Archiwum - numer 2/2019

Anna Szymczak
W 2019 roku planowane jest rozdzielenie ponad 6 mld zł na innowacje
Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju 29 listopada 2018 roku opublikowało harmonogram konkursów w Programie Operacyjnym Inteligentny Rozwój na kolejny rok. Podobnie jak w poprzednich latach, główny nacisk położony jest na badania i innowacje, a największa pula środków trafi do przedsiębiorców, jednostek naukowych i konsorcjów z ich udziałem. Z tej puli aż 3,09 mld zł będzie rozdzielało Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, które planuje ogłosić w przyszłym roku łącznie 10 konkursów.

***

Wyznaczamy trendy. Tworzymy fabryki przyszłości
Firma SEW-Eurodrive, światowy producent techniki napędowej i rozwiązań automatyzacji produkcji, zrealizowała modernizację linii produkcyjnej w fabryce Audi w Brukseli.

***

Tobiasz Witor
Znikają granice między automatyką opartą na sterownikach a automatyką opartą na przemiennikach częstotliwości. Nowy rozdział w automatyce
Dzięki nowemu serwoprzemiennikowi częstotliwości i950 usuwana jest granica między automatyką opartą na sterownikach a automatyką opartą na przemiennikach. Dla klienta, niezależnie od tego, czy chce mieć centralną topologię automatyki, zdecentralizowaną, czy też inteligentną kombinację tych dwóch rozwiązań, nie będzie to już istotne. Z punktu widzenia inżynierii oprogramowania, gdy uruchamiany jest nowy moduł platformy automatyki, nie ma znaczenia, czy serwoprzemiennik częstotliwości jest zintegrowany z topologią maszyny, tworząc prosty napęd, jako parametryzowalna oś czy jako dowolnie programowalna oś.

***

Technologia FANUC – liczy się efektywność
FANUC od lat jest niekwestionowanym liderem innowacji, który może pochwalić się imponującą liczbą blisko 25 milionów produktów zainstalowanych w światowym przemyśle. Jako niekwestionowany pionier w dziedzinie komputerowego sterowania urządzeń numerycznych, wciąż udoskonala swoje produkty i wyznacza trendy w rozwoju technologii. Korzystają na tym zarówno użytkownicy maszyn i robotów przemysłowych marki FANUC, jak i odbiorcy produktów. Automatyzacja to klucz do szybkich dostaw oraz wysokiej jakości w rozsądnej cenie.

***

Niezawodne urządzenia do tłumienia harmonicznych w Twojej instalacji
Przewiduje się, że w ciągu najbliższych 20 lat zapotrzebowanie na energię elektryczną w skali całego świata wzrośnie o 25%. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest spodziewany wzrost standardu życia mieszkańców w krajach rozwijających się. Sprostanie temu gwałtownemu wzrostowi będzie niewątpliwie wymagać zwiększenia produkcji energii elektrycznej.

***

Oszczędności energii elektrycznej związane z zastosowaniem falowników  firmy SANYU w parku maszynowym w kontekście rosnących cen za energię elektryczną. Falowniki serii SX1000 i SX2000
W 2019 roku wzrost cen za energię elektryczną dla niektórych przedsiębiorstw może sięgnąć nawet 50–70%1. Skłania to producentów do poszukiwań nowych rozwiązań, umożliwiających zaoszczędzenie energii.

***

Jan Marek Lipiński, Artur Woźniak
Zabezpieczenie drganiowe łożyskowań silników elektrycznych
Awaria łożyska w silniku elektrycznym może mieć różne skutki. W najlepszym przypadku będzie konieczna wymiana tylko samego łożyska. Jest tu mowa o awarii łożyska, a nie o planowanej wymianie łożyska wskutek wyników prowadzonego monitoringu stanu łożyska. Chociaż często zdarzają się awarie łożysk niewynikające ze złego stanu łożyska, lecz z innych przyczyn, co będzie zobrazowane przykładami awarii w dalszej części artykułu. W najgorszym przypadku awaria łożyska może prowadzić do zniszczenia łożyska, elementów łożyskowania i zatarcia wirnika o stojan.

***

Znane marki z branży energetycznej w maju zagoszczą w Poznaniu
Poszukujesz innowacji w sektorze energetyki, elektrotechniki lub oświetlenia? Zastanawiasz się, co słychać w branży? Zaplanuj wizytę w Poznaniu – Targi EXPOPOWER stanowią inspirację dla wielu firm do wprowadzenia nowatorskich rozwiązań. Dodatkowo bogaty program wydarzeń Targów będzie stanowił solidną porcję najnowszej wiedzy.

***

Zarządzalne switche Ethernet do zastosowań przemysłowych
Budowa i wymagania stawiane przed systemami komunikacyjnymi dla automatyki przemysłowej zasadniczo różnią się od tych stawianych sieciom teleinformatycznym. W automatyce najważniejszymi kryteriami są stabilność, ciągłość działania i integralność.

***

Napędy do przenośników paletowych: niezawodna technologia o solidnej konstrukcji
Technologia przenośników paletowych wymaga przede wszystkim ekonomicznych rozwiązań napędowych o dużej przeciążalności. NORD DRIVESYSTEMS dostarcza optymalnie dobrane, indywidualnie konfigurowalne i elastyczne technologie napędowe, które zmniejszają liczbę wersji i minimalizują koszty, szczególnie w przypadku transportu palet i palet z klatkami za pomocą przenośników rolkowych lub łańcuchowych.

***

Wyszukiwarka produktów readycable firmy igus z nowym zintegrowanym kalkulatorem żywotności zapewnia szybką dostawę od 24 godzin. Przewód napędowy dostarczany szybko po łatwym wyszukaniu i zamówieniu online
Korzystając z narzędzia online „wyszukiwarka produktów readycable” firmy igus, konfekcjonowane przewody napędowe do wykorzystania w e-prowadniku można łatwo wybrać i zamówić. Nowy zintegrowany kalkulator żywotności rozszerza teraz usługę i przewiduje czas życia przewodu. W ten sposób użytkownik może wybrać swoją specjalną konstrukcję dla e-prowadników, zgodnie z wymaganą długością, z ponad 4200 gotowych do podłączenia, konfekcjonowanych przewodów.

***

Przewód Ethernet 3D firmy igus umożliwia szybką komunikację z robotem
Testowany przewód chainflex dla kątów skrętu do 360 stopni bezpiecznie przesyła dane do 6-osiowych robotów.

***

Firma RS Components oferuje najszerszą na świecie gamę produktów XP Power
Przetwornice DC/DC o zakresie wejściowym do 8:1 oraz mocy wyjściowej do 600 W.

***

Firma RS Components oferuje nową serię kamer termowizyjnych marki Fluke przeznaczonych do konserwacji urządzeń
Łatwe w użyciu, inteligentne kamery termowizyjne Fluke Professional zapewniają zaawansowaną gamę funkcji wyświetlania, umożliwiającą lokalizację i diagnostykę miejsc o podwyższonej temperaturze.

***

Firma RS Components wprowadza nową serię zabezpieczeń obwodów silników firmy Schneider Electric
Seria TeSys GV4 kompaktowych i wytrzymałych wyłączników obwodów zapewnia zaawansowaną ochronę do 55 kW i 115 A.

***

Rozdzielacze logiczne oszczędzają wejścia PLC
Obudowa logiczna LogiCap zamienia podstawowe moduły pasywne w potężnych decydentów i pomaga zredukować koszty dzięki oszczędnościom na drogich wejściach PLC.

***

Eco-Rail-2. To, co najważniejsze
Zasilacze serii Eco-Rail-2 oferują firmom z branży budowy maszyn i szaf sterowniczych możliwość elastycznego i ekonomicznego zaopatrzenia swoich odbiorców w energię. Zapewniają one podstawową funkcjonalność i dlatego są rozwiązaniem o optymalnym stosunku ceny do wydajności dla wielu zastosowań.

***

Systemy PC-based Control i XTS otwierają drogę do tworzenia innowacyjnych maszyn pakujących
Elastyczność, efektywność i oszczędność zasobów – to główne wyzwania, z którymi dziś – w dobie Przemysłu 4.0 i zmian oczekiwań konsumentów – muszą zmierzyć się zarówno producenci maszyn pakujących, jak i ich użytkownicy. Specjaliści z firmy Beckhoff wyjaśniają, jak systemy sterowania typu PC-based oparte na sieci EtherCAT i eXtended Transport System (XTS) pomagają sprostać tym wymogom.

***

XVII Międzynarodowe Targi Sprzętu Elektrycznego i Systemów Zabezpieczeń ELEKTROTECHNIKA 2019. Najnowsze rozwiązania w zakresie sprzętu elektrycznego, automatyki i systemów zabezpieczeń po raz 17 w Warszawie!
Warszawa, 13– 15 marca, EXPO XXI

***

Działania dla przedsiębiorstw realizowane w 2019 roku przez Małopolskie Centrum Przedsiębiorczości z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020
Przedsiębiorstwa, które chcą rozwijać działalność gospodarczą w Małopolsce, mogą liczyć na spory pakiet dofinansowania na różnych etapach swojego wzrostu. Jednostką, za pośrednictwem której już od 11 lat organizowane są konkursy dla firm, jest Małopolskie Centrum Przedsiębiorczości (MCP). Wsparcie finansowe, które MCP kieruje obecnie do sektora przedsiębiorstw, pochodzi z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020 (RPO WM). MCP odpowiada za organizację konkursów, ocenę złożonych wniosków o dofinansowanie, ich rozliczenie oraz kontrolę. Z kwoty blisko 3 mld Euro z Programu Regionalnego prawie 877 mln Euro przeznaczonych jest na rozwój przedsiębiorczości. Z tego, w konkursach organizowanych przez Małopolskie Centrum Przedsiębiorczości ulokowana jest kwota ponad 384 mln Euro, przeznaczona na realizację celów inwestycyjnych firm.

***

Wykorzystanie robotów przemysłowych w wybranych aplikacjach
Najstarszym i najdłuższym etapem w dziejach rozwoju społeczności ludzkiej jest paleolit. Jego początek to moment pojawienia się form przedludzkich zdolnych do wytwarzania prymitywnych narzędzi, schyłek natomiast to powstanie pierwszych miast, dających początek wielkim cywilizacjom. Te dwa wydarzenia są charakterystyczne dla rozwijającego się społeczeństwa również dzisiaj. Zdolność człowieka do poszukiwania nowych rozwiązań, zwłaszcza w sferze posługiwania się coraz bardziej zaawansowanymi narzędziami, oraz zaspokajania potrzeb rozwijającego się społeczeństwa doprowadziła do uruchomienia w 1954 r. pierwszego na świecie robota o nazwie Unimate. Głównym zadaniem zbudowanego przez amerykańskich konstruktorów urządzenia miało być zaspokojenie potrzeb szybko rozwijającego się przemysłu motoryzacyjnego. Dzisiaj jest to najbardziej zrobotyzowana gałąź przemysłu, a stopień zautomatyzowania gospodarki brany jest pod uwagę podczas oceny poziomu cywilizacyjnego państw.

***

Zrobotyzowana obsługa maszyn
Analizując różne aplikacje robotów, można zauważyć dość specyficzną grupę zastosowań tych urządzeń, w sposób znaczący odróżniającą się od pozostałych, a mianowicie – zrobotyzowaną obsługę maszyn. W porównaniu do innych procesów zrobotyzowanych obsługa maszyn obejmuje bardzo szeroką grupę procesów i, co ciekawe, najszerszy zakres parametrów wykorzystywanych robotów. W żadnych innych zastosowaniach nie używa się robotów o tak różnej konstrukcji i szerokim zakresie udźwigu (od kilku do setek kilogramów). Specyfika procesu może się wydawać bardzo prosta. W rzeczywistości jednak prawidłowa realizacja obsługi maszyn wymaga często zastosowania zarówno zaawansowanych opcji programowych, jak i złożonego algorytmu realizacji.

***

Efektory robotów przemysłowych
Pojęciem efektory (efektory końcowe) określa się zarówno chwytaki, jak i narzędzia dodatkowe (np. laser, pistolet, nożyce), w które można wyposażyć robota.

***

Dlaczego Big Data?
Ilość danych jest ogromna i cały czas rośnie w szalonym tempie. Jednocześnie przybywa danych zbędnych, a wykonanie bardziej efektywnej, rzetelnej analizy wymaga ich przefiltrowania i usunięcia. Umiejętność wyodrębniania ze zbiorów danych prawidłowych i przydatnych informacji staje się czymś nieodzownym. Dzięki analizie Big Data przedsiębiorstwo zyskuje możliwość oddzielenia „ziarna od plew” i poszerzenia swojej początkowo dość wąskiej perspektywy. Istotą Big Data nie jest objętość (ilość) danych, szybkość ich przepływu ani różnorodność, lecz poszerzenie horyzontów myślowych oraz inne spojrzenie na dane. Chcesz zobaczyć cały las? To nie wychodź z niego, ale wespnij się na szczyt góry. Podobnie rzeczy mają się z Big Data. Szukasz istotnych informacji? Wzbij się niczym ptak w przestworza, a im wyżej się wniesiesz, tym szersze będzie twoje pole widzenia. Aby zobaczyć z zewnątrz to, czego się nie da uchwycić, pozostając wewnątrz, potrzebny jest punkt widzenia obejmujący cały las. I tutaj właśnie wkracza Big Data.

***

Podstawowe programy do analizy sieci
Tradycyjna analiza danych koncentruje się na atrybutach aktora. Ponieważ jednak zachowanie aktora nie zawsze jest niezależne, konieczna jest obserwacja aktorów z perspektywy ich związków z siecią. Jest takie tradycyjne koreańskie powiedzenie, zawarte w księdze Myungshimbogam1, które w polskiej wersji brzmi: „Pokaż mi swoich przyjaciół, a powiem ci, kim jesteś”. Przytaczamy te słowa, aby zmienić punkt widzenia z atrybutów jednego aktora na sieć. Analizę Big Data z tej perspektywy można przeprowadzać za pomocą dostępnych na rynku programów do analizy sieci. Omawiamy kilka najpopularniejszych z nich, w tym UCINET (University of California Irvine NETwork), NetMiner, R, Gephi i NodeXL. UNICET i NetMiner to kompleksowe programy, w którym można stosować różne techniki analizy sieci. NodeXL oraz R to oprogramowanie do obliczeń statystycznych, natomiast Gephi służy głównie do wizualizacji. Podstawową analizę i wizualizację danych w NodeXL, można wykonać, wprowadzając dane o sieci za pomocą szablonu Excela.

***

Krzysztof Pieńkowski
Optymizacja sprawności silnika indukcyjnego z zastosowaniem algorytmów sztucznej inteligencji
Streszczenie: W artykule przedstawiono algorytmy optymizacji sprawności silnika indukcyjnego, czyli minimalizacji strat mocy silnika indukcyjnego. Rozpatrywane algorytmy optymizacji sprawności silnika indukcyjnego należą do nowoczesnych algorytmów sztucznej inteligencji. Zagadnienia optymizacji sprawności silnika indukcyjnego mają duże znaczenie w układach napędowych z silnikami indukcyjnymi klatkowymi, które pracują często przy zmiennych obciążeniach, mniejszych od znamionowych. Jest to powodem nieoptymalnej pracy silnika przy wartości sprawności mniejszych od znamionowej. W artykule omówiono ogólne strategie sterowania silnika indukcyjnego klatkowego zapewniające optymizację sprawności silnika indukcyjnego: sterowanie z optymalizacją wartości wybranej wielkości elektromagnetycznej, sterowanie oparte na modelu strat mocy silnika, sterowanie poszukiwawcze oraz sterowanie hybrydowe, stanowiące połączenie kilku strategii sterowania. Dla realizacji tych strategii optymizacji sprawności silnika zastosowano metody sztucznej inteligencji. W artykule przedstawiono następujące metody sztucznej inteligencji: metody sterowania rozmytego, metody sztucznych sieci neuronowych, algorytmy genetyczne i metodę roju cząstek. Omówiono zasady działania i właściwości poszczególnych algorytmów sztucznej inteligencji w zastosowaniach do optymizacji sprawności silnika indukcyjnego. Dla poszczególnych opisywanych algorytmów sztucznej inteligencji przedstawiono przekształtnikowe układy sterowania polowo zorientowanego silnika indukcyjnego, zapewniające realizację optymizacji sprawności silnika podczas eksploatacji układu napędowego.

ENG  EFFICIENCY OPTIMIZATION OF INDUCTION MOTOR WITH APPLICATION OF ALGORITHMS OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE
Abstract: In the paper, the optimization algorithms of induction motor efficiency, that is the minimization of power losses of induction motor is presented. The considered optimization algorithms of induction motor efficiency can be classified as the modern algorithms from the group of artificial intelligence. The problems of improvement of induction motor efficiency is very important in electrical drive systems, that are often operated with the mechanical loads lower than nominal load. This is the reason of non-optimal operation of induction motor with the efficiencies considerably lower than rated efficiency. In the article, the general control strategies used for optimization of induction motor efficiency are presented and discussed: the Simple State Control, the Loss Model Control, the Search Control and the methods of hybrid control, that are combinations of several basic strategies. For the realization of these control strategies for efficiency optimization, the control methods of artificial intelligence have been implemented: the Fuzzy Control, the Artificial Neural Network, the Genetic Algorithms end the Particle Swarm Optimization. The principles of operation and the properties of individual methods of artificial intelligence, applied for induction motor efficiency, have been discussed. The field-oriented control systems of induction motor, with control blocks used for realization of individual control methods of artificial intelligence are presented.

***

Grzegorz Góra, Piotr Mars, Maciej Petko, Grzegorz Karpiel
Analiza mocy obliczeniowej platform sprzętowych dla wieloosiowego sterownika napędów bezpośrednich
Streszczenie: Klasyczna architektura układu sterowania urządzeń mechatronicznych składa się z jednego nadrzędnego sterownika oraz sterowników osi, skonfigurowanych do pracy w trybie pozycyjnym, prędkościowym lub momentowym. Wynika to z podziału funkcjonalnego systemu oraz rozłożenia mocy obliczeniowej i zasobów sprzętowych na kilka niezależnych jednostek. Jednak współczesne platformy sprzętowe, dysponujące wysokimi mocami obliczeniowymi oraz posiadające dużą ilość zasobów, w postaci sprzętowych interfejsów, wbudowanych modułów oraz portów ogólnego przeznaczenia, pozwalają na integrację sterownika głównego oraz sterowników osi w jednym układzie scalonym.
W artykule przedstawiono porównanie mocy obliczeniowej siedmiu wersji systemów bazujących na układach FPGA oraz mikrokontrolerach z rdzeniem ARM-Cortex Mx. Testów wydajności dokonano poprzez implementację pętli prądowej sterownika napędu bezpośredniego, składającej się z transformacji Clarke i Parka, regulatora PI, modułu normalizacji jednostek oraz modulatora typu SPWM. Przedstawiono również poziom wykorzystania zasobów sprzętowych układu FPGA w przypadku użycia softprocesora Nios II, wspomaganego sprzętową jednostką zmiennoprzecinkową pojedynczej precyzji FPU oraz dodatkowymi instrukcjami koprocesora do obliczenia funkcji trygonometrycznych.

ENG ANALYSIS OF COMPUTING POWER OF HARDWARE PLATFORMS FOR A MULTI-AXIS CONTROLLER OF DIRECT DRIVES
Abstract: The classic control system architecture of mechatronic devices consists of one master controller and axle controllers configured to work in positional, velocity or torque mode. This is due to the functional system division and the distribution of computing power and hardware resources to several independent units. However, modern hardware platforms with high computing power having a large amount of resources, in the form of hardware interfaces, built-in modules and general purpose ports enable integration of the main controller and axis controllers into a single integrated circuit.
The article presents a comparison of the computing power of seven versions of systems based on FPGA chips and microcontrollers with ARM-Cortex Mx core. Performance tests were carried out by the direct drive controller’s current loop implementation consisting of the Clarke and Park transforms, the PI controller, the unit normalization module and the SPWM type modulator. The level of the FPGA system hardware resources utilization was also presented in the case of Nios II soft processor usage, supported by the single-precision floating-point FPU hardware unit and additional coprocessor instructions for the trigonometric functions calculation.

***

Jakub Bernatt, Stanisław Gawron, Tadeusz Glinka
Energooszczędne silniki indukcyjne
Streszczenie: W napędach elektrycznych pracujących przy stałej prędkości obrotowej stosowane są silniki indukcyjne zasilane bezpośrednio z sieci elektroenergetycznej. Oszczędność energii uzyskuje się poprzez stosowanie silników o wysokiej sprawności. Na wykresach i w tabeli zestawiono silniki, w zakresie mocy od 0,75 kW do 375 kW, o różnych klasach sprawności. Poprzez wymianę silników standardowych na energooszczędne pokazano efekty oszczędności energii bloku elektroenergetycznego 200 MW.

ENG ENERGY-SAVING INDUCTION MOTORS
Abstract: In electric drives operating at constant rotational speed, induction motors are used, supplied directly from the power grid. Energy saving is achieved by using high efficiency motors. The table and graphs show the engines in the power range from 0,75 kW to 375 kW, with different efficiency classes. Through replacing motors – standard ones for energy-saving ones – the energy-saving effects of the 200 MW power block are shown.

***
Marcin Biernacki, Przemysław Majewski
Analiza pracy źródła zasilania elektrycznego autobusu miejskiego
Streszczenie: W pracy wykonano analizę testów drogowych stosowanych między innymi do badań nowo projektowanych układów napędowych autobusów miejskich. Został opracowany własny model trasy testowej autobusu na bazie jednego ze znormalizowanych cykli jazdy autobusu w warunkach miejskich oraz rzeczywistych danych zebranych na podstawie wielokrotnego przejazdu jedną z tras obsługiwanych przez komunikację miejską w jednym z największych miast w Polsce, między przystankami krańcowymi. Przeanalizowano pracę zasobników energii elektrycznej pod kątem wymagań odnośnie do zasięgu pojazdu (według potrzeb zakładu komunikacji miejskiej i uwzględnieniu aktualnych możliwości technicznych), trwałości i masy źródła energii, czasu potrzebnego na naładowanie źródła po cyklu bądź cyklach jazdy. Ze względów ekonomicznych poza obecnie najczęściej stosowanymi zasobnikami energii typu litowo-jonowego czy litowo-polimerowego, wzięto pod uwagę inne typy źródeł energii, mniej korzystne z punktu widzenia gromadzenia energii (z uwagi na masę). Celem pracy jest określenie charakteru pracy elektrycznego źródła energii oraz opracowanie wytycznych doboru parametrów źródła energii istotnych z punktu widzenia eksploatacji, a także analiza jego trwałości w zależności od założonych parametrów ruchu pojazdu komunikacji zbiorowej (autobusu) w warunkach miejskich. Ponadto praca ma na celu zwrócenie uwagi na inne technologie wykonania zasobników energii, niekiedy znacznie tańsze niż obecnie wykorzystywane, a w odpowiednich warunkach możliwe do zastosowania.

ANALYSIS OF OPERATE OF THE POWER SUPPLY SOURCE FOR THE CITY BUS
Abstract: The paper involved the analysis of road tests used for the research of newly designed drive systems of city buses. An own model of the bus test route was developed based on one of the standardized bus cycles in urban conditions and real data collected on the basis of multiple journeys by one of the routes, between end stops, served by public transport in one of the largest cities in Poland. The electric energy storages operate have analyzed taking in to account of the vehicle range requirements (according to the needs of the municipal transport plant and taking into account the current technical capabilities), durability and mass of the energy source, time needed to charge the source after the one cycle or driving cycles. For economic reasons, apart from currently the most commonly used lithium-ion or lithium-polymer type energy storage, other types of energy sources, less beneficial from the point of view of energy accumulating (mass), have been taken into account. The purpose of this paper is to determine of the electric energy source operating regime and develop guidelines for the selection of parameters of the source which are important from the point of view exploitation and analysis of its durability depending on the assumed parameters of the traffic of the public transport vehicle (bus) in urban conditions. In addition, the this paper purpose is to draw attention to other energy storage technologies, sometimes much cheaper than currently used, and in appropriate conditions possible to apply.

***

Adam Decner, Artur Polak
Nowoczesne stanowiska badawcze i hamownie wyposażone w wirtualne i tradycyjne przyrządy pomiarowe
Streszczenie: W artykule przedstawiono zaprojektowane i wykonane stanowiska badawcze i hamownie umożliwiające badanie maszyn elektrycznych. Wyposażenie pomiarowe stanowisk stanowią gotowe przyrządy pomiarowe, takie jak analizatory mocy, induktory lub cyfrowe mierniki rezystancji, przekładni transformatorów lub skonstruowane na potrzeby laboratorium badawczego, składające się z przetworników pomiarowych i kart akwizycji danych. Rzeczywiste przyrządy pomiarowe komunikują się z systemem pomiarowym za pomocą interfejsu komunikacyjnego (GPIB, RS232, RS485, USB itp.). System oparty na kartach pomiarowych ma zapewnioną komunikację poprzez odpowiednie umieszczenie karty pomiarowej w złączu PCI, PCIe, USB itp. i zainstalowanie sterowników. Stanowisko takie może pracować pod nadzorem oprogramowania pomiarowego dopasowanego do wymogów i nadzorującego proces pomiarowy, edycyjny i archiwizacyjny. Zastosowanie takiego oprogramowania umożliwia również zapis w chmurze czy publikowanie wyników w internecie lub sieci wewnętrznej.

ENG MODERN TEST STANDS AND DYNAMOMETERS EQUIPPED WITH VIRTUAL AND TRADITIONAL MEASURING INSTRUMENTS
Abstract: Designed and made teststands and dynamometers, which are used for testing of electrical machines are described. The measurement equipment of the teststands are traditional measuring instruments, such as power analyzers, inductors or digital resistance meters transformer turns ratio, or constructed for the needs of a research laboratory, consisting of measuring transducers and data acquisition device. The traditional measuring instruments communicate with the measurement system via a communication interface (GPIB, RS232, RS485, USB, etc.). The communication of system based on data acquisition cards is realized through the appropriate placement of a measurement card in a PCI or PCIe slot or through USB connector, etc. and installing corresponding drivers. Such a teststand can be operated under the supervision of measurement software tailored to the requirements and supervising the measurement, editing and archiving process. The use of such software also enables writing to the cloud or publishing results on the internet or internal network.    

***

Dariusz Przybylski, Dorota Zając, Sergiusz Patela
Przygotowanie i badanie warstw organicznych dla zastosowań fotowoltaicznych
Streszczenie: W artykule przedstawiono proces otrzymywania cienkich warstw organicznych. Nakładanie warstw na podłoża szklane odbywało się metodą spin-coatingu. Podczas procesu modyfikowane były takie parametry, jak: stężenie związku, rodzaj zastosowanego rozpuszczalnika, prędkość wirowania, czas wirowania oraz ilość naniesionej substancji. Zbadano właściwości otrzymanych cienkich warstw organicznych. Pomiaru ich grubości dokonano za pomocą profilometru optycznego, a następnie wynik zweryfikowano na profilometrze mechanicznym. Następnie zmierzono charakterystykę transmitancji na spektrofotometrze. W rezultacie przeprowadzonych prac opracowano technologię nanoszenia 100 nm warstw organicznych na podłoże szklane.

***

Stefan Gierlotka
Kopalnictwo soli i domy z soli w Boliwii
Boliwia jest najwyżej położonym krajem Ameryki Południowej. Stolica La Paz, leżąca na wysokości około 4000 m n.p.m., jest najwyżej położoną stolicą państwową na świecie. Na zachodzie kraju wznoszą się kordyliery Andyjskie. Pomiędzy kordylierami rozciąga się na wysokości 3300–3800 m n.p.m. płaskowyż Altiplano. W południowo-zachodniej części Altiplano znajdują się rozległe solniska, w tym największa na świecie pustynia solna Salar de Uyuni.