HF Inverter Polska – technika napędowa
HF Inverter Polska od początku swojego istnienia (od 2006 roku) jest rozwijana w oparciu o trzy wartości: współpraca, pasja i profesjonalizm. W biznesie cenimy przejrzyste zasady współpracy oraz partnerskie kontakty, które zapewniają najwyższy poziom zadowolenia i lojalności naszych Klientów. Każdą potrzebę naszych Klientów traktujemy jako niepowtarzalne wyzwanie, któremu sprostamy dzięki naszej kreatywności, sprawności w działaniu i szerokiej ofercie. Jesteśmy technicznie autentyczni, gdy zaczynamy zajmować się powierzonym zadaniem, wykonujemy je z pełnym zaangażowaniem i pasją

***

Ethernet Ring Protection Switching
W automatyce przemysłowej stosuje się kilka mechanizmów tworzenia redundantnych połączeń pomiędzy krytycznymi węzłami sieci Ethernet. Najbardziej popularne są protokoły RSTP (802.1w) i MSTP (802.1s), stosowane powszechnie od 2001 roku. Niestety protokoły STP potrzebują od kilku sekund do kilku minut na przywrócenie komunikacji. W wielu aplikacjach przemysłowych tak długi czas rekonfiguracji sieci jest niedopuszczalny, ponieważ utrata połączenia ze sterownikiem PLC może spowodować niewłaściwie wysterowanie wyjść I/O.

***

Grzegorz Waligórski
Styczniki i przekaźniki przeciążeniowe firmy NOARK Electric
Firma NOARK Electric oferuje styczniki do różnorodnych systemów przemysłowych i sterujących, dla maksymalnego prądu znamionowego 500 A, w kategorii użytkowania AC-3 dla 400 V. Zostały również przygotowane specjalne wykonania styczników: do baterii kondensatorów Ex9CC oraz do układów nawrotnych z wbudowaną blokadą mechaniczną Ex9CSR i Ex9CR. Wszystkie styczniki mogą być rozbudowane o szeroką gamę akcesoriów w celu spełnienia wymagań w najbardziej rygorystycznych aplikacjach.

***

Maciej Oleksiuk
Wybrane aspekty bezpieczeństwa układów i zasilaczy hydraulicznych Parkera w świetle normy EN ISO 13849-1. Część II
W pierwszej części publikacji [4] omówiłem kilka przykładowych elementów hydraulicznych pełniących kluczowe zadania bezpieczeństwa układów hydraulicznych. W tej części publikacji zamierzam przedstawić wybrane przykłady układów hydraulicznych, stanowiących fragment systemów bezpieczeństwa, w świetle normy EN ISO 13849-1 [2].

***

Enkodery inkrementalne z systemem diagnostycznym ADS firmy Leine & Linde w papierni
Zakłady Papiernicze Ahlstrom-Munksjö Paper GmbH w niemieckim Aalen istnieją od niemal 400 lat. Wykonują wysokiej jakości papier dekoracyjny, przeznaczony m.in. do drukowania kolorowych obrazów i grafiki. Pomimo bardzo trudnych warunków, w jakich pracują maszyny, produkt końcowy ma bardzo wysoką jakość, co ma swoje odzwierciedlenie w wielu nagrodach, przyznanych producentowi przez branżę papierniczą.

***

Modernizacje obiektów a ograniczniki przepięć SEC typu 1, typu 2, kombinowane, typu 3 firmy Phoenix Contact
Zmieniające się stale wymagania nie tylko w świecie elektryki są motorem rozwoju produktów. W grę wchodzą zmiany w wymaganiach firm ubezpieczających, które chroniąc swoje interesy, zaostrzają kryteria dopuszczające wypłaty odszkodowań. Normy techniczne mają bardzo istotny wpływ, jednak jest to pole bitew sprzecznych interesów.

***

Anybus® Wireless Bridge™ II
Technologie bezprzewodowe, takie jak Bluetooth i WLAN, są coraz częściej stosowane również w aplikacjach przemysłowych. Korzyści są oczywiste: mniejsze koszty i kłopoty z okablowaniem, a także łatwiejsza instalacja, szczególnie w trudno dostępnych miejscach. Dzięki wydajności, bezpieczeństwu i niezawodności, które są teraz na równi z przewodową komunikacją, produkty bezprzewodowe Anybus pozwalają sprostać wymaganiom nowoczesnej fabryki i Przemysłowemu Internet of Things.

***

Cube67 Diagnostic Gateway. Ułatwiona diagnostyka
System Cube Murrelektronik oferuje szerokie możliwości diagnostyczne. Nowy Cube67 Diagnostic Gateway znacznie je ułatwia. To rozwiązanie dostarcza informacje w przypadku awarii i przyspiesza rozwiązywanie problemów, dzięki czemu zwiększa niezawodność maszyn i systemów.

***

Nowinki ze świata napędów NORD
NORD DRIVESYSTEMS opracowuje oszczędne i niezawodne funkcje wirtualnych czujników monitorujących stan. Znaczenie wirtualnych czujników zostało wyjaśnione na przykładzie żywotności oleju. Ma to na celu wspomaganie systemów napędowych, aby zaplanować terminy konserwacji wyłącznie na podstawie obliczeń, bez ponoszenia kosztów związanych z czujnikami sprzętu.

***

Technologie klejenia po raz pierwszy na dedykowanych targach w Polsce
W dniach 21–22 listopada 2017 roku w Centrum Targowo-Konferencyjnym Expo Silesia w Sosnowcu odbyły się Targi Technologii Klejenia ExpoBONDING, Targi Zabezpieczeń Powierzchni SURFPROTECT oraz Targi Stali, Metali Nieżelaznych, Technologii i Produktów SteelMET.

***

Transformatory NORATEL
Firma Noratel od 90 lat zajmuje się produkcją transformatorów, dławików i zasilaczy, a od niedawna, wraz z przejęciem duńskiej fabryki Garre, przekładników. Wciąż rozszerzamy nasze możliwości produkcyjne, jak i zatrudniamy coraz więcej pracowników do działów technicznego i R&D, by lepiej odpowiadać na zmieniające się oczekiwania klientów. W zakładzie produkcyjnym w Dobrej k. Szczecina 300-osobowa załoga z pasją tworzy dla Państwa wyroby najwyższej jakości, które – prawidłowo użytkowane – służą przez długie lata.

***

LINTELI Charge One. Stacja ładowania samochodów elektrycznych
Powstanie marki Linteli miało miejsce w 2001 roku na bazie osobistych doświadczeń w branży elektroenergetycznej. Linteli Sp. z o.o. specjalizuje się w sprzedaży urządzeń rozdzielczych i transformujących średniego napięcia, zabezpieczeń sieciowych, silników i napędów elektrycznych. Bogate doświadczenia z zakresu budowy stacji WN (zwłaszcza w obszarze energetyki odnawialnej), pomiarów i rozruchu pól WN/SN/nn oraz nieustanna strategia rozwoju zapewniają nam bardzo solidne fundamenty do wkroczenia na rynek infrastruktury e-mobility.

***

Inteligentny budynek, dom, mieszkanie – Targi BUDMA z przekrojem nowoczesnego budownictwa
Targi budowlane BUDMA od wielu lat wskazują kierunki rozwoju branży, prezentując najnowsze rozwiązania w branży budowlanej. Nie inaczej będzie także na początku przyszłego roku (30.01 – 02.02), kiedy w Poznaniu ponownie będziemy mieli możliwość zobaczyć ofertę blisko 800 firm! W tym także tych, które proponują systemy zarządzania budynkiem.

***

Galli Erio S.R.L. – oferta produktowa
Spółka Galli Erio S.R.L. rozpoczęła działalność w 1962 r. jako indywidualne przedsiębiorstwo Officina Meccanica Galli Erio działające na rzecz osób trzecich, głównie w sektorze urządzeń oleodynamicznych (produkcja zaworów oraz innych komponentów ogólnego przeznaczenia).

***

Zrobotyzowana obsługa maszyn
Analizując różne aplikacje robotów, można zauważyć dość specyficzną grupę zastosowań robotów, w sposób znaczący odróżniającą się od pozostałych, a mianowicie – zrobotyzowaną obsługę maszyn. W porównaniu do innych procesów zrobotyzowanych, obsługa maszyn obejmuje bardzo szeroką grupę procesów i, co ciekawe, najszerszy zakres parametrów wykorzystywanych robotów.

***

RADIOLEX – szafy sterownicze
Polski producent szaf sterowniczych RADIOLEX oferuje innowacyjne rozwiązania w zakresie nowoczesnych aplikacji elektrycznych i energetycznych. Szeroka oferta obudów metalowych do rozdzielnic elektrycznych obejmuje takie produkty, jak szafy sterownicze do stref zagrożonych wybuchem (ATEX), obudowy ze stali nierdzewnej w specjalnym wykonaniu Hygienic Design czy obudowy metalowe spełniające wymogi stawiane obudowom izolacyjnym.

***

Centrala AFG-ZSP
Zasilacz do systemów kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła oraz urządzeń przeciwpożarowych i automatyki pożarowej typu: AFG-ZSP jest urządzeniem modułowym, specjalizowanym, o sterowaniu opartym na sterowniku Siemens, falownikach LG oraz certyfikowanych zasilaczach 24 V DC.

***

Sterowanie momentem obrotowym silnika jako podstawa działania zautomatyzowanego napędu elektrycznego
Ogólnie pod pojęciem napędu elektrycznego rozumie się wykorzystanie silników elektrycznych, działających na różnych zasadach, do mechanicznego poruszania urządzeń napędzanych (lub ich części). Typowe zadanie regulacyjne w napędach w praktyce polega na uzyskaniu kontroli prędkości obrotowej wału wyjściowego silnika lub/i jego położenia kątowego.

***

Siłomierze firmy AXIS
Siłomierze produkowane przez firmę AXIS z Gdańska powstały w wyniku zastosowania do pomiaru siły wieloletnich doświadczeń zebranych podczas produkcji wag elektronicznych. W efekcie cechują się wyjątkową dokładnością uzyskaną poprzez zastosowanie rozwiniętej technologii elektronicznej i rozbudowanego oprogramowania.

***

Kompletne systemy do sterowania procesami przemysłowymi z wykorzystaniem napędu hydraulicznego i pneumatycznego
Systemy do sterowania procesami przemysłowymi oferowane przez firmę budowane są z elementów najnowszej generacji podzespołów hydrauliki siłowej, pneumatyki oraz automatyki przemysłowej. Pozwala to na oferowanie nowoczesnych konstrukcji, spełniających oczekiwania najbardziej wymagających odbiorców.

***

Targi RENEXPO® Poland 2017 zakończone sukcesem
Duże zainteresowanie, jakim cieszyła się miniona edycja Targów RENEXPO® Poland, potwierdziło, że tego typu wydarzenia są polskiej branży OZE zdecydowanie potrzebne. VII Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej i Efektywności Energetycznej odbyły się w dniach 25–27 października 2017 roku w Warszawskim Centrum EXPO XXI. Patronat Honorowy nad wydarzeniem organizowanym przez REECO Poland objęli:  Ministerstwo Energii, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Marszałek Województwa Mazowieckiego.

***

Anna Szymczak
Co nowego w 2018 roku w dotacjach?
Sukcesyjnie różne instytucje publikują nowe harmonogramy naborów na 2018 rok. Dla przedsiębiorców najważniejszym programem jest Program Inteligentny Rozwój, w ramach którego dystrybuowane są znaczne środki na badania oraz wdrożenia nowych technologii. Rok 2018 to prawdopodobnie ostatni rok w tej perspektywie budżetowej z tak dużymi środkami do rozdysponowania.

***

T. Widomski, K. Borgulski, J. Użycki, P. Olbrysz, J. Kowalski
Bezpieczna i pewna synchronizacja czasu w ważnej infrastrukturze państwowej – ENERGETYKA. Wady synchronizacji opartej o odbiorniki GNSS i sieć Ethernet NTP/PTP
W latach 2015–2017 firma Elproma uczestniczyła w międzynarodowym projekcie DEMETRA Horizon 2020. Projekt dostarczył 9 nowych usług synchronizacji, wspierających wdrażany przez UE system GALILEO. Aby dobrze wykonać powierzone zadania, DEMETRA poprzedzona była licznymi badaniami rynku określającymi zapotrzebowanie przemysłu na usługi synchronizacji. Przeprowadzono na terenie UE liczne audyty techniczne wybranych systemów synchronizacji opartych o satelitarny system GPS i sieć Ethernet TCP/IP, a ich wyniki odsłoniły liczne niedoskonałości obecnych rozwiązań.

***

Mirosław Dechnik, Karina Grzywocz
Efektywność energetyczna sterowania oświetleniem wnętrz
Streszczenie: Budynki zużywają 30–40% światowej produkcji energii, z czego znacząca część jest konsumowana na cele oświetleniowe. W artykule przedstawiono zaawansowane funkcje automatycznego sterowania oświetleniem, mające na celu maksymalizację jego efektywności energetycznej. Zaprezentowano także możliwe do uzyskania oszczędności energii, przy zastosowaniu różnych metod sterowania oświetleniem.

ENG Abstract: Buildings consume 30–40% of the worlds energy production and a significant part is consumed by lighting. The article presents advanced automatic lighting control functions maximizing energy efficiency. The impact of different lighting control methods on energy savings was also presented.

***

Mirosław Dechnik, Karina Grzywocz, Anna Romańska-Zapała
Współpraca centrali wentylacyjnej z regulatorami zmiennego przepływu powietrza VAV
Streszczenie: Budynki coraz częściej wyposażane są w wentylację mechaniczną. W wybranych przypadkach jest to wymóg określony w obowiązujących aktach prawnych. Zwiększa się również liczba obiektów, gdzie inwestor świadomy korzyści wynikających z zastosowania tego typu wentylacji decyduje się na jej wykorzystanie bez konieczności spełnienia jakichkolwiek wymogów. Ważny jest aspekt zapewnienia komfortu użytkowego, ale też efektywne zużycie energii poprzez optymalne sterowanie pracy centrali wentylacyjnej, współpracującej z regulatorami zmiennego przepływu powietrza VAV. Podczas prezentowanych badań in situ wyznaczone zostały zależności wynikające ze współpracy elementów badanego układu. Stanowią one podstawę do optymalizacji algorytmów sterowania współpracy: centrala wentylacyjna – VAV.

ENG  Abstract: Increasing number of buildings is equipped with mechanical ventilation. In selected cases it is required by the applicable legislation. Nevertheless, in many cases, the investor is aware of the benefits of using this type of ventilation and therefore decides to use it without having to meet any requirements. The aspect of user comfort is very important, but the efficient use of energy through the optimal control of the operation of the air handling unit, which works with VAV airflow regulators should be taken into account. In the presented „in situ” studies the dependences between the cooperation of the elements of the studied system were determined. They are the basis for the optimization of control algorithms of the cooperation of the air handling unit with VAV airflow regulators.

***

Zbigniew Hilary Żurek, Dominik Kukla
Przetwornik ldc 1000 m w zastosowaniu do defektoskopii i badań parametrów materiału
Streszczenie: Moduł LDC 1000 [1, 2] jest przetwornikiem pomiarowym indukcyjnym produkcji Texas Instruments. W podstawowej wersji został zaprojektowany do pomiaru odległości od powierzchni materiałów przewodzących. Jego konstrukcja i oprogramowanie umożliwiają wiele innowacyjnych zastosowań. Zastosowania można przenieść na diagnostykę maszyn (pomiar skręcenia wałów napędowych, wykrywanie i pomiar niezrównoważenia mas wirujących), a także w obszar badań nieniszczących defektów ciągłości kształtu i struktury. W artykule opisano przykłady zastosowania w defektoskopii pęknięć, w pomiarze parametrów elektrycznych i magnetycznych oraz w pomiarze odległości od powierzchni materiałów przewodzących.
Układ LDC 1000 jest dostępny od kilku lat na rynku. Obszar podstawowy jego zastosowania jest ciągle poszerzany [4, 5]. Jest też tematem prac doktorskich [7]. Przedstawione na wstępie zasady pomiaru unormowanych składowych impedancji są wstępem do opisu działania przetwornika LDC. Przetwornik LDC 1000 pracuje w obszarze rezonansu prądu: cewka indukcyjna – materiał badany.
Spośród możliwości diagnostycznych układu zaprezentowano jego zastosowanie w wykrywaniu defektów. Przeprowadzono pomiar pęknięć, pomiar przewodności oraz pomiar odległości. Wartościami rejestrowanymi była lokalna indukcja obwodu. Pomiary prowadzono na wzorcach stosowanych w defektoskopii magneto-indukcyjnej. Wykonano badania na powtarzalność czasową pomiaru.

ENG  LDC 1000 CONVERTER FOR NDT AND MATERIAL CHARACTERIZATION
Abstract: LDC 1000 module [1, 2] measurement tool is an inductive converter made by TI. It has been designed to measure distance from the surface of conducting materials. Its design and software make it possible to use the device in many innovative applications. The possible applications may be found in machine diagnostics (measurement of shaft torsions, detection and measurement of rotating masses’ unbalance) as well as in non-destructive testing (NDT) of continuity, shape and structure flaws. Examples of applying this converter to flaw crack detection, measurement of electrical and magnetic parameters and distance from the surface of conducting materials as a thickness of nonconductive layer, are described in the paper.
LDC 1000 has been available commercially for a few years. Its basic scope of applications expands all the time [4, 5]. It has been the subject matter for some Ph.D. theses [7]. The principles for measuring normalized impedance components explained in the initial part of the paper are necessary for full description of converter’s operation. LDC 1000 converter operates in the current resonance region (resonance takes place between inductive coil and tested material). From among many diagnostic possibilities of the converter, we have chosen to present its application in flaw detection. Crack, conductivity and distance measurements have been carried out.
 Local circuit inductance has been recorded. Measurements have been conducted with standards flaw detection probe used. We have also investigated the time repeatability of measurements.

***

Michał Stosiak, Piotr Szmolke
Wybrane metody redukcji pulsacji ciśnienia w układach hydraulicznych
Streszczenie: W artykule przedstawiono wybrane problemy w eksploatacji układów hydraulicznych i mikrohydraulicznych. Szerzej omówiono zjawisko pulsacji ciśnienia, w szczególności skupiając się na oddziaływaniu zewnętrznych drgań mechanicznych na układ mikrohydrauliczny. Przedstawiono wyniki, które świadczą o powstawaniu składowych widma amplitudowo-częstotliwościowego pulsacji ciśnienia, powodowanych wzbudzaniem się drgań grzybka mikrozaworu przelewowego, którego korpus poddawany był drganiom mechanicznym. Zaproponowano na drodze symulacyjnej możliwości redukcji drgań korpusu mikrozaworu w oparciu o metody wibroizolacji biernej.

ENG  Abstract: The article presents elected problems with exploitation hydraulic and microhydraulic systems. There discussed in more detail about phenomenon of pulsation, especially about influence of external effects of mechanical vibration on microhydraulic system. Presented results indicate on formating components of the amplitude-frequency spectrum of pressure pulsation caused by exciting bypass valve poppet's vibration, which body was subjected to mechanical vibration. It was suggested, due to computer simulations based on passive vibroisolation, new possibilities of reducing microvalve's body vibrations.

***

Agnieszka Maczyszyn
Metodyka badań i model matematyczny strat ciśnieniowych w silniku hydraulicznym obrotowym
Streszczenie: W artykule przedstawiono sposób określania współczynnika k8 strat ciśnieniowych ΔpMp (oporów przepływu) w kanałach wewnętrznych silnika hydraulicznego SWSB-63, współczynnika wyznaczonego przy natężeniu przepływu równym teoretycznej wydajności QPt pompy zasilającej silnik, strat odniesionych do ciśnienia nominalnego pn układu hydraulicznego. Nawiązano do modelu zachowania energetycznego silnika hydraulicznego obrotowego zaproponowanego przez Z. Paszotę.

ENG  Abstract: The article presents the method of determining the coefficient k8 of pressure losses ΔpMp (flow resistance) in the hydraulic motor channels type SWSB-63. The coefficient determined at the working liquid intensity in the channels is equal to the pump theoretical capacity QPt and losses related to the nominal pressure pn of the hydraulic system. It was related to the energy conservation model of rotary hydraulic engine proposed by Z. Paszota.

***

Michał Domek
Opory ruchu pojazdu oraz minimalizacja oporów toczenia
Streszczenie: Projektując pojazd na zawody Shell Eco Marathon, musieliśmy uwzględnić wszystkie elementy oporów ruchu występujących podczas jazdy, ponieważ odgrywają one kluczową rolę w uzyskaniu dobrego wyniku (przejechanie jak największego dystansu na ekwiwalencie 1 litra paliwa). Głównym tematem niniejszego opracowania było zaprojektowanie nowego układu kierowniczego (zwrotnice, drążki kierownicze) tak, aby zminimalizować opory toczenia poprzez zastosowanie nowych opon. Nowe osie, zwrotnice i koła pozwoliły zmniejszyć nieco rozstaw kół, co pociągnęło za sobą zmiany w całej geometrii przedniego zawieszenia. Zaprojektowanie nowych zwrotnic wymagało obliczeń kątów pochylenia koła, pochylenia zwrotnicy, wyprzedzenia zwrotnicy oraz kluczowego do uzyskania niskich oporów toczenia – promienia zataczania. Nowe elementy zostały zaprojektowane i sprawdzone wytrzymałościowo za pomocą metody MES, z wykorzystaniem oprogramowania SolidWorks. Dodatkowym kryterium było możliwie jak największe zmniejszenie masy układu zawieszenia przednich kół.

ENG  Abstract: During development of our car for Shell Eco Marathon we had to take into account all of car motion resistances because they play a key role in achieving a good result (as many kilometers as possible at the equivalent of 1 liter of fuel). The main theme of this study was to design a new steering system which minimizes rolling resistance. New axels, struts and wheels helped us reduce the track width resulting in changes in the geometry of the front suspension. New parts required calculations of camber, caster, kingpin inclination angle, and the key to low rolling resistance: scrub radius. New elements have been designed and tested for strength using the MES method, using SolidWorks software.  An additional criterion was used to reduce the weight of the front suspension as much as possible.

***

Robert Piwowarczyk, Krzysztof Krykowski, Janusz Hetmańczyk
Metoda wyznaczania komutacyjnych tętnień momentu silnika PM BLDC
Streszczenie: W bezszczotkowym silniku prądu stałego komutator mechaniczny zostaje zastąpiony przekształtnikiem energoelektronicznym pełniącym rolę komutatora elektronicznego. W chwilach przełączania poszczególnych uzwojeń fazowych pojawiają się w silniku pulsy prądu. Pulsy te powodują powstawanie tętnień momentu elektromagnetycznego i prędkości kątowej silnika. W artykule zaproponowano prostą metodę określania wielkości tętnień momentu oraz wartości pierwszej harmonicznej momentu elektromagnetycznego. Uzyskane wyniki zweryfikowano za pomocą badań symulacyjnych w programie Matlab/Simulink.

ENG  THE METHOD FOR DETERMINING OF THE SWITCHING RIPPLE OF A PM BLDC MOTOR TORQUE
Abstract: In a brushless DC motor mechanical commutator is replaced by a power electronics converter serving as an electronic commutator. The pulses of the motor current appear in moments of switching individual phase windings. These pulses cause the formation of pulses of electromagnetic torque and angular speed of the motor. This paper proposes the simple method of determining the magnitude of torque pulses. The achieved results have been verified through simulation research in Matlab/Simulink environment performed on a computer model of PM BLDC motor.

***

Joanna Świątkowska
Bezpieczeństwo fundamentem sukcesu czwartej rewolucji przemysłowej
Streszczenie: Celem artykułu jest przybliżenie czytelnikom najważniejszych informacji dotyczących czwartej rewolucji przemysłowej oraz konsekwencji, jakie niesie ona dla bezpieczeństwa kluczowych systemów teleinformatycznych kraju. Tekst omawia potencjalne zagrożenia i wyzwania oraz inicjatywy, które powinny zostać podjęte, aby wzmacniać bezpieczeństwo współczesnych państw i społeczeństw.

ENG  Abstract: The main goal of the article is to provide the readers with key information on so called fourth industrial revolution and the impact that it brings on security of the vital national ICT systems. The text sheds light on potential threats and challenges but also on initiatives that are and should be undertaken to enhance security of modern countries and societies.